1
00:00:34,890 --> 00:00:37,810
De wereld is veranderd.

2
00:00:37,935 --> 00:00:40,313
lk voel het in het water.

3
00:00:41,355 --> 00:00:43,816
lk voel het in de aarde.

4
00:00:46,110 --> 00:00:48,529
lk ruik het in de lucht.

5
00:00:49,571 --> 00:00:52,949
Veel dat eens was, is verloren.

6
00:00:53,992 --> 00:00:58,412
Er leeft niemand meer,
die zich herinnert hoe 't was.

7
00:01:10,008 --> 00:01:14,012
Het begon met het smeden
van de Grote Ringen.

8
00:01:14,136 --> 00:01:16,914
Drie werden er gegeven
aan de Elfen...

9
00:01:17,014 --> 00:01:21,544
...onsterfelijk, de wijste
en rechtvaardigste aller wezens.

10
00:01:21,644 --> 00:01:23,837
Zeven aan de Dwergvorsten...

11
00:01:23,937 --> 00:01:29,026
...grote mijnwerkers
en handwerkslieden van de Bergzalen.

12
00:01:29,151 --> 00:01:33,472
En negen Ringen werden
geschonken aan het Mensenras...

13
00:01:33,572 --> 00:01:37,576
...dat, boven alles,
verlangt naar macht.

14
00:01:38,826 --> 00:01:44,436
Want de Ringen bezaten de kracht
en de wil om ieder Ras te regeren.

15
00:01:45,500 --> 00:01:51,798
Maar zij allen werden misleid
want er was nóg een Ring gemaakt.

16
00:01:51,923 --> 00:01:55,785
ln het land Mordor,
in het vuur van de Doemberg...

17
00:01:55,885 --> 00:02:00,582
...smeedde de Donkere Vorst Sauron
in 't geheim een Meester Ring...

18
00:02:00,682 --> 00:02:03,334
...teneinde alle andere te beheersen.

19
00:02:03,434 --> 00:02:07,130
ln deze Ring goot hij z'n wreedheid,
z'n boosaardigheid...

20
00:02:07,229 --> 00:02:10,714
...en z'n wil
om ieder leven te domineren.

21
00:02:12,067 --> 00:02:15,529
Eén Ring om allen te regeren.

22
00:02:16,863 --> 00:02:20,767
Eén voor één vielen
de Vrije Landen van Midden-aarde...

23
00:02:20,867 --> 00:02:23,412
...voor de macht van de Ring.

24
00:02:23,537 --> 00:02:26,123
Maar sommigen boden verzet.

25
00:02:27,165 --> 00:02:31,904
Een laatste Alliantie van Mensen
en Elfen nam het op tegen Mordor.

26
00:02:32,003 --> 00:02:37,103
Op de Doemberg vochten zij
voor de vrijheid van Midden-aarde.

27
00:03:06,870 --> 00:03:09,205
De overwinning was nabij.

28
00:03:14,336 --> 00:03:19,266
Maar de macht van de Ring
kon niet ongedaan worden gemaakt.

29
00:03:42,571 --> 00:03:47,034
Het was op dit moment
toen alle hoop vervlogen was...

30
00:03:47,158 --> 00:03:52,428
...dat lsildur, zoon van de koning,
zijn vaders zwaard oppakte.

31
00:04:22,776 --> 00:04:28,896
Sauron, de vijand van de Vrije Volkeren
van Midden-aarde, werd verslagen.

32
00:04:36,163 --> 00:04:38,582
De Ring ging naar lsildur...

33
00:04:38,708 --> 00:04:43,613
...die slechts één kans kreeg
om 't Kwaad voor eeuwig te vernietigen.

34
00:04:43,713 --> 00:04:48,509
Maar de harten van Mensen
zijn makkelijk te corupteren.

35
00:04:48,634 --> 00:04:52,263
En de Ring van Macht
heeft een eigen wil.

36
00:05:18,288 --> 00:05:24,044
Hij bedroog lsildur,
wat tot zijn dood leidde.

37
00:05:29,590 --> 00:05:35,795
En sommige zaken, die niet vergeten
zouden mogen worden, raakten verloren.

38
00:05:36,680 --> 00:05:41,268
Geschiedenis werd legende,
legende werd mythe.

39
00:05:41,393 --> 00:05:47,024
En 2500 jaar lang
raakte de Ring in de vergetelheid.

40
00:05:48,651 --> 00:05:54,406
Totdat, toen de kans zich voordeed,
hij 'n nieuwe drager strikte.

41
00:05:57,033 --> 00:06:00,244
Mijn lieveling...

42
00:06:01,871 --> 00:06:04,774
De Ring kwam naar
het schepsel Gollem...

43
00:06:04,874 --> 00:06:08,862
...die hem diep in de tunnels
van de Nevelbergen leidde.

44
00:06:08,962 --> 00:06:11,881
En daar verteerde de Ring hem.

45
00:06:12,006 --> 00:06:13,825
Hij kwam naar mij toe...

46
00:06:13,925 --> 00:06:18,388
...mijn eigendom, m'n liefje...
Mijn eigendom.

47
00:06:18,512 --> 00:06:21,640
Mijn lieveling...

48
00:06:27,104 --> 00:06:30,716
De Ring gaf Gollem
een onnatuurlijk lang leven.

49
00:06:30,816 --> 00:06:34,216
500 Jaar lang
vergiftigde hij zijn geest.

50
00:06:34,278 --> 00:06:38,532
En in de duisternis van Gollems grot,
wachtte hij.

51
00:06:39,533 --> 00:06:43,103
Duisternis kroop terug naar
de wouden van de wereld.

52
00:06:43,202 --> 00:06:46,564
Geruchten groeiden over 'n schaduw
in 't Oosten...

53
00:06:46,664 --> 00:06:49,317
...gefluister over 'n naamloze angst.

54
00:06:49,417 --> 00:06:55,006
En de Ring van Macht bespeurde
dat zijn tijd nu gekomen was.

55
00:06:57,675 --> 00:07:00,011
Hij verliet Gollem.

56
00:07:01,178 --> 00:07:05,182
Maar er gebeurde iets dat
de Ring niet voorzag.

57
00:07:06,434 --> 00:07:11,172
Hij werd opgeraapt door de
meest onwaarschijnlijke persoon.

58
00:07:11,271 --> 00:07:16,943
Wat is dit?
- Een Hobbit. Bilbo Baggins uit de Gouw.

59
00:07:17,068 --> 00:07:19,068
Een Ring.

60
00:07:19,154 --> 00:07:21,406
Weg.

61
00:07:23,742 --> 00:07:26,411
Mijn lieveling is weg.

62
00:07:27,454 --> 00:07:33,918
Want de tijd is nabij dat de Hobbits
de toekomst voor allen zullen bepalen.

63
00:07:39,381 --> 00:07:44,345
De 22ste september,
in het jaar 1400...

64
00:07:45,387 --> 00:07:47,387
...naar Gouwrekening.

65
00:07:48,557 --> 00:07:53,402
Balingshoek, Balingslaantje,
Hobbitstee, Westerkwartier...

66
00:07:54,355 --> 00:07:56,355
...de Gouw...

67
00:07:57,232 --> 00:07:59,232
...Midden-aarde.

68
00:08:04,530 --> 00:08:07,158
De Derde Era van deze wereld.

69
00:08:19,504 --> 00:08:24,592
Daarheen En Weer Terug...
Een Hobbit Verhaal.

70
00:08:24,717 --> 00:08:28,179
Door Bilbo Baggins.

71
00:08:34,643 --> 00:08:38,105
Waar zal ik eens beginnen?

72
00:08:45,946 --> 00:08:47,946
'Betreffende...

73
00:08:48,907 --> 00:08:50,907
...Hobbits.'

74
00:08:50,908 --> 00:08:57,081
Hobbits leven en werken al heel lang
in de 4 Kwartieren van de Gouw...

75
00:08:57,206 --> 00:09:03,212
...tevreden met hun isolement,
ver van de Grote Mensenwereld.

76
00:09:04,463 --> 00:09:08,759
ln 'n Midden-aarde dat wemelt
van vreemde wezens...

77
00:09:08,884 --> 00:09:12,847
...moeten Hobbits wel
onbelangrijk lijken...

78
00:09:12,972 --> 00:09:17,137
...daar ze niet bekend staan
als grote krijgers...

79
00:09:17,183 --> 00:09:20,937
...noch beschouwd worden
als grote wijzen.

80
00:09:26,192 --> 00:09:28,912
Frodo. Er is iemand aan de deur.

81
00:09:30,488 --> 00:09:36,411
lemand zei ooit eens dat eten
de enige passie van Hobbits is.

82
00:09:37,954 --> 00:09:40,415
Een oneerlijke observatie...

83
00:09:40,540 --> 00:09:46,588
...daar we ook bekend staan
als bierbrouwers en pijptabakrokers.

84
00:09:47,796 --> 00:09:53,344
Waar ons hart echt naar uitgaat,
is rust en vrede...

85
00:09:53,469 --> 00:09:56,347
...en goede, vruchtbare aarde.

86
00:09:56,472 --> 00:10:01,062
Bovenal delen Hobbits
een liefde voor alles dat groeit.

87
00:10:04,229 --> 00:10:08,609
Ongetwijfeld beschouwen anderen
ons als wonderlijk.

88
00:10:08,733 --> 00:10:13,446
Maar juist vandaag
besef ik terdege...

89
00:10:13,571 --> 00:10:19,619
...dat er niets boven
een simpel leventje gaat.

90
00:10:24,749 --> 00:10:27,252
Frodo, de deur.

91
00:10:32,089 --> 00:10:34,925
Drommels. Waar is die jongen nou?

92
00:10:41,181 --> 00:10:44,726
vanaf de deur waar hij begon

93
00:10:49,273 --> 00:10:53,193
ik moet hem volgen, rusteloos

94
00:10:54,569 --> 00:11:02,119
de weg gaat verder, eindeloos
vanaf de deur waar hij begon

95
00:11:02,243 --> 00:11:07,081
tot ver achter de horizon

96
00:11:07,206 --> 00:11:10,334
ik moet hem volgen, rusteloos

97
00:11:10,459 --> 00:11:12,459
Je bent laat.

98
00:11:15,131 --> 00:11:18,884
Een tovenaar is nooit te laat,
Frodo Baggins.

99
00:11:19,010 --> 00:11:25,045
Noch is hij te vroeg. Hij arriveert
precies wanneer dat de bedoeling is.

100
00:11:35,650 --> 00:11:38,710
Het is heerlijk je te zien, Gandalf.

101
00:11:41,823 --> 00:11:46,413
De verjaardag van je Oom Bilbo
wil ik toch niet missen?

102
00:11:48,329 --> 00:11:54,026
Hoe is 't met de oude deugniet?
lk hoor dat het 'n speciaal feest wordt.

103
00:11:54,126 --> 00:11:59,073
Je kent Bilbo. Alles is in rep en roer.
- Dat zal hem plezier doen.

104
00:11:59,173 --> 00:12:04,103
De halve Gouw is uitgenodigd.
En de rest komt uit zichzelf.

105
00:12:07,264 --> 00:12:12,853
En zo verstrijkt het leven in de Gouw,
zoals de afgelopen Era...

106
00:12:13,895 --> 00:12:19,609
...vol van eigen doen en laten,
zonder veel veranderingen.

107
00:12:19,734 --> 00:12:22,737
Als die al komen.

108
00:12:22,862 --> 00:12:26,391
Want in de Gouw
moet alles blijven zoals 't is...

109
00:12:26,491 --> 00:12:29,410
...van generatie op generatie.

110
00:12:30,203 --> 00:12:36,459
Er heeft altijd een Baggins
hier in Balingshoek geleefd.

111
00:12:39,628 --> 00:12:42,093
En dat blijft voor altijd zo.

112
00:12:43,090 --> 00:12:47,594
Bilbo doet 'n beetje raar,
de laatste tijd.

113
00:12:47,719 --> 00:12:50,013
Meer dan anders.

114
00:12:51,139 --> 00:12:54,459
Hij sluit zichzelf op
in z'n studeerkamer.

115
00:12:54,559 --> 00:12:59,914
Hij tuurt uren naar oude kaarten
als hij denkt dat ik niet kijk.

116
00:13:11,534 --> 00:13:13,534
Waar is ie nou?

117
00:13:39,728 --> 00:13:41,938
Hij is iets van plan.

118
00:13:50,030 --> 00:13:52,920
Hou je geheimpje dan maar voor je.

119
00:13:52,991 --> 00:13:56,353
Jij hebt er vast mee te maken.
- Lieve help...

120
00:13:56,452 --> 00:14:00,314
Voor jij verscheen,
werden wij Bagginses hoog geacht.

121
00:14:00,414 --> 00:14:02,917
Nooit geen gekke avonturen.

122
00:14:03,042 --> 00:14:07,988
Als je het hebt over die draak,
daar was ik amper bij betrokken.

123
00:14:08,088 --> 00:14:12,509
lk gaf je oom alleen 'n duwtje
om op pad te gaan.

124
00:14:12,635 --> 00:14:17,706
Wat je ook deed, je staat officieel
te boek als verstoorder van de rust.

125
00:14:17,806 --> 00:14:19,806
Echt?

126
00:14:25,355 --> 00:14:27,440
Gandalf.

127
00:14:33,112 --> 00:14:35,406
Vuurwerk, Gandalf.

128
00:14:37,659 --> 00:14:39,953
Vuurwerk, Gandalf.

129
00:14:59,012 --> 00:15:04,197
Gandalf, ik ben blij dat je terug bent.
- lk ook, beste jongen.

130
00:15:09,106 --> 00:15:11,106
lk ook.

131
00:15:37,215 --> 00:15:40,360
Geen toegang,
behalve voor feestzaken.

132
00:15:43,013 --> 00:15:48,476
We willen niet nóg meer bezoekers,
beste wensen of verre familie.

133
00:15:48,602 --> 00:15:51,832
En hoe zit het met hele oude vrienden?

134
00:15:55,317 --> 00:15:57,444
Gandalf?

135
00:15:57,569 --> 00:16:01,406
Bilbo Baggins.
- Mijn beste Gandalf.

136
00:16:01,531 --> 00:16:06,328
Goed je te zien.
111 Jaar oud. Wie zou dat geloven?

137
00:16:08,245 --> 00:16:11,165
Je bent geen dag ouder geworden.

138
00:16:16,795 --> 00:16:20,966
Kom binnen.
Welkom.

139
00:16:26,847 --> 00:16:31,836
Thee? Of iets sterkers? lk heb nog wat
flessen Oude Wijngaarden over.

140
00:16:31,935 --> 00:16:36,231
1296, een heel goed jaar.
Bijna net zo oud als ik.

141
00:16:38,650 --> 00:16:43,179
Nog door mijn vader gebotteld.
Zullen we er eentje openmaken?

142
00:16:43,279 --> 00:16:45,323
Alleen thee, dank je.

143
00:16:52,038 --> 00:16:57,902
lk verwachtte je vorige week. Je komt
en gaat naar believen. Zoals altijd.

144
00:16:58,001 --> 00:17:03,907
lk ben nogal onvoorbereid. We hebben
alleen koude kip en ingemaakt zuur.

145
00:17:04,007 --> 00:17:06,827
En wat kaas.
Nee, die is niet goed genoeg.

146
00:17:06,927 --> 00:17:10,013
We hebben frambozenjam
en appeltaart.

147
00:17:11,765 --> 00:17:17,290
Maar niet genoeg als dessert.
Wacht, ik heb nog wat cake gevonden.

148
00:17:20,982 --> 00:17:23,150
lk kan nog eieren koken.

149
00:17:26,404 --> 00:17:29,865
Alleen thee, dank je.
- Goed dan.

150
00:17:29,991 --> 00:17:33,578
Bezwaar als ik wat eet?
- Helemaal niet.

151
00:17:33,703 --> 00:17:36,831
Bilbo Baggins.
- lk ben niet thuis.

152
00:17:43,129 --> 00:17:47,241
Het zijn die Sackville-Bagginses.
- lk weet dat je er bent.

153
00:17:47,340 --> 00:17:51,786
Ze zitten achter het huis aan.
Ze vergeven me nooit dat ik zo lang leef.

154
00:17:51,886 --> 00:17:56,791
lk moet af van die familieleden,
die me nooit één moment rust gunnen.

155
00:17:56,891 --> 00:18:00,437
lk wil weer bergen zien.
Bergen, Gandalf.

156
00:18:00,562 --> 00:18:06,009
En dan een rustig plekje vinden waar ik
m'n boek kan afmaken. Oh ja, thee.

157
00:18:06,109 --> 00:18:12,229
Je wilt je plan dus doorzetten?
- Ja, alle voorbereidingen zijn getroffen.

158
00:18:16,327 --> 00:18:18,187
Frodo vermoedt iets.

159
00:18:18,287 --> 00:18:24,335
Natuurlijk. Hij is een Baggins,
niet zo'n dommerd uit Hardbottle.

160
00:18:24,460 --> 00:18:26,840
Je vertelt het hem toch wel?

161
00:18:28,130 --> 00:18:30,466
Hij is erg op je gesteld.

162
00:18:32,509 --> 00:18:34,509
Dat weet ik.

163
00:18:36,304 --> 00:18:40,291
Hij zou waarschijnlijk meegaan
als ik 't hem vroeg.

164
00:18:40,391 --> 00:18:45,213
lk denk dat Frodo, diep in zijn hart,
nog steeds verliefd is op de Gouw.

165
00:18:45,313 --> 00:18:48,942
De wouden, de velden.
De riviertjes.

166
00:18:54,656 --> 00:18:56,908
lk ben oud, Gandalf.

167
00:18:58,701 --> 00:19:05,161
lk weet dat ik er niet naar uitzie,
maar ik begin het te voelen in mijn hart.

168
00:19:06,083 --> 00:19:10,003
lk voel me dun.
Min of meer uitgerekt...

169
00:19:10,128 --> 00:19:14,925
...als boter die over te veel
boterhammen is uitgesmeerd.

170
00:19:15,050 --> 00:19:19,179
lk heb vakantie nodig.
Een heel lange vakantie.

171
00:19:19,304 --> 00:19:22,683
En ik verwacht niet terug te keren.

172
00:19:25,518 --> 00:19:28,833
Eigenlijk ben ik dat ook niet van plan.

173
00:19:31,524 --> 00:19:35,519
Oude Toby.
De beste tabak in het Zuiderkwartier.

174
00:19:52,794 --> 00:19:58,383
Gandalf, mijn oude vriend,
dit wordt een gedenkwaardige avond.

175
00:20:22,823 --> 00:20:26,952
Fatty Bolger.
Leuk je te zien. Welkom.

176
00:20:27,661 --> 00:20:30,623
Toe dan, Sam.
Vraag Rosie ten dans.

177
00:20:32,458 --> 00:20:36,283
lk neem nog maar 'n biertje.
- Dat doe je niet.

178
00:20:37,254 --> 00:20:39,254
Toe dan.

179
00:20:49,182 --> 00:20:55,063
Daar stond ik dan, overgeleverd
aan drie monsterachtige trollen...

180
00:20:55,188 --> 00:20:59,609
...die ruzie maakten
over hoe ze ons zouden koken.

181
00:20:59,734 --> 00:21:05,448
Aan 't spit, of bovenop ons gaan zitten.
Om ons fijn te pletten.

182
00:21:05,573 --> 00:21:08,476
Hun ruzie nam zoveel tijd in beslag...

183
00:21:08,575 --> 00:21:13,188
...dat de eerste zonnestralen
al over de boomtoppen kropen...

184
00:21:13,288 --> 00:21:17,376
...waardoor ze allemaal
in steen veranderden.

185
00:21:22,631 --> 00:21:24,631
Snel.

186
00:21:28,095 --> 00:21:30,347
Daar gaan ze.

187
00:21:32,723 --> 00:21:34,723
Nee, die grote.

188
00:21:43,568 --> 00:21:46,471
Mrs. Bracegirdle, leuk u te zien.
Welkom.

189
00:21:46,571 --> 00:21:52,096
Zijn al die kinderen van u?
Lieve help, u bent productief geweest.

190
00:21:56,247 --> 00:21:59,709
Sackville-Bagginses. Verberg je.

191
00:22:09,342 --> 00:22:11,553
Dank je, jongen.

192
00:22:13,221 --> 00:22:15,891
Je bent 'n goede jongen, Frodo.

193
00:22:16,683 --> 00:22:19,728
lk ben heel egoďstisch, weet je.

194
00:22:19,853 --> 00:22:22,689
Jazeker. Heel egoďstisch.

195
00:22:23,731 --> 00:22:28,385
lk heb je nadat je ouders stierven,
niet uit liefdadigheid opgenomen.

196
00:22:28,485 --> 00:22:32,556
't Was omdat ik vond dat jij,
van al m'n vele familieleden...

197
00:22:32,656 --> 00:22:35,951
...de Baggins was met de meeste pit.

198
00:22:36,452 --> 00:22:39,413
Bilbo, heb je bier gedronken?
- Nee.

199
00:22:40,331 --> 00:22:45,006
Nou ja, maar daar gaat 't niet om.
Het punt is, Frodo...

200
00:22:49,380 --> 00:22:51,716
Je redt je wel.

201
00:22:55,011 --> 00:22:57,051
Klaar.
- Nee, in de grond.

202
00:22:57,138 --> 00:22:59,349
Buiten.
- 't Was jouw idee.

203
00:23:19,159 --> 00:23:21,286
Kijk uit voor de draak.

204
00:23:21,411 --> 00:23:25,916
Nonsens. Er is hier in geen
1000 jaar 'n draak gezien.

205
00:23:38,720 --> 00:23:42,460
Die was mooi.
- Laten we er nog eentje pakken.

206
00:23:43,683 --> 00:23:49,730
Meriadoc Brandybuck en Peregrin Took.
lk had het kunnen weten.

207
00:24:00,575 --> 00:24:02,575
Toespraak.

208
00:24:06,621 --> 00:24:09,596
Mijn waarde Baggins' en Boffins'...

209
00:24:09,708 --> 00:24:11,960
...Tooks en Brandybucks...

210
00:24:12,085 --> 00:24:15,797
...Grubbs, Chubbs
en Hornblowers...

211
00:24:15,922 --> 00:24:17,966
...Bolgers...

212
00:24:18,091 --> 00:24:20,886
...Bracegirdles...

213
00:24:21,011 --> 00:24:23,680
...en Proudfoots.
- Proudfeet.

214
00:24:25,557 --> 00:24:28,768
Vandaag is het mijn
111e verjaardag.

215
00:24:28,894 --> 00:24:30,896
Gefeliciteerd.

216
00:24:31,020 --> 00:24:35,841
Maar helaas, 111 jaar is veel
te kort om door te brengen...

217
00:24:35,941 --> 00:24:39,570
...met zulke bewonderenswaardige
Hobbits.

218
00:24:40,988 --> 00:24:44,725
Sommigen ken ik niet half zo goed
als ik zou willen...

219
00:24:44,825 --> 00:24:49,330
...en van anderen hou ik half zoveel
als ze verdienen.

220
00:24:58,296 --> 00:25:00,840
lk heb dingen te doen.

221
00:25:07,222 --> 00:25:10,558
lk heb dit veel te lang uitgesteld.

222
00:25:13,102 --> 00:25:17,097
Helaas moet ik aankondigen
dat dit het einde is.

223
00:25:18,191 --> 00:25:20,526
lk moet gaan.

224
00:25:20,651 --> 00:25:23,456
lk zeg u allen hartelijk vaarwel.

225
00:25:25,864 --> 00:25:27,864
Gegroet.

226
00:26:00,231 --> 00:26:03,317
Dat vond je zeker heel erg slim.

227
00:26:03,442 --> 00:26:06,927
Kom op nou, Gandalf.
Zag je hun gezichten?

228
00:26:07,029 --> 00:26:12,493
Een magische ring
mag niet lichtvaardig gebruikt worden.

229
00:26:12,617 --> 00:26:17,972
Het was 'n lolletje. Maar je hebt
vast gelijk, zoals gewoonlijk.

230
00:26:19,958 --> 00:26:26,163
Je houdt wel 'n oogje op Frodo, toch?
- Twee. Zo vaak als ik ze kan missen.

231
00:26:26,590 --> 00:26:32,200
lk laat alles aan hem na.
- En die ring van je? Blijft die ook hier?

232
00:26:33,930 --> 00:26:37,601
Hij ligt in een envelop
op de schoorsteen.

233
00:26:38,642 --> 00:26:41,312
Nee, wacht. Hij zit...

234
00:26:44,440 --> 00:26:46,609
...hier in mijn zak.

235
00:26:51,405 --> 00:26:53,949
ls dat niet vreemd?

236
00:26:56,702 --> 00:27:03,334
En waarom eigenlijk niet?
Waarom zou ik hem niet houden?

237
00:27:03,458 --> 00:27:08,473
Je moet de ring hier achterlaten, Bilbo.
ls dat zo moeilijk?

238
00:27:09,214 --> 00:27:11,214
Nou, nee.

239
00:27:12,884 --> 00:27:14,884
Toch wel.

240
00:27:16,429 --> 00:27:21,459
lk wil ik er liever niet van scheiden.
lk vond hem. Hij kwam naar mij.

241
00:27:21,559 --> 00:27:25,809
Je hoeft niet kwaad te worden.
- Dat is jouw schuld.

242
00:27:26,314 --> 00:27:28,358
Hij is van mij.

243
00:27:29,441 --> 00:27:31,944
Mijn eigendom.

244
00:27:32,069 --> 00:27:35,155
Mijn lieveling...
- Lieveling?

245
00:27:35,280 --> 00:27:39,020
Zo is hij eerder genoemd,
maar niet door jou.

246
00:27:39,034 --> 00:27:43,856
Dat zijn jouw zaken niet.
- Je hebt die ring lang genoeg bezeten.

247
00:27:43,956 --> 00:27:47,151
Jij wilt hem zelf hebben.
- Bilbo Baggins.

248
00:27:47,251 --> 00:27:52,156
Houd me niet voor een of andere
goochelaar met armzalige trucjes.

249
00:27:52,256 --> 00:27:55,008
lk probeer je niet te beroven.

250
00:28:01,514 --> 00:28:03,891
lk probeer je te helpen.

251
00:28:11,482 --> 00:28:17,822
We zijn altijd vrienden geweest.
Vertrouw me zoals je eens deed.

252
00:28:19,406 --> 00:28:22,158
Laat hem los.

253
00:28:22,284 --> 00:28:25,036
Je hebt gelijk, Gandalf.

254
00:28:26,705 --> 00:28:29,666
De ring moet op Frodo overgaan.

255
00:28:31,084 --> 00:28:35,088
Het is laat. De weg is lang.
Ja, het is tijd.

256
00:28:41,761 --> 00:28:45,265
Je hebt de ring nog steeds in je zak.

257
00:29:18,880 --> 00:29:22,195
lk heb een einde voor
mijn boek bedacht.

258
00:29:23,176 --> 00:29:28,890
'En hij leefde nog lang en gelukkig,
tot het einde van zijn dagen.'

259
00:29:29,015 --> 00:29:31,768
Ongetwijfeld, mijn goede vriend.

260
00:29:33,269 --> 00:29:35,438
Tot ziens, Gandalf.

261
00:29:37,147 --> 00:29:39,942
Tot ziens, beste Bilbo.

262
00:29:48,325 --> 00:29:51,995
de weg gaat verder, eindeloos

263
00:29:54,831 --> 00:29:57,296
Tot onze volgende ontmoeting.

264
00:30:24,986 --> 00:30:30,324
...hij is van mij. Mijn eigendom.
Mijn lieveling...

265
00:30:32,200 --> 00:30:34,995
Raadsels in het donker.

266
00:30:35,120 --> 00:30:37,455
Bilbo.

267
00:30:42,168 --> 00:30:44,337
Mijn lieveling.

268
00:30:46,214 --> 00:30:48,884
Lieveling...

269
00:30:49,009 --> 00:30:51,678
Hij is vertrokken, nietwaar?

270
00:30:54,346 --> 00:31:01,146
Hij heeft 't zo lang over weggaan gehad.
lk dacht niet dat hij het echt zou doen.

271
00:31:04,732 --> 00:31:06,775
Gandalf?

272
00:31:14,825 --> 00:31:16,911
Bilbo's ring.

273
00:31:17,035 --> 00:31:23,495
Hij is weg om bij de Elfen te gaan wonen.
Hij heeft je Balingshoek nagelaten.

274
00:31:26,252 --> 00:31:30,798
Samen met al zijn bezittingen.
De ring is nu van jou.

275
00:31:34,552 --> 00:31:37,163
Bewaar hem ergens uit het zicht.

276
00:31:37,263 --> 00:31:41,167
Waar ga je naartoe?
- lk heb dingen te doen. Vragen.

277
00:31:41,267 --> 00:31:47,557
Vragen die een antwoord behoeven.
- Je bent er pas net. lk begrijp het niet.

278
00:31:51,777 --> 00:31:54,029
lk ook niet.

279
00:31:55,906 --> 00:31:59,701
Houd 'm verborgen.
Bewaar 'm veilig.

280
00:32:35,151 --> 00:32:37,612
Gouw.

281
00:32:37,737 --> 00:32:39,865
Baggins.

282
00:33:29,454 --> 00:33:32,290
'Het jaar 3434 van de Tweede Era.

283
00:33:32,415 --> 00:33:36,820
Hier volgt het verslag van lsildur,
Hoge Koning van Gondor...

284
00:33:36,920 --> 00:33:40,065
...en de vondst van
de Ring van Macht.

285
00:33:43,968 --> 00:33:49,707
Hij is in mijn bezit gekomen. De Ene
Ring. 'n Erfstuk van mijn koninkrijk.

286
00:33:49,806 --> 00:33:53,961
Al mijn opvolgers in bloedlijn
zijn verbonden aan zijn lot...

287
00:33:54,061 --> 00:33:57,606
...want de Ring mag
geen risico lopen.

288
00:33:57,731 --> 00:34:03,362
Hij is mij lief hoewel ik
het met grote pijn bekoop.

289
00:34:06,823 --> 00:34:10,308
De tekens op de Ring
beginnen te vervagen.

290
00:34:11,286 --> 00:34:16,567
Het schrift dat eerst helder scheen
als 'n rode vlam, is nog niet vervaagd.

291
00:34:16,666 --> 00:34:21,086
Een geheim dat nu alleen
het vuur nog kan onthullen.'

292
00:34:36,727 --> 00:34:38,771
Gouw...

293
00:34:39,855 --> 00:34:42,315
Baggins...

294
00:34:42,440 --> 00:34:47,540
Er zijn hier geen Bagginses.
Die zijn allemaal in Hobbitstee.

295
00:34:47,904 --> 00:34:49,904
Die kant op.

296
00:35:16,974 --> 00:35:19,602
Er is vreemd volk in de Gouw.

297
00:35:19,727 --> 00:35:23,898
Dwergen en ander, nog veel
onaangenamer volk.

298
00:35:24,023 --> 00:35:26,066
Er dreigt oorlog.

299
00:35:26,192 --> 00:35:29,220
ln de bergen wemelt 't van aardmannen.

300
00:35:29,320 --> 00:35:32,781
Ouwewijvenpraat en kinderverhaaltjes.

301
00:35:32,906 --> 00:35:36,559
Je begint te klinken als die
ouwe Bilbo. Die was gek.

302
00:35:36,659 --> 00:35:41,247
En die jongeheer Frodo ook.
- En daar ben ik trots op.

303
00:35:41,372 --> 00:35:43,372
Proost, Gaffer.

304
00:35:43,374 --> 00:35:47,629
Het gaat ons niet aan
wat er over de grens gebeurt.

305
00:35:47,754 --> 00:35:51,716
Zoek geen moeilijkheden,
dan overkomt je niks.

306
00:35:56,261 --> 00:35:58,261
Goeienavond, jongens.

307
00:35:58,722 --> 00:36:03,268
Goedenavond, schone vrouwe
van 't gouden gerstenat.

308
00:36:03,393 --> 00:36:05,921
Kijk uit met je mooie praatjes.

309
00:36:06,021 --> 00:36:10,342
Geen paniek, Sam. Rosie herkent
'n idioot op mijlen afstand.

310
00:36:10,442 --> 00:36:12,486
ls dat zo?

311
00:36:40,388 --> 00:36:43,182
ls hij verborgen?
En veilig?

312
00:36:52,315 --> 00:36:54,484
Wat doe je?

313
00:37:06,955 --> 00:37:10,959
Houd je hand op, Frodo.
Het is heel koud.

314
00:37:14,211 --> 00:37:16,505
Wat zie je?

315
00:37:17,882 --> 00:37:20,467
Kan je iets zien?

316
00:37:23,012 --> 00:37:26,056
Niets.
Er is niets.

317
00:37:28,142 --> 00:37:30,394
Wacht.

318
00:37:33,647 --> 00:37:35,900
Hier staat iets.

319
00:37:37,358 --> 00:37:40,862
lets in 't Elfs.
lk kan het niet lezen.

320
00:37:40,987 --> 00:37:44,115
Er zijn weinigen die dat kunnen.

321
00:37:44,240 --> 00:37:49,170
De taal is die van Mordor,
die ik hier niet zal uitspreken.

322
00:37:49,662 --> 00:37:51,397
Mordor.

323
00:37:51,497 --> 00:37:55,485
ln gewone taal staat er:
Eén Ring om alle te regeren...

324
00:37:55,585 --> 00:37:58,922
...één Ring om hen te vinden...

325
00:37:59,047 --> 00:38:04,928
...één Ring die hen brengen zal
en in duisternis zal binden.

326
00:38:06,553 --> 00:38:08,805
Dit is de Ene Ring...

327
00:38:08,931 --> 00:38:14,128
...gesmeed door de Donkere Vorst
Sauron in het vuur van de Doemberg.

328
00:38:14,228 --> 00:38:18,563
Afgenomen van de hand
van Sauron zelf, door lsildur.

329
00:38:19,149 --> 00:38:21,193
Bilbo vond 'm.

330
00:38:22,236 --> 00:38:24,321
ln Gollems grot.

331
00:38:24,446 --> 00:38:28,684
Zestig jaar lang, rustte de ring
in het bezit van Bilbo...

332
00:38:28,783 --> 00:38:34,605
...zijn leven verlengend, de ouderdom
uitstellend. Maar nu niet meer, Frodo.

333
00:38:34,705 --> 00:38:39,126
't Kwaad roert zich in Mordor.
De Ring is ontwaakt.

334
00:38:39,252 --> 00:38:43,256
Hij heeft de roep van zijn meester
gehoord.

335
00:38:43,381 --> 00:38:47,461
Maar hij werd vernietigd.
Sauron werd vernietigd.

336
00:38:52,807 --> 00:38:58,855
Nee, Frodo.
Saurons geest is blijven bestaan.

337
00:38:58,979 --> 00:39:04,050
Zijn levenskracht is verbonden met
de Ring, en die heeft 't overleefd.

338
00:39:04,150 --> 00:39:09,781
Sauron is teruggekeerd.
Zijn orks hebben zich vermenigvuldigd.

339
00:39:09,906 --> 00:39:14,411
Zijn fort in Barad-dűr is herbouwd
in het land Mordor.

340
00:39:14,536 --> 00:39:19,816
Sauron heeft alleen deze Ring nodig om
alle landen weer in duisternis te hullen.

341
00:39:19,915 --> 00:39:21,915
Hij zoekt hem.

342
00:39:21,959 --> 00:39:25,880
Al zijn gedachten
zijn daar op gericht.

343
00:39:26,005 --> 00:39:31,615
Want bovenal wil de Ring terug
keren naar de hand van zijn meester.

344
00:39:32,386 --> 00:39:36,807
Zij zijn één,
de Ring en de Donkere Vorst.

345
00:39:37,850 --> 00:39:41,604
Hij mag 'm nooit vinden.

346
00:39:41,729 --> 00:39:46,550
We stoppen 'm weg en verbergen 'm.
We spreken er nooit meer over.

347
00:39:46,649 --> 00:39:49,539
Niemand weet dat ie hier is, toch?

348
00:39:55,617 --> 00:39:57,911
Toch, Gandalf?

349
00:39:58,036 --> 00:40:02,031
Er is nog iemand die wist
dat Bilbo de Ring had.

350
00:40:02,081 --> 00:40:08,371
lk zocht overal naar 't schepsel Gollem.
Maar de vijand vond hem het eerst.

351
00:40:09,838 --> 00:40:12,574
lk weet niet
hoe lang ze hem martelden.

352
00:40:12,674 --> 00:40:17,162
Maar tussen 't eindeloos geschreeuw
en geklets, ontwaarden zij 2 woorden...

353
00:40:17,262 --> 00:40:19,262
Gouw.

354
00:40:19,348 --> 00:40:21,208
Baggins.

355
00:40:21,308 --> 00:40:23,127
Gouw.

356
00:40:23,227 --> 00:40:26,271
Baggins. Dat leidt ze hier naartoe.

357
00:40:28,607 --> 00:40:30,607
Wie is daar?

358
00:40:31,860 --> 00:40:34,029
Neem 'm, Gandalf.
Neem 'm.

359
00:40:34,154 --> 00:40:37,224
Je moet 'm nemen.
- Je mag me deze Ring niet geven.

360
00:40:37,323 --> 00:40:41,727
lk geef 'm aan jou.
- Breng me niet in verleiding, Frodo.

361
00:40:41,827 --> 00:40:47,097
lk durf hem niet te nemen.
Zelfs niet om hem veilig te bewaren.

362
00:40:48,084 --> 00:40:50,294
Begrijp het dan, Frodo.

363
00:40:50,419 --> 00:40:55,009
lk zou 'm gebruiken vanuit de behoefte
om goed te doen.

364
00:40:59,720 --> 00:41:05,142
Maar door mij, zou het
een onvoorstelbare macht uitoefenen.

365
00:41:06,184 --> 00:41:09,329
Maar hij kan niet in de Gouw blijven.

366
00:41:09,437 --> 00:41:11,940
lnderdaad niet.

367
00:41:18,029 --> 00:41:20,198
Wat moet ik doen?

368
00:41:21,074 --> 00:41:24,019
Je moet vertrekken. En snel.
- Waarheen?

369
00:41:24,119 --> 00:41:27,247
Weg uit de Gouw. Ga naar Breeg.

370
00:41:27,371 --> 00:41:30,124
Breeg. En jij?

371
00:41:30,249 --> 00:41:34,244
lk wacht op je in
'Herberg de Steigerende Pony'.

372
00:41:34,336 --> 00:41:40,134
Zal de Ring daar veilig zijn?
- Weet ik niet. lk heb geen antwoorden.

373
00:41:42,553 --> 00:41:47,833
lk moet het hoofd van mijn orde spreken.
Hij is wijs en machtig. Vertrouw me.

374
00:41:47,933 --> 00:41:50,102
Hij weet wat te doen.

375
00:41:51,144 --> 00:41:56,841
Je moet de naam Baggins niet gebruiken.
Die naam is niet veilig buiten de Gouw.

376
00:41:56,941 --> 00:42:01,362
Reis alleen overdag.
En blijf van de weg.

377
00:42:01,487 --> 00:42:04,887
lk kan gemakkelijk
over 't land afsteken.

378
00:42:07,035 --> 00:42:11,648
Mijn beste Frodo. Hobbits zijn echt
verbazingwekkende wezens.

379
00:42:11,748 --> 00:42:14,859
Je kunt ze binnen een maand
leren kennen.

380
00:42:14,959 --> 00:42:19,634
En toch, na 100 jaar,
kunnen ze je nog steeds verrassen.

381
00:42:21,131 --> 00:42:23,131
Ga liggen.

382
00:42:34,686 --> 00:42:38,507
Schaam je, Samwise Gamgee.
Heb je luistervink staan spelen?

383
00:42:38,607 --> 00:42:43,011
Er zitten hier geen luistervinken.
lk was 't gras aan 't snoeien.

384
00:42:43,110 --> 00:42:45,363
Een beetje laat, niet?

385
00:42:45,488 --> 00:42:48,933
lk hoorde opgewonden stemmen.
- Wat heb je gehoord?

386
00:42:49,033 --> 00:42:53,730
Niks. Over 'n ring, 'n Donkere Vorst
en 't einde van de wereld...

387
00:42:53,830 --> 00:42:59,360
Meneer Gandalf, doe me geen kwaad.
Tover me niet in iets onnatuurlijks.

388
00:42:59,460 --> 00:43:01,587
Nee?

389
00:43:03,005 --> 00:43:05,299
Misschien niet.

390
00:43:05,424 --> 00:43:08,719
lk heb iets beters bedacht voor jou.

391
00:43:10,595 --> 00:43:12,973
Kom op, Sam. Hou vol.

392
00:43:15,058 --> 00:43:20,505
Voorzichtig, jullie allebei. De vijand
heeft vele spionnen in dienst.

393
00:43:20,605 --> 00:43:22,774
Vogels, beesten.

394
00:43:25,277 --> 00:43:27,696
ls hij veilig?

395
00:43:28,822 --> 00:43:33,977
Draag 'm nooit, want zijn macht trekt
de dienaren van de Donkere Vorst aan.

396
00:43:34,076 --> 00:43:38,647
Onthoud altijd dat de Ring
naar z'n meester terug wil keren.

397
00:43:38,747 --> 00:43:41,709
Hij wil gevonden worden.

398
00:44:22,332 --> 00:44:25,585
Dit is 't.
- Dit is wat?

399
00:44:27,294 --> 00:44:32,819
Als ik nog één stap zet, ben ik nog
nooit zo ver van huis geweest.

400
00:44:37,930 --> 00:44:40,015
Kom op, Sam.

401
00:44:48,023 --> 00:44:50,342
Bedenk wat Bilbo altijd zei...

402
00:44:50,441 --> 00:44:54,887
Het is een gevaarlijke zaak...
- ... Frodo, om je deur uit te gaan.

403
00:44:54,987 --> 00:44:58,349
Je gaat op weg, en als je
niet op je voeten let...

404
00:44:58,449 --> 00:45:02,274
...heb je geen idee
waar je in verzeild raakt.

405
00:45:17,008 --> 00:45:19,008
Sam?

406
00:45:22,389 --> 00:45:24,389
Bos Elfen.

407
00:45:37,070 --> 00:45:41,116
Op weg naar de haven
achter de Witte Torens.

408
00:45:41,240 --> 00:45:43,534
Naar de Grijze Havens.

409
00:45:43,659 --> 00:45:48,334
Ze verlaten Midden-aarde.
- Om nooit meer terug te keren.

410
00:45:50,833 --> 00:45:55,296
lk weet niet waarom me
dat droevig stemt.

411
00:45:57,965 --> 00:46:02,810
Overal waar ik lig steekt er
'n smerige wortel in m'n rug.

412
00:46:03,554 --> 00:46:08,000
Sluit gewoon je ogen en stel je
voor dat je in je eigen bed ligt...

413
00:46:08,099 --> 00:46:12,264
...met 'n zacht matras en
'n heerlijk verenkussen.

414
00:46:21,779 --> 00:46:26,709
Het werkt niet, Mr. Frodo.
lk zal hier nooit kunnen slapen.

415
00:46:29,579 --> 00:46:32,207
lk ook niet, Sam.

416
00:47:00,483 --> 00:47:05,154
Rook stijgt op uit de Doemberg.
De tijd dringt.

417
00:47:05,279 --> 00:47:11,035
En Gandalf de Grijze rijdt naar
lsengard om mij te raadplegen.

418
00:47:12,078 --> 00:47:15,289
Want daarom ben je gekomen, niet?

419
00:47:15,414 --> 00:47:19,085
Mijn oude vriend.
- Saruman.

420
00:47:24,047 --> 00:47:27,200
Ben je er zeker van?
- Zonder enige twijfel.

421
00:47:27,300 --> 00:47:30,428
Dus de Ring van Macht
is gevonden.

422
00:47:30,554 --> 00:47:35,167
Al die lange jaren, was hij in de Gouw.
Vlak onder mijn eigen neus.

423
00:47:35,267 --> 00:47:38,086
Toch was je niet zo slim om dat te zien.

424
00:47:38,186 --> 00:47:42,299
De tabak van de halflingen
heeft je geest trager gemaakt.

425
00:47:42,399 --> 00:47:47,095
Er is nog tijd genoeg om Sauron te
weerstaan als we snel handelen.

426
00:47:47,194 --> 00:47:51,574
Tijd? Hoeveel tijd denk je
dat we hebben?

427
00:47:51,699 --> 00:47:55,786
Sauron heeft veel van zijn
vroegere kracht terug.

428
00:47:55,911 --> 00:47:58,939
Hij kan nog geen fysieke vorm
aannemen...

429
00:47:59,039 --> 00:48:01,984
...maar zijn geesteskracht is
niet minder.

430
00:48:02,084 --> 00:48:06,964
Verborgen in zijn fort,
ziet de Heer van Mordor alles.

431
00:48:07,089 --> 00:48:12,386
Zijn blik doorboort wolken,
schaduw, aarde en vlees.

432
00:48:15,597 --> 00:48:19,517
Weet je waarover ik spreek, Gandalf?

433
00:48:19,642 --> 00:48:24,689
Een groot oog, zonder lid,
omkranst door vlammen.

434
00:48:26,024 --> 00:48:30,553
Het Oog van Sauron.
- Hij verzamelt al het kwaad rondom hem.

435
00:48:30,653 --> 00:48:35,809
Spoedig heeft hij 'n leger, groot
genoeg om Midden-aarde aan te vallen.

436
00:48:35,909 --> 00:48:39,454
Jij weet dit?
Hoe?

437
00:48:40,913 --> 00:48:42,956
lk heb het gezien.

438
00:48:43,081 --> 00:48:47,111
Een palantír is een gevaarlijk
stuk gereedschap, Saruman.

439
00:48:47,211 --> 00:48:51,173
Waarom moeten we bang zijn
't te gebruiken?

440
00:48:54,218 --> 00:48:58,122
Ze zijn niet allemaal terug gevonden,
de Kijk-Stenen.

441
00:48:58,222 --> 00:49:00,974
Wie weet wie er meekijkt.

442
00:49:04,101 --> 00:49:09,286
Het uur is nader dan je denkt.
Saurons troepen roeren zich al.

443
00:49:11,484 --> 00:49:15,822
De Negen hebben Minas Morgul verlaten.
- De Negen?

444
00:49:15,947 --> 00:49:19,767
Ze zijn inmiddels
de rivier de lsen overgestoken...

445
00:49:19,867 --> 00:49:22,186
...vermomd als zwarte ruiters.

446
00:49:22,286 --> 00:49:26,999
Hebben ze de Gouw bereikt?
- Ze zullen de Ring vinden.

447
00:49:27,124 --> 00:49:31,170
En degene die hem draagt doden.
- Frodo.

448
00:49:44,641 --> 00:49:48,837
Je dacht toch niet echt
dat 'n Hobbit Sauron kon weerstaan?

449
00:49:48,937 --> 00:49:51,439
Dat kan niemand.

450
00:49:54,984 --> 00:50:00,072
Tegen de macht van Mordor
bestaat geen overwinning.

451
00:50:02,616 --> 00:50:06,829
We moeten ons met hem verenigen,
Gandalf.

452
00:50:06,954 --> 00:50:10,749
We moeten ons bij Sauron aansluiten.

453
00:50:12,084 --> 00:50:15,171
Dat zou wijs zijn, mijn vriend.

454
00:50:15,296 --> 00:50:18,174
Vertel me eens, vriend...

455
00:50:18,299 --> 00:50:23,739
...wanneer gaf Saruman de Wijze
verstand op voor krankzinnigheid?

456
00:51:03,091 --> 00:51:07,763
lk gaf je de kans om
mij vrijwillig te helpen...

457
00:51:07,888 --> 00:51:12,726
...maar je hebt gekozen
voor de pijnlijke weg.

458
00:51:35,831 --> 00:51:38,750
Meneer Frodo?

459
00:51:41,503 --> 00:51:44,823
lk dacht dat ik u kwijt was.
- Waar heb je het over?

460
00:51:44,923 --> 00:51:47,784
lets wat Gandalf zei.
- Wat zei hij dan?

461
00:51:47,884 --> 00:51:52,748
'Raak hem niet kwijt, Samwise
Gamgee.' En dat doe ik ook niet.

462
00:51:52,848 --> 00:51:57,523
Sam, we zijn nog steeds in de Gouw.
Wat kan er gebeuren?

463
00:51:59,813 --> 00:52:04,693
Merry, het is Frodo Baggins.
- Ga van hem af.

464
00:52:04,817 --> 00:52:08,512
Kom, Meneer Frodo.
- Wat is hier de bedoeling van?

465
00:52:08,612 --> 00:52:11,448
Dat is het gewas
van Boer Maggot.

466
00:52:13,284 --> 00:52:19,582
lk ken jou. Ga weg daar,
jij kleine deugniet.

467
00:52:21,167 --> 00:52:25,332
't Zijn maar 'n paar wortelen.
- En een paar kolen.

468
00:52:25,421 --> 00:52:28,616
En drie zakken aardappelen
van vorige week.

469
00:52:28,715 --> 00:52:31,534
En de champignons
van de week daarvoor.

470
00:52:31,634 --> 00:52:34,888
Ja, Pippin. Hij overdrijft nogal.

471
00:52:35,013 --> 00:52:37,013
Rennen.

472
00:52:49,944 --> 00:52:52,489
Dat was op het nippertje.

473
00:52:53,655 --> 00:52:56,460
lk denk dat ik iets gebroken heb.

474
00:52:57,659 --> 00:53:01,371
Vertrouw vooral een Brandybuck
en een Took.

475
00:53:01,497 --> 00:53:04,149
Dat was een omweg.
Een kortere weg.

476
00:53:04,249 --> 00:53:07,211
Kortere weg naar wat?
- Champignons.

477
00:53:23,768 --> 00:53:26,828
lk denk dat we van de weg af moeten.

478
00:53:35,488 --> 00:53:38,199
Ga van de weg af.
Snel.

479
00:54:59,234 --> 00:55:01,570
Wat was dat?

480
00:55:34,018 --> 00:55:36,771
Ziet u iets?
- Niets.

481
00:55:36,896 --> 00:55:40,024
Wat is er aan de hand?

482
00:55:40,149 --> 00:55:44,987
Die Zwarte Ruiter zocht iets.
Of iemand.

483
00:55:48,324 --> 00:55:51,035
Ga liggen.

484
00:56:06,383 --> 00:56:09,344
lk moet weg uit de Gouw.

485
00:56:09,469 --> 00:56:12,889
Sam en ik moeten naar Breeg.
- Juist.

486
00:56:14,516 --> 00:56:17,435
De Pont van Bokkelburg.
Volg me.

487
00:56:27,611 --> 00:56:30,156
Deze kant op.

488
00:56:48,131 --> 00:56:50,592
Pak het touw, Sam.

489
00:56:53,511 --> 00:56:57,182
Rennen, Frodo. Schiet op.

490
00:56:59,767 --> 00:57:03,104
Springen, Frodo.

491
00:57:18,243 --> 00:57:23,768
Hoe ver is de volgende oversteek?
- De Brandewijnbrug.32 Kilometer.

492
00:57:37,011 --> 00:57:39,011
Kom op.

493
00:57:49,774 --> 00:57:51,551
Wat willen jullie?

494
00:57:51,651 --> 00:57:54,966
We zijn op weg naar
De Steigerende Pony.

495
00:57:56,613 --> 00:57:59,533
Vier Hobbits.

496
00:57:59,658 --> 00:58:03,603
Uit de Gouw, zo te horen.
Wat brengt jullie naar Breeg?

497
00:58:03,703 --> 00:58:08,400
We willen overnachten in de herberg.
Waarom is onze eigen zaak.

498
00:58:08,500 --> 00:58:13,421
lk bedoelde er niets mee.
lk moet soms vragen stellen.

499
00:58:13,547 --> 00:58:18,902
Er loopt vreemd volk rond.
Men kan niet voorzichtig genoeg zijn.

500
00:58:45,619 --> 00:58:47,997
DE STElGERENDE PONY

501
00:59:06,347 --> 00:59:08,850
Pardon?

502
00:59:08,975 --> 00:59:11,895
Goedenavond, kleine heren.

503
00:59:12,020 --> 00:59:17,984
Als u onderdak zoekt,
we hebben gezellige hobbitkamers.

504
00:59:18,108 --> 00:59:22,262
Altijd fijn om voor 't Kleine Volk
te zorgen, Meneer..

505
00:59:22,362 --> 00:59:26,116
Underhill. De naam is Underhill.

506
00:59:27,493 --> 00:59:31,998
Vrienden van Gandalf.
Kunt u 'm zeggen dat we er zijn?

507
00:59:35,709 --> 00:59:42,424
lk weet 't weer. Oudere kerel.
Lange grijze baard, punthoed.

508
00:59:43,466 --> 00:59:46,611
lk heb 'm in geen zes maanden gezien.

509
00:59:52,517 --> 00:59:54,894
Wat doen we nu?

510
01:00:00,775 --> 01:00:04,195
Sam, hij komt wel.

511
01:00:07,072 --> 01:00:09,616
Uit m'n weg.

512
01:00:11,660 --> 01:00:15,789
Wat is dat?
- Dit, mijn vriend, is een pint.

513
01:00:15,914 --> 01:00:21,184
Schenken ze dat zo? lk neem er een.
- Je hebt al een hele halve.

514
01:00:28,051 --> 01:00:32,471
Die kerel zit al naar u te staren
sinds we hier zijn.

515
01:00:35,516 --> 01:00:37,810
Neem me niet kwalijk.

516
01:00:38,853 --> 01:00:41,814
Die man in de hoek. Wie is dat?

517
01:00:42,857 --> 01:00:48,512
Dat is een van die Dolers. Gevaarlijk
volk; ze zwerven rond in de wildernis.

518
01:00:48,612 --> 01:00:54,222
Z'n echte naam ken ik niet, maar
hier staat hij bekend als Strider.

519
01:00:54,367 --> 01:00:56,367
Strider.

520
01:01:08,590 --> 01:01:11,176
Baggins...

521
01:01:15,346 --> 01:01:17,807
Baggins...

522
01:01:28,692 --> 01:01:35,032
Baggins? Die ken ik wel.
Daar is ie. Frodo Baggins.

523
01:01:35,157 --> 01:01:41,702
Hij is m'n achterneef van moederskant,
maar eigenlijk m'n achter-achterneef...

524
01:02:16,696 --> 01:02:19,449
Je kunt je niet verbergen.

525
01:02:21,993 --> 01:02:24,704
lk zie je.

526
01:02:26,957 --> 01:02:31,002
Er is geen leven in de leegte.

527
01:02:32,045 --> 01:02:35,215
Alleen dood.

528
01:02:42,346 --> 01:02:46,256
U trok veel te veel aandacht,
Meneer Underhill.

529
01:02:51,814 --> 01:02:55,426
Wat wilt u?
- Voorzichtigheid met wat u draagt.

530
01:02:55,526 --> 01:02:58,529
lk draag niets.
- lnderdaad.

531
01:02:58,654 --> 01:03:01,307
lk kan vermijden dat men mij ziet...

532
01:03:01,406 --> 01:03:05,401
...maar geheel verdwijnen,
is een zeldzame gave.

533
01:03:05,452 --> 01:03:07,145
Wie bent u?

534
01:03:07,245 --> 01:03:10,206
Bent u bang?
- Ja.

535
01:03:10,331 --> 01:03:13,986
Niet bang genoeg.
lk weet wat er op u jaagt.

536
01:03:18,131 --> 01:03:21,786
Laat hem met rust.
Of ik grijp je, Langbeen.

537
01:03:22,719 --> 01:03:27,540
Je hebt een dapper hart, kleine Hobbit.
Maar dat zal je niet redden.

538
01:03:27,639 --> 01:03:33,589
Je kan niet niet langer wachten op de
tovenaar, Frodo. Ze komen er aan.

539
01:04:54,932 --> 01:04:57,226
Wat zijn dat?

540
01:04:58,727 --> 01:05:01,188
Eens waren ze Mensen.

541
01:05:01,313 --> 01:05:03,816
Grote Koningen der Mensen.

542
01:05:03,941 --> 01:05:07,303
Toen gaf Sauron ze
Negen Ringen van Macht.

543
01:05:07,403 --> 01:05:10,973
Verblind door hebzucht,
namen ze ze in ontvangst.

544
01:05:11,072 --> 01:05:16,744
Eén voor één vielen ze voor
de duisternis. Nu zijn zij z'n slaven.

545
01:05:19,164 --> 01:05:24,377
Zij zijn de Nazgűl.
Ringgeesten. Levend noch dood.

546
01:05:24,502 --> 01:05:27,906
Altijd de aanwezigheid van de Ring
voelend...

547
01:05:28,006 --> 01:05:30,950
...aangetrokken
door de macht van de Ene.

548
01:05:31,050 --> 01:05:34,365
Ze zullen de jacht op jou
nooit opgeven.

549
01:05:42,853 --> 01:05:46,253
Waar breng je ons heen?
- De wildernis in.

550
01:05:53,781 --> 01:05:58,018
Hoe weten we of die Strider
een vriend van Gandalf is?

551
01:05:58,118 --> 01:06:01,605
Een dienaar van de vijand
zou er mooier uitzien...

552
01:06:01,704 --> 01:06:05,699
...maar verdorvener aanvoelen.
- Nog verdorvener?

553
01:06:05,792 --> 01:06:08,836
We moeten hem wel vertrouwen.

554
01:06:08,961 --> 01:06:12,956
Maar waar leidt hij ons naartoe?
- Naar Rivendel.

555
01:06:14,342 --> 01:06:16,467
Naar het Huis van Elrond.

556
01:06:16,511 --> 01:06:21,271
Hoorden jullie dat? Rivendel.
We gaan de Elfen ontmoeten.

557
01:06:42,911 --> 01:06:47,232
We stoppen niet voor de nacht valt.
- En 't ontbijt dan?

558
01:06:47,332 --> 01:06:52,092
Dat heb je al gehad.
- Eentje. Wat dacht je van 'n tweede?

559
01:06:55,840 --> 01:06:58,092
Dat kent ie vast niet.

560
01:06:58,217 --> 01:07:05,516
En 't 11-uurtje? Lunch, diner, souper?
Die kent ie toch wel?

561
01:07:05,641 --> 01:07:08,686
lk zou er niet op rekenen.

562
01:07:32,542 --> 01:07:36,452
Wat eten ze als ze geen Hobbits
kunnen krijgen?

563
01:08:14,832 --> 01:08:16,832
Wie is zij?

564
01:08:17,794 --> 01:08:20,713
De vrouw waar je over zingt?

565
01:08:23,633 --> 01:08:30,640
Vrouwe Lűthien. De Elfenmaagd die haar
liefde aan de sterfelijke Beren schonk.

566
01:08:33,225 --> 01:08:36,436
Wat gebeurde er met haar?

567
01:08:37,479 --> 01:08:40,482
Ze stierf.

568
01:08:44,111 --> 01:08:46,905
Ga slapen, Frodo.

569
01:08:56,705 --> 01:09:00,876
De macht van lsengard
staat tot uw beschikking...

570
01:09:01,001 --> 01:09:04,130
...Sauron, Heer van de Aarde.

571
01:09:08,676 --> 01:09:13,472
Bezorg me een leger,
Mordor waardig.

572
01:09:19,854 --> 01:09:24,925
Wat voor orders zijn er uit Mordor,
mijn Heer? Wat beveelt het Oog?

573
01:09:25,024 --> 01:09:27,026
We hebben werk te doen.

574
01:10:09,568 --> 01:10:14,573
De bomen zijn sterk, mijn Heer.
Hun wortels reiken diep.

575
01:10:14,697 --> 01:10:17,408
Haal ze allemaal neer.

576
01:10:44,059 --> 01:10:47,459
Dit was de grote Wachttoren
van Amon Sűl.

577
01:10:48,647 --> 01:10:51,358
Vannacht zullen we hier rusten.

578
01:11:02,953 --> 01:11:09,073
Deze zijn voor jullie. Houd ze dicht
bij je. lk ga de omgeving verkennen.

579
01:11:11,460 --> 01:11:13,460
Blijf hier.

580
01:11:18,008 --> 01:11:20,136
Mag ik wat bacon?

581
01:11:20,261 --> 01:11:23,576
Wil je een tomaat?
- Wat doen jullie nou?

582
01:11:23,639 --> 01:11:27,960
Tomaten, worstjes, knapperige bacon.
- We hebben wat voor u bewaard.

583
01:11:28,060 --> 01:11:30,062
Maak dat vuur uit.

584
01:11:30,186 --> 01:11:33,416
Nou, dat is lekker.
As op mijn tomaten.

585
01:11:41,072 --> 01:11:43,072
Weg hier.

586
01:12:36,834 --> 01:12:39,087
Terug, jullie duivels.

587
01:14:01,915 --> 01:14:03,915
Frodo.

588
01:14:46,167 --> 01:14:48,336
Strider.

589
01:14:50,004 --> 01:14:52,004
Help hem, Strider.

590
01:14:52,006 --> 01:14:55,236
Hij is gestoken door
een Morgul zwaard.

591
01:14:56,927 --> 01:15:01,772
Dit kan ik niet genezen.
Hij heeft 'n elfenmedicijn nodig.

592
01:15:06,478 --> 01:15:09,464
Schiet op.
- Rivendel is nog 6 dagen reizen.

593
01:15:09,564 --> 01:15:12,776
Dat haalt ie nooit.
- Hou vol, Frodo.

594
01:15:14,152 --> 01:15:16,152
Gandalf.

595
01:17:54,222 --> 01:17:58,017
Kijk, Frodo.
Dat zijn meneer Bilbo's trollen.

596
01:17:59,519 --> 01:18:02,689
Meneer Frodo?
Hij wordt koud.

597
01:18:05,442 --> 01:18:07,442
Gaat ie dood?

598
01:18:07,485 --> 01:18:12,840
Hij betreedt de Schaduwwereld.
Spoedig wordt hij ook zo'n geest.

599
01:18:17,202 --> 01:18:19,830
Ze zijn dichtbij.

600
01:18:19,955 --> 01:18:23,375
Ken je de Athelas plant?
Koningsfoelie.

601
01:18:23,500 --> 01:18:28,430
Dat is een kruid.
- Het vertraagt misschien de vergiftiging.

602
01:18:41,768 --> 01:18:45,605
Wat is dit? Een Doler
die zich laat verrassen?

603
01:19:10,837 --> 01:19:12,837
Frodo...

604
01:19:13,590 --> 01:19:17,719
lk ben Arwen. lk kom je te hulp.

605
01:19:19,096 --> 01:19:23,392
Hoor mijn stem.
Keer terug naar het licht.

606
01:19:28,772 --> 01:19:31,233
Wie is zij?

607
01:19:31,358 --> 01:19:33,218
Frodo.

608
01:19:33,317 --> 01:19:36,112
Ze is een Elf.
- Hij vervaagt.

609
01:19:38,739 --> 01:19:43,414
Hij redt het niet. We moeten hem
naar m'n vader brengen.

610
01:19:44,787 --> 01:19:48,024
lk heb je twee dagen gezocht.
- Waar breng je hem heen?

611
01:19:48,124 --> 01:19:54,584
Er zitten vijf geesten achter je aan.
Waar de andere vier zijn, weet ik niet.

612
01:19:54,839 --> 01:20:00,119
Blijf bij de Hobbits. lk stuur paarden.
- lk ben de snelste rijder. lk neem 'm.

613
01:20:00,218 --> 01:20:02,078
De weg is te gevaarlijk.

614
01:20:02,178 --> 01:20:03,747
Wat zeggen ze?

615
01:20:03,847 --> 01:20:09,002
Als ik de rivier kan oversteken zal de
macht van m'n volk hem beschermen.

616
01:20:09,102 --> 01:20:11,604
lk ben niet bang voor hen.

617
01:20:22,031 --> 01:20:24,534
Rijd hard. Kijk niet om.

618
01:20:30,622 --> 01:20:34,957
Wat doe je? Die geesten zijn nog
steeds in de buurt.

619
01:22:29,403 --> 01:22:33,073
Geef de halfling op, Elfenvrouw.

620
01:22:33,198 --> 01:22:36,513
Als je hem wilt, kom 'm dan maar halen.

621
01:23:35,342 --> 01:23:37,803
Frodo, nee.

622
01:23:37,928 --> 01:23:41,264
Frodo, geef niet op.
Niet nu.

623
01:23:53,484 --> 01:23:58,531
Schenk hem dezelfde genade
die mij ook werd geschonken.

624
01:23:58,656 --> 01:24:02,159
Spaar hem.
Red hem.

625
01:24:15,714 --> 01:24:19,759
Waar ben ik?
- Je bent in het huis van Elrond.

626
01:24:19,884 --> 01:24:26,391
Het is 10 uur 's morgens
op 24 oktober, als je 't wilt weten.

627
01:24:29,769 --> 01:24:32,856
Gandalf.
- lk ben hier.

628
01:24:35,233 --> 01:24:39,028
En jij hebt geluk dat je hier ook bent.

629
01:24:39,153 --> 01:24:43,349
Nog een paar uur, en we hadden
je niet meer kunnen helpen.

630
01:24:43,449 --> 01:24:47,536
Maar je beschikt over veel kracht,
beste Hobbit.

631
01:24:54,960 --> 01:24:57,379
Wat is er gebeurd, Gandalf?

632
01:24:58,422 --> 01:25:03,177
Waarom ben je niet gekomen?
- Het spijt me, Frodo.

633
01:25:08,514 --> 01:25:10,514
lk werd opgehouden.

634
01:25:11,392 --> 01:25:15,688
Sarumans vriendschap
wijs je niet zomaar af.

635
01:25:19,442 --> 01:25:24,489
Het ene kwaad verdient het andere.
Het is voorbij.

636
01:25:24,614 --> 01:25:30,328
Omhels de macht van de Ring
of omhels je eigen ondergang.

637
01:25:32,454 --> 01:25:35,832
Er is slechts één Heer van de Ring.

638
01:25:35,957 --> 01:25:40,128
Slechts één die hem naar
zijn wil kan buigen.

639
01:25:41,546 --> 01:25:45,425
En hij deelt die macht niet.

640
01:25:59,814 --> 01:26:03,317
Dus je hebt voor de dood gekozen.

641
01:26:13,244 --> 01:26:16,163
Gandalf? Wat is er?

642
01:26:17,914 --> 01:26:20,375
Niets, Frodo.

643
01:26:22,627 --> 01:26:26,047
Godzijdank, u bent weer wakker.

644
01:26:26,172 --> 01:26:31,511
Sam week nauwelijks van je zijde.
- We waren zo bezorgd om u.

645
01:26:31,636 --> 01:26:36,226
Door de goede zorg van Heer Elrond
begin je te genezen.

646
01:26:38,351 --> 01:26:41,813
Welkom in Rivendel, Frodo Baggins.

647
01:27:30,735 --> 01:27:34,363
Frodo, mijn jongen.
- Bilbo.

648
01:27:40,077 --> 01:27:45,857
'Daarheen en Weer Terug: Een Hobbit
Geschiedenis door Bilbo Baggins.'

649
01:27:48,210 --> 01:27:49,987
Dit is fantastisch.

650
01:27:50,087 --> 01:27:54,966
lk wilde teruggaan,
me vergapen aan het Demsterwold...

651
01:27:55,092 --> 01:28:00,847
...Meerstad bezoeken,
de Eenzame Berg weer zien.

652
01:28:02,681 --> 01:28:07,611
Maar het lijkt of de ouderdom
me eindelijk heeft ingehaald.

653
01:28:19,740 --> 01:28:21,826
lk mis de Gouw.

654
01:28:21,951 --> 01:28:26,022
Mijn hele jeugd deed ik
alsof ik ergens anders was.

655
01:28:26,121 --> 01:28:29,582
Op pad met jou,
op een van je avonturen.

656
01:28:33,253 --> 01:28:37,507
Maar mijn eigen avontuur
verloopt heel anders.

657
01:28:42,554 --> 01:28:45,598
lk ben niet zoals jij, Bilbo.

658
01:28:46,933 --> 01:28:49,269
Mijn beste jongen.

659
01:28:53,522 --> 01:28:56,400
Ben ik iets vergeten?
- Al gepakt?

660
01:28:58,235 --> 01:29:03,098
't Kan geen kwaad om voorbereid te zijn.
- lk dacht dat je de Elfen wilde zien.

661
01:29:03,198 --> 01:29:06,035
Meer dan wat ook.
- Dat klopt.

662
01:29:06,160 --> 01:29:10,372
We deden toch wat Gandalf wilde?

663
01:29:11,415 --> 01:29:15,277
We hebben de Ring
naar Rivendel gebracht. lk dacht...

664
01:29:15,377 --> 01:29:21,157
...nu u weer beter wordt, dat we snel
weer op weg moesten. Naar huis.

665
01:29:24,677 --> 01:29:27,138
Je hebt gelijk, Sam.

666
01:29:28,931 --> 01:29:32,268
We deden wat we moesten doen.

667
01:29:32,393 --> 01:29:35,521
De Ring zal veilig zijn in Rivendel.

668
01:29:38,858 --> 01:29:41,986
lk ben klaar om naar huis te gaan.

669
01:29:42,110 --> 01:29:44,529
Zijn kracht keert terug.

670
01:29:44,654 --> 01:29:50,577
Die wond zal nooit helemaal genezen.
Hij zal 't altijd mee dragen.

671
01:29:50,702 --> 01:29:53,313
En toch, zo ver gekomen met de Ring...

672
01:29:53,413 --> 01:29:57,442
...heeft hij 'n buitengewone
veerkracht tegen 't kwaad getoond.

673
01:29:57,542 --> 01:30:03,492
Die last had hij nooit mogen dragen.
We kunnen niet meer van 'm vragen.

674
01:30:03,507 --> 01:30:06,218
Gandalf, de vijand trekt op.

675
01:30:06,342 --> 01:30:11,497
Saurons troepen verzamelen zich in het
oosten. Zijn Oog is gericht op Rivendel.

676
01:30:11,597 --> 01:30:17,207
Saruman heeft ons verraden. En we
hebben steeds minder bondgenoten.

677
01:30:18,270 --> 01:30:25,069
Zijn verraad gaat dieper dan je denkt.
Hij heeft orks met aardmannen gekruist.

678
01:30:25,194 --> 01:30:27,888
Hij kweekt 'n leger in lsengard...

679
01:30:27,988 --> 01:30:32,727
...dat zich in het zonlicht kan bewegen
en snel grote afstanden aflegt.

680
01:30:32,826 --> 01:30:35,461
Saruman zit achter de Ring aan.

681
01:30:35,537 --> 01:30:40,150
Dit kwaad kan niet worden weerstaan
door de macht der Elfen.

682
01:30:40,250 --> 01:30:44,500
We kunnen niet zowel Mordor
als lsengard bevechten.

683
01:30:47,799 --> 01:30:51,761
Gandalf, de Ring kan hier niet blijven.

684
01:31:12,448 --> 01:31:18,562
Heel Midden-aarde wordt bedreigd. Zij
moeten beslissen hoe dit te beëindigen.

685
01:31:18,662 --> 01:31:23,442
Het tijdperk der Elfen is voorbij.
Mijn volk verlaat deze kusten.

686
01:31:23,541 --> 01:31:26,986
Tot wie wend je je als wij
weg zijn? De Dwergen?

687
01:31:27,086 --> 01:31:32,441
Ze wonen in hun bergen en geven niet
om andermans moeilijkheden.

688
01:31:34,385 --> 01:31:37,455
Het zijn de Mensen
op wie onze hoop rust.

689
01:31:37,555 --> 01:31:43,227
Mensen zijn zwak.
Het ras der Mensen schiet tekort.

690
01:31:43,478 --> 01:31:48,424
Het bloed van Nűmenor is uitgeput;
zijn trots en waardigheid vergeten.

691
01:31:48,523 --> 01:31:52,010
Het is door de Mensen
dat de Ring overleeft.

692
01:31:52,110 --> 01:31:54,446
lk was erbij, Gandalf.

693
01:31:54,571 --> 01:31:57,366
lk was daar,
3000 jaar geleden...

694
01:32:03,955 --> 01:32:06,733
...toen lsildur de Ring in bezit nam.

695
01:32:06,833 --> 01:32:12,188
lk was erbij die dag, dat de
kracht van de Mensen tekort schoot.

696
01:32:13,006 --> 01:32:15,592
lsildur. Schiet op.
Volg me.

697
01:32:17,176 --> 01:32:20,705
lk leidde lsildur naar
het hart van de Doemberg.

698
01:32:20,805 --> 01:32:24,809
De enige plek
waar hij vernietigd kon worden.

699
01:32:24,934 --> 01:32:27,520
Gooi hem in het vuur.

700
01:32:32,400 --> 01:32:35,194
Vernietig hem.
- Nee.

701
01:32:37,655 --> 01:32:40,199
lsildur.

702
01:32:40,323 --> 01:32:45,593
Het had die dag moeten eindigen,
maar 't kwaad mocht overleven.

703
01:32:49,124 --> 01:32:54,154
lsildur hield de Ring, en de lijn
der koningen werd verbroken.

704
01:32:54,254 --> 01:33:00,218
De Mensenwereld is krachteloos.
Ze zijn verdeeld en missen leiderschap.

705
01:33:00,343 --> 01:33:06,378
Er is iemand die hen kan verenigen.
Die de troon van Gondor kan opeisen.

706
01:33:08,267 --> 01:33:14,217
Dat pad heeft hij allang verlaten.
Hij heeft voor ballingschap gekozen.

707
01:33:45,720 --> 01:33:50,350
Jij bent geen Elf.
- Mannen uit 't Zuiden zijn welkom.

708
01:33:50,475 --> 01:33:54,300
Wie ben jij?
- 'n Vriend van Gandalf de Grijze.

709
01:33:55,479 --> 01:34:00,069
Dan zijn we hier met 'n
gemeenschappelijk doel, vriend.

710
01:34:15,290 --> 01:34:17,918
Het zwaard Narsil.

711
01:34:21,712 --> 01:34:26,217
Het zwaard dat de Ring
van Saurons hand kliefde.

712
01:34:29,178 --> 01:34:31,639
Het is nog steeds scherp.

713
01:34:40,272 --> 01:34:43,587
Maar niet meer dan
een gebroken erfstuk.

714
01:35:09,968 --> 01:35:13,805
Waarom ben je bang
voor het verleden?

715
01:35:13,929 --> 01:35:18,475
Je bent lsildurs erfgenaam,
niet lsildur zelf.

716
01:35:19,518 --> 01:35:23,230
Jij draagt zijn noodlot niet in je.

717
01:35:23,355 --> 01:35:26,817
Hetzelfde bloed stroomt
door mijn aderen.

718
01:35:30,446 --> 01:35:32,990
Dezelfde zwakheid.

719
01:35:35,659 --> 01:35:41,165
Jouw tijd komt nog.
Jij zal hetzelfde kwaad ontmoeten.

720
01:35:41,289 --> 01:35:44,167
En je zult het verslaan.

721
01:35:46,002 --> 01:35:49,630
De schaduw is nog niet over ons
gekomen.

722
01:35:49,756 --> 01:35:52,842
Niet over jou en niet over mij.

723
01:36:04,561 --> 01:36:07,773
Weet je onze eerste ontmoeting nog?

724
01:36:11,318 --> 01:36:14,905
lk dacht in 'n droom verdwaald
te zijn.

725
01:36:16,156 --> 01:36:19,826
Lange jaren zijn voorbij gegaan.

726
01:36:19,951 --> 01:36:23,497
Je droeg niet de lasten die je nu draagt.

727
01:36:25,415 --> 01:36:27,876
Weet je nog wat ik zei?

728
01:36:33,798 --> 01:36:37,301
Je zei dat je je aan mij
zou binden...

729
01:36:38,386 --> 01:36:43,808
...en daarmee je onsterfelijkheid
zou willen opgeven.

730
01:36:44,600 --> 01:36:49,380
En daar houd ik mij aan.
lk deel liever één leven met jou...

731
01:36:49,480 --> 01:36:54,750
...dan dat ik alle Era's van deze wereld
alleen moet trotseren.

732
01:37:02,992 --> 01:37:06,496
lk kies voor een sterfelijk leven.

733
01:37:07,872 --> 01:37:13,737
Dat kun je me niet schenken.
- 't ls aan mij te geven aan wie ik wil...

734
01:37:15,380 --> 01:37:17,841
...zoals mijn hart.

735
01:37:33,564 --> 01:37:37,301
Vreemdelingen uit verre landen,
oude vrienden...

736
01:37:37,401 --> 01:37:41,764
...jullie moeten de bedreiging
van Mordor beantwoorden.

737
01:37:41,864 --> 01:37:45,184
Midden-aarde staat
op de rand van de afgrond.

738
01:37:45,283 --> 01:37:50,808
Niemand kan eraan ontsnappen.
Verenig je of jullie gaan ten onder.

739
01:37:50,872 --> 01:37:54,500
Elk ras is verbonden
met dit ene noodlot.

740
01:37:57,045 --> 01:38:00,214
Breng de Ring naar voren, Frodo.

741
01:38:14,728 --> 01:38:16,897
Dus het is waar.

742
01:38:33,955 --> 01:38:36,124
ln een droom...

743
01:38:37,708 --> 01:38:41,112
...zag ik de Oostelijke
hemel donker worden...

744
01:38:41,212 --> 01:38:44,490
...maar in 't Westen volhardde
'n bleek licht.

745
01:38:44,590 --> 01:38:48,786
Een stem schreeuwde uit:
'Jullie verdoemenis is nabij...

746
01:38:48,886 --> 01:38:51,931
...lsildurs vloek is gevonden'.

747
01:38:56,394 --> 01:38:58,394
lsildurs vloek.

748
01:38:58,771 --> 01:39:00,771
Boromir.

749
01:39:23,253 --> 01:39:27,333
Nooit tevoren sprak iemand
in lmladris deze taal.

750
01:39:27,381 --> 01:39:30,826
lk vraag geen vergiffenis,
meester Elrond...

751
01:39:30,926 --> 01:39:37,599
...want de Zwarte Taal zal spoedig
overal in 't Westen gehoord worden.

752
01:39:37,725 --> 01:39:41,061
De Ring is een en al Kwaad.

753
01:39:41,186 --> 01:39:43,355
Het is een gift.

754
01:39:43,480 --> 01:39:48,580
Aan de vijanden van Mordor.
Waarom gebruiken we de Ring niet?

755
01:39:48,652 --> 01:39:53,891
Lang heeft m'n vader, Stadhouder van
Gondor, Mordor kunnen tegenhouden.

756
01:39:53,990 --> 01:39:59,600
Door het bloed van onze mensen,
zijn jullie landen veilig gebleven.

757
01:39:59,746 --> 01:40:04,234
Geef Gondor het wapen van de vijand.
Laten we het tegen hem gebruiken.

758
01:40:04,334 --> 01:40:07,904
Je kunt hem niet hanteren.
Niemand van ons.

759
01:40:08,713 --> 01:40:13,243
De Ene Ring gehoorzaamt slechts
Sauron. Hij kent geen andere meester.

760
01:40:13,343 --> 01:40:16,804
En wat weet een Doler van deze zaak?

761
01:40:16,928 --> 01:40:19,848
Dit is niet zomaar een Doler.

762
01:40:19,973 --> 01:40:25,812
Hij is Aragorn, zoon van Arathorn.
Je bent hem je trouw verschuldigd.

763
01:40:30,901 --> 01:40:33,403
Aragorn?

764
01:40:34,738 --> 01:40:37,991
Dit is lsildurs erfgenaam?

765
01:40:39,743 --> 01:40:44,081
En erfgenaam van de troon van Gondor.

766
01:40:44,205 --> 01:40:46,749
Ga zitten, Legolas.

767
01:40:49,377 --> 01:40:52,463
Gondor heeft geen koning.

768
01:40:54,256 --> 01:40:57,510
Gondor heeft geen koning nodig.

769
01:41:02,640 --> 01:41:07,144
Aragorn heeft gelijk.
We kunnen hem niet gebruiken.

770
01:41:07,268 --> 01:41:13,066
Jullie hebben maar één keus.
De Ring moet vernietigd worden.

771
01:41:18,446 --> 01:41:20,990
Waar wachten we dan op?

772
01:41:33,293 --> 01:41:36,864
De Ring kan niet worden vernietigd,
Gimli, zoon van Glóin...

773
01:41:36,964 --> 01:41:40,364
...niet door 'n kracht die wij bezitten.

774
01:41:41,218 --> 01:41:45,389
De Ring werd gemaakt in het vuur
van de Doemberg.

775
01:41:45,514 --> 01:41:49,226
Alleen daar kan hij worden vernietigd.

776
01:41:50,519 --> 01:41:54,148
Hij moet diep in Mordor
worden gebracht...

777
01:41:54,273 --> 01:42:00,095
...om in de brandende afgrond, waar hij
vandaan kwam, te worden geworpen.

778
01:42:00,194 --> 01:42:02,655
Eén van jullie...

779
01:42:02,780 --> 01:42:04,949
...moet dit doen.

780
01:42:07,994 --> 01:42:11,205
Je loopt Mordor niet zomaar binnen.

781
01:42:12,415 --> 01:42:16,861
Zijn zwarte poorten worden niet alleen
door orks bewaakt.

782
01:42:16,961 --> 01:42:20,089
Er is Kwaad daar, dat nooit slaapt.

783
01:42:21,132 --> 01:42:24,802
En het Grote Oog waakt altijd.

784
01:42:26,219 --> 01:42:32,225
Het is een bar niemandsland,
bezaaid met vuur en as en stof.

785
01:42:32,351 --> 01:42:36,229
De lucht die je inademt is giftig.

786
01:42:36,355 --> 01:42:40,901
Met geen 10.000 man is
dit te doen. Het is dwaasheid.

787
01:42:41,026 --> 01:42:45,639
Heb je Heer Elrond niet gehoord?
De Ring moet worden vernietigd.

788
01:42:45,739 --> 01:42:48,141
En dat wil jij zeker gaan doen. ?

789
01:42:48,240 --> 01:42:53,104
En als we falen? Wat gebeurt er als
Sauron terugneemt wat van hem is?

790
01:42:53,204 --> 01:42:59,154
lk sterf nog liever dan dat ik de Ring
in handen van een Elf zie komen.

791
01:43:00,336 --> 01:43:02,880
Niemand vertrouwt een Elf.

792
01:43:04,006 --> 01:43:09,303
Begrijpen jullie het dan niet?
Saurons kracht groeit.

793
01:43:09,428 --> 01:43:14,613
Niemand ontkomt er aan.
Jullie zullen allen worden vernietigd.

794
01:43:31,866 --> 01:43:33,866
lk zal hem brengen.

795
01:43:35,412 --> 01:43:37,914
lk zal hem brengen.

796
01:43:44,461 --> 01:43:47,548
lk zal de Ring naar Mordor brengen.

797
01:43:55,597 --> 01:43:57,599
Hoewel...

798
01:44:00,144 --> 01:44:02,938
...ik de weg niet ken.

799
01:44:03,981 --> 01:44:08,260
lk zal je helpen deze last te dragen,
Frodo Baggins...

800
01:44:08,359 --> 01:44:11,571
...zolang jij die zult moeten dragen.

801
01:44:12,989 --> 01:44:18,939
Als ik jou met mijn leven of mijn dood
kan beschermen, zal ik dat doen.

802
01:44:21,331 --> 01:44:23,541
Je hebt mijn zwaard.

803
01:44:25,418 --> 01:44:28,004
En mijn boog.

804
01:44:28,129 --> 01:44:30,548
En mijn bijl.

805
01:44:37,554 --> 01:44:40,891
Jij draagt het lot van ons allen.

806
01:44:42,642 --> 01:44:48,315
Als dit de wil van de raad is,
zal Gondor zich daar aan houden.

807
01:44:50,901 --> 01:44:54,054
Meneer Frodo gaat nergens
heen zonder mij.

808
01:44:54,154 --> 01:44:56,848
Jullie zijn nauwelijks te scheiden...

809
01:44:56,947 --> 01:45:02,019
...zelfs wanneer hij naar een geheime
vergadering moet en jij niet.

810
01:45:02,119 --> 01:45:04,789
Wij gaan ook mee.

811
01:45:06,207 --> 01:45:09,860
Jullie zullen ons moeten vastbinden
om ons tegen te houden.

812
01:45:09,960 --> 01:45:16,258
Jullie hebben lieden met verstand nodig
bij 'n dergelijke missie. Queeste.

813
01:45:16,384 --> 01:45:18,384
Kwestie.

814
01:45:19,261 --> 01:45:21,806
Dan kan jij sowieso niet mee.

815
01:45:23,431 --> 01:45:25,892
Negen metgezellen.

816
01:45:27,143 --> 01:45:29,396
Zo zal het zijn.

817
01:45:29,521 --> 01:45:33,149
Jullie zijn het Reisgenootschap.

818
01:45:33,274 --> 01:45:36,319
Fantastisch.
Waar gaan we naartoe?

819
01:46:12,720 --> 01:46:15,639
Ze wilde haar kind beschermen...

820
01:46:17,183 --> 01:46:21,437
...ze dacht dat je in Rivendel
veilig zou zijn.

821
01:46:23,523 --> 01:46:27,803
Je moeder wist dat je
je hele leven opgejaagd zou worden.

822
01:46:27,903 --> 01:46:30,430
Dat je nooit aan je lot
zou ontsnappen.

823
01:46:30,530 --> 01:46:36,703
De Elfen kunnen 't Koningszwaard
herstellen. Alleen jij kan 't hanteren.

824
01:46:38,623 --> 01:46:42,877
lk wil die macht niet.
Die heb ik nooit gewild.

825
01:46:45,421 --> 01:46:50,011
Je bent de laatste van die bloedlijn.
Er is geen ander.

826
01:46:52,512 --> 01:46:56,265
Mijn oude zwaard. 'Sting'.
Neem jij 'm maar.

827
01:47:01,647 --> 01:47:05,984
Het is zo licht.
- De Elfen hebben hem gemaakt.

828
01:47:06,151 --> 01:47:10,222
Het lemmet gloeit blauw op
als er orks in de buurt zijn.

829
01:47:10,322 --> 01:47:15,202
Dat zijn de momenten
dat je extra voorzichtig moet zijn.

830
01:47:15,328 --> 01:47:17,328
Hier is iets moois.

831
01:47:18,206 --> 01:47:20,208
Mithril.

832
01:47:20,375 --> 01:47:25,900
Licht als 'n veertje en zo hard als
drakenschubben. Trek maar aan.

833
01:47:36,100 --> 01:47:38,394
Mijn oude ring.

834
01:47:39,728 --> 01:47:43,524
lk zou hem heel graag...

835
01:47:43,650 --> 01:47:47,904
...voor de laatste keer
willen vasthouden.

836
01:48:05,214 --> 01:48:08,843
Het spijt me
dat ik je hiermee belast heb.

837
01:48:09,010 --> 01:48:13,055
Het spijt me
dat je deze last moet dragen.

838
01:48:17,603 --> 01:48:20,564
Het spijt me van alles.

839
01:48:35,872 --> 01:48:40,717
De Ringdrager vertrekt voor
zijn queeste naar de Doemberg.

840
01:48:41,252 --> 01:48:47,372
Op jullie die met hem meereizen
rust geen eed of plicht tegen jullie wil.

841
01:48:50,763 --> 01:48:53,682
Vaarwel. Hou vast aan je doel.

842
01:48:53,849 --> 01:49:00,648
Moge de zegeningen van Elfen, Mensen
en alle Vrije Volken met jullie zijn.

843
01:49:03,943 --> 01:49:07,613
Het Reisgenootschap
wacht op de Ringdrager.

844
01:49:26,300 --> 01:49:29,929
ls Mordor links of rechtsaf?
- Linksaf.

845
01:50:50,849 --> 01:50:55,587
We moeten deze koers, ten westen van
de Nevelbergen, 40 dagen volgen.

846
01:50:55,687 --> 01:50:59,842
Met een beetje geluk, ligt de Kloof
van Rohan nog voor ons open.

847
01:50:59,942 --> 01:51:03,595
Vanaf daar voert onze weg oostwaarts.
Naar Mordor.

848
01:51:03,696 --> 01:51:06,161
Twee, één...
- Goed. Heel goed.

849
01:51:08,201 --> 01:51:11,312
Beweeg je voeten.
- Dat zag er goed uit, Pip.

850
01:51:11,412 --> 01:51:13,412
Sneller.

851
01:51:14,374 --> 01:51:18,403
Als iemand mijn mening zou vragen,
wat vast niet gebeurt...

852
01:51:18,504 --> 01:51:22,450
...zou ik zeggen dat we de lange weg
naar Mordor nemen.

853
01:51:22,550 --> 01:51:25,828
We zouden door de Mijnen
van Moria kunnen gaan.

854
01:51:25,928 --> 01:51:29,415
Mijn neef Balin zou ons hartelijk
welkom heten.

855
01:51:29,515 --> 01:51:34,615
lk zou nooit door Moria gaan,
tenzij ik geen andere keus had.

856
01:51:44,114 --> 01:51:46,199
Sorry.
- Grijp 'm.

857
01:51:48,743 --> 01:51:53,123
Hou 'm op de grond, Merry.
- Zo is 't wel genoeg.

858
01:52:00,131 --> 01:52:02,950
Wat is dat?
- Gewoon een wolkenflard.

859
01:52:03,050 --> 01:52:06,596
Het beweegt snel. Tegen de wind in.

860
01:52:08,682 --> 01:52:12,311
Crebain uit Donkerland.
- Verberg je.

861
01:52:12,478 --> 01:52:14,478
Zoek dekking.

862
01:52:47,139 --> 01:52:52,494
Spionnen van Saruman. De doorgang
naar het zuiden wordt bewaakt.

863
01:52:54,146 --> 01:52:56,951
We moeten de Caradhras Pas nemen.

864
01:53:30,811 --> 01:53:33,147
Boromir.

865
01:53:33,272 --> 01:53:37,609
Wat 'n vreemd noodlot dat we
zoveel moeten lijden...

866
01:53:37,693 --> 01:53:40,863
...vanwege zo'n klein ding.

867
01:53:44,032 --> 01:53:47,077
Zo'n klein ding.
- Boromir.

868
01:53:48,204 --> 01:53:50,874
Geef de Ring aan Frodo.

869
01:54:00,800 --> 01:54:04,846
Zoals je wilt.
lk geef er niets om.

870
01:54:41,177 --> 01:54:45,790
Zo, Gandalf, dus je probeert ze
over de Caradhras te leiden.

871
01:54:45,890 --> 01:54:50,436
En als dat mislukt,
waar zul je dan naartoe gaan?

872
01:54:51,814 --> 01:54:58,278
Als de berg je verslaat, riskeer je
dan een veel gevaarlijker weg?

873
01:55:11,709 --> 01:55:15,505
Er klinkt een wrede stem in de lucht.

874
01:55:15,672 --> 01:55:17,882
Het is Saruman.

875
01:55:26,517 --> 01:55:31,617
Hij probeert de berg tegen ons
op te zetten. We moeten terug.

876
01:56:39,470 --> 01:56:41,680
We moeten van de berg af.

877
01:56:41,847 --> 01:56:46,293
Naar de Kloof van Rohan.
En dan via het westen naar mijn stad.

878
01:56:46,393 --> 01:56:50,214
De Kloof van Rohan brengt ons
veel te dicht bij lsengard.

879
01:56:50,315 --> 01:56:56,435
Over de berg kan niet. Onderdoor wel.
Laten we de Mijnen van Moria nemen.

880
01:56:58,365 --> 01:57:03,040
Moria. Je bent bang om die
mijnen te betreden, nietwaar?

881
01:57:03,161 --> 01:57:06,706
De Dwergen dolven
te begerig en te diep.

882
01:57:08,835 --> 01:57:14,700
Je weet wat ze hebben doen ontwaken
in de duisternis van Khazad-dűm...

883
01:57:14,841 --> 01:57:17,927
...schaduw en vlammen.

884
01:57:21,807 --> 01:57:24,726
Laat de Ringdrager beslissen.

885
01:57:29,231 --> 01:57:34,416
We kunnen hier niet blijven.
Dit wordt de dood van de Hobbits.

886
01:57:34,528 --> 01:57:36,697
Frodo?

887
01:57:39,367 --> 01:57:41,917
We zullen door de mijnen gaan.

888
01:57:42,954 --> 01:57:44,954
Het zij zo.

889
01:57:51,337 --> 01:57:54,465
Frodo, help deze oude man eens.

890
01:57:58,846 --> 01:58:01,056
Hoe is 't met je schouder?

891
01:58:01,223 --> 01:58:03,976
Beter dan voorheen.
- En de Ring?

892
01:58:06,020 --> 01:58:11,817
Je voelt zijn kracht groeien, niet?
lk voel 't ook. Wees voorzichtig.

893
01:58:11,943 --> 01:58:17,991
Het Kwaad zal je naderen van buitenaf.
En van binnenuit, vrees ik.

894
01:58:21,745 --> 01:58:25,624
Wie moet ik dan vertrouwen?
- Jezelf.

895
01:58:25,791 --> 01:58:28,794
Vertrouw op je eigen kracht.

896
01:58:28,961 --> 01:58:33,241
Wat bedoel je?
- Er zijn vele krachten, goede en kwade.

897
01:58:33,341 --> 01:58:40,431
Sommige groter dan ik. En met sommige
heb ik mijn krachten nog niet gemeten.

898
01:58:42,225 --> 01:58:45,228
De Muren van Moria.

899
01:58:51,777 --> 01:58:55,347
Dwergendeuren zijn onzichtbaar
als ze gesloten zijn.

900
01:58:55,447 --> 01:58:59,768
Zelfs hun meesters kunnen ze niet
vinden als hun geheimen verloren zijn.

901
01:58:59,869 --> 01:59:02,413
Waarom verbaast me dat niet?

902
01:59:10,880 --> 01:59:15,093
Eens even kijken...
lthildin.

903
01:59:16,095 --> 01:59:20,260
Het weerspiegelt alleen sterrenlicht
en maanlicht.

904
01:59:33,155 --> 01:59:37,951
Er staat, 'De Deuren van Durin,
Heer van Moria.'

905
01:59:38,076 --> 01:59:42,664
'Spreek, vriend, en treed binnen.'
- Wat betekent dat?

906
01:59:42,831 --> 01:59:48,696
Als je 'n vriend bent, zeg je 't wacht-
woord, en de deuren gaan open.

907
02:00:11,403 --> 02:00:13,572
Er gebeurt niks.

908
02:00:18,535 --> 02:00:25,959
lk kende ooit elke toverspreuk
van Elfen, Mensen en orks.

909
02:00:27,212 --> 02:00:30,782
Wat ga je nou doen?
- Jouw kop tegen die deur slaan.

910
02:00:30,882 --> 02:00:35,829
En als dat niet helpt en ik gespaard
mag blijven van domme vragen...

911
02:00:35,929 --> 02:00:39,839
...zal ik de Openingsspreuk
proberen te vinden.

912
02:00:52,404 --> 02:00:58,018
De mijnen zijn geen plek voor 'n pony.
Zelfs niet voor zo'n dappere als Bill.

913
02:00:58,119 --> 02:01:00,288
Tot ziens, Bill..

914
02:01:00,455 --> 02:01:03,792
Ga maar, Bill. Toe maar.

915
02:01:03,959 --> 02:01:08,294
Maak je geen zorgen, Sam.
Hij kent de weg naar huis.

916
02:01:13,886 --> 02:01:16,764
Verstoor het water niet.

917
02:01:16,931 --> 02:01:18,933
Het lukt me niet.

918
02:01:31,488 --> 02:01:33,532
Het is een raadsel.

919
02:01:36,076 --> 02:01:41,415
'Spreek 'vriend' en treed binnen.'
Wat is 'vriend' in het Elfs?

920
02:01:44,294 --> 02:01:46,294
'Mellon'.

921
02:02:03,689 --> 02:02:08,928
Spoedig, Meester Elf, zul je de grote
gastvrijheid der Dwergen ondergaan.

922
02:02:09,028 --> 02:02:14,700
Loeiende vuren, malt bier en
gaar vlees, zo van 't bot.

923
02:02:16,285 --> 02:02:21,980
Want dit is het thuis van mijn neef
Balin. En dit noemen ze 'n mijn.

924
02:02:22,501 --> 02:02:24,501
Een mijn.

925
02:02:25,420 --> 02:02:28,715
Dit is geen mijn. Het is een tombe.

926
02:02:34,805 --> 02:02:36,805
Nee.

927
02:02:41,854 --> 02:02:43,854
Aardmannen.

928
02:02:47,276 --> 02:02:52,724
We moeten naar de Kloof van Rohan.
We hadden hier nooit moeten komen.

929
02:02:52,825 --> 02:02:55,035
Ga weg hier. Weg.

930
02:03:00,583 --> 02:03:02,669
Strider.

931
02:03:03,795 --> 02:03:05,795
Laat 'm los.

932
02:03:44,088 --> 02:03:46,174
De mijnen in.

933
02:03:46,340 --> 02:03:48,718
Legolas, ga de grot in.

934
02:04:11,617 --> 02:04:15,245
We hebben nu slechts één keus.

935
02:04:15,413 --> 02:04:21,753
We moeten de duisternis van Moria
onder ogen zien. Wees op je hoede.

936
02:04:22,837 --> 02:04:29,212
Er zijn oudere en boosaardiger dingen
dan orks in de gewelven van de wereld.

937
02:04:37,853 --> 02:04:41,924
Rustig nu. Het is vier dagen
reizen naar de andere kant.

938
02:04:42,024 --> 02:04:46,699
Laten we hopen dat onze
aanwezigheid onopgemerkt blijft.

939
02:05:31,618 --> 02:05:36,373
De rijkdom van Moria zat 'm niet
in goud of juwelen...

940
02:05:36,499 --> 02:05:39,460
...maar in mithril.

941
02:05:59,523 --> 02:06:04,945
Bilbo had 'n hemd van mithrilringen
dat Thorin hem ooit gaf.

942
02:06:05,029 --> 02:06:07,907
Dat was 'n koninklijk geschenk.

943
02:06:08,074 --> 02:06:14,331
lk heb 't hem nooit verteld, maar
't was meer waard dan de hele Gouw.

944
02:06:28,221 --> 02:06:30,515
Pippin.

945
02:06:50,536 --> 02:06:53,664
lk herinner me deze plek niet.

946
02:06:55,457 --> 02:06:59,570
Zijn we verdwaald? lk denk het wel.
- Gandalf denkt na.

947
02:06:59,671 --> 02:07:02,423
Merry?
lk heb honger.

948
02:07:14,728 --> 02:07:18,232
Er is daar iets beneden.
- Dat is Gollem.

949
02:07:19,275 --> 02:07:23,529
Gollem?
- Hij volgt ons al drie dagen.

950
02:07:23,654 --> 02:07:26,724
ls hij ontsnapt uit de kerkers
van Barad-dűr?

951
02:07:26,824 --> 02:07:30,494
Ontsnapt of vrijgelaten.

952
02:07:30,662 --> 02:07:33,637
Nu heeft de Ring hem hier gebracht.

953
02:07:36,835 --> 02:07:40,405
Zijn verlangen ernaar gaat
nooit meer over.

954
02:07:40,422 --> 02:07:45,635
Hij haat de Ring en houdt van 'm,
gelijk zichzelf.

955
02:07:45,802 --> 02:07:49,598
Sméagols leven is 'n droevig verhaal.

956
02:07:50,766 --> 02:07:55,980
Hij heette ooit Sméagol.
Voor de Ring hem vond.

957
02:07:56,147 --> 02:07:59,567
Voor de Ring hem gek maakte.

958
02:08:00,776 --> 02:08:03,696
Jammer dat Bilbo 'm niet doodde.

959
02:08:03,822 --> 02:08:08,827
Jammer? Het was medelijden
dat Bilbo tegenhield.

960
02:08:09,912 --> 02:08:12,831
Velen die leven verdienen de dood.

961
02:08:12,998 --> 02:08:16,527
En sommigen die sterven
verdienen het leven.

962
02:08:16,627 --> 02:08:19,588
Kun jij ze dat schenken, Frodo?

963
02:08:21,466 --> 02:08:25,412
Wees terughoudend in je oordeel
over leven en dood.

964
02:08:25,512 --> 02:08:29,374
Zelfs de zeer wijzen kunnen
niet alles doorgronden.

965
02:08:29,474 --> 02:08:33,461
Mijn hart zegt me dat Gollem
nog 'n rol heeft te vervullen...

966
02:08:33,561 --> 02:08:37,981
...ten goede of ten kwade,
vóór dit alles voorbij is.

967
02:08:40,277 --> 02:08:45,122
Bilbo's medelijden beslist
wellicht over 't lot van velen.

968
02:08:50,913 --> 02:08:54,483
Was de Ring maar nooit naar
me toe gekomen.

969
02:08:55,669 --> 02:08:57,964
Was dit maar nooit gebeurd.

970
02:08:58,088 --> 02:09:03,577
Dat geldt voor allen in zulke tijden.
Maar die beslissing is niet aan hen.

971
02:09:03,677 --> 02:09:09,372
Onze enige beslissing is wat we met
de tijd doen die ons gegeven is.

972
02:09:10,434 --> 02:09:15,089
Er zijn meer krachten in deze wereld,
naast de wil van het kwaad.

973
02:09:15,189 --> 02:09:18,634
Bilbo was voorbestemd
om de Ring te vinden...

974
02:09:18,734 --> 02:09:25,364
...waardoor jij ook voorbestemd was om
'm te krijgen. 'n Bemoedigende gedachte.

975
02:09:30,539 --> 02:09:32,583
Het is die kant op.

976
02:09:32,749 --> 02:09:38,088
Hij weet het weer.
- Nee, de lucht ruikt hier niet zo smerig.

977
02:09:39,172 --> 02:09:43,385
Als je twijfelt, Meriadoc,
volg dan je neus.

978
02:09:59,404 --> 02:10:02,866
Laat ik 'ns wat meer licht maken.

979
02:10:08,121 --> 02:10:10,415
Aanschouw...

980
02:10:10,582 --> 02:10:15,045
...het grote rijk en de stad
van de Dwergenkrocht.

981
02:10:18,257 --> 02:10:20,927
Wat een openbaring...

982
02:10:55,713 --> 02:10:57,757
Nee.

983
02:11:13,732 --> 02:11:17,152
'Hier ligt Balin
zoon van Fundin...

984
02:11:18,237 --> 02:11:20,698
...Heer van Moria.'

985
02:11:22,075 --> 02:11:24,536
Hij is dus dood.

986
02:11:25,620 --> 02:11:28,748
Het is zoals ik vreesde.

987
02:11:45,391 --> 02:11:48,621
We moeten verder.
We mogen niet dralen.

988
02:11:48,686 --> 02:11:52,815
'Ze hebben de brug en
de tweede zaal ingenomen.

989
02:11:54,193 --> 02:12:00,182
Wij hebben de poorten gebarricadeerd
maar kunnen ze niet lang tegenhouden.

990
02:12:00,282 --> 02:12:02,282
De grond schudt.

991
02:12:03,327 --> 02:12:07,915
Trommen...
trommen in de diepte.

992
02:12:12,378 --> 02:12:15,298
Wij kunnen er niet uit.

993
02:12:16,382 --> 02:12:19,552
Een schaduw beweegt in het donker.

994
02:12:21,804 --> 02:12:24,599
We kunnen er niet uit.

995
02:12:27,394 --> 02:12:29,605
Ze komen er aan.'

996
02:13:12,525 --> 02:13:18,900
Dwaze Took. Gooi jezelf er de volgende
keer in en verlos ons van je domheid.

997
02:13:43,975 --> 02:13:46,185
Frodo.

998
02:13:48,187 --> 02:13:50,187
Orks.

999
02:13:56,989 --> 02:13:59,964
Achteruit. Blijf dicht bij Gandalf.

1000
02:14:06,124 --> 02:14:08,293
Ze hebben een grot-trol.

1001
02:14:23,935 --> 02:14:30,480
Laat ze maar komen. Er is in ieder geval
één Dwerg in Moria die nog ademhaalt.

1002
02:16:47,879 --> 02:16:50,174
lk word er nogal handig in.

1003
02:19:32,220 --> 02:19:34,556
Hij leeft nog.

1004
02:19:36,726 --> 02:19:39,812
Niks aan de hand.
lk ben niet gewond.

1005
02:19:39,979 --> 02:19:44,859
Je moet dood zijn. Die speer had
'n wild zwijn doorboord.

1006
02:19:44,942 --> 02:19:49,192
Er steekt meer in deze Hobbit
dan je zo zou denken.

1007
02:19:55,579 --> 02:19:57,873
Mithril.

1008
02:19:59,458 --> 02:20:02,858
Je zit vol verrassingen,
Meester Baggins.

1009
02:20:08,468 --> 02:20:10,848
Naar de Brug van Khazad-dűm.

1010
02:20:25,110 --> 02:20:27,110
Deze kant op.

1011
02:21:37,186 --> 02:21:40,773
Wat is dit nu weer voor duivelskunst?

1012
02:21:55,956 --> 02:21:58,167
De Balrog.

1013
02:21:59,209 --> 02:22:02,129
Een demon uit de oude wereld.

1014
02:22:04,341 --> 02:22:08,553
'n Vijand die jullie niet aankunnen.
Rennen.

1015
02:22:36,833 --> 02:22:39,878
Leid ze voort, Aragorn.

1016
02:22:39,962 --> 02:22:42,297
De brug is vlakbij.

1017
02:22:44,132 --> 02:22:48,262
Doe wat ik zeg.
Zwaarden helpen hier niet meer.

1018
02:23:17,836 --> 02:23:19,836
Gandalf.

1019
02:23:37,607 --> 02:23:39,734
Merry, Pippin.

1020
02:23:54,291 --> 02:23:57,294
Er wordt niet met Dwergen gegooid.

1021
02:24:00,548 --> 02:24:02,675
Niet aan m'n baard.

1022
02:24:15,147 --> 02:24:17,147
Rustig.

1023
02:24:19,318 --> 02:24:21,528
Hou vol.

1024
02:24:53,980 --> 02:24:56,315
Leun naar voren.

1025
02:25:00,987 --> 02:25:02,987
Kom op.

1026
02:25:21,092 --> 02:25:23,803
De brug over. En snel.

1027
02:26:09,476 --> 02:26:11,686
Je komt er niet langs.

1028
02:26:17,526 --> 02:26:23,476
lk ben 'n dienaar van het Geheime Vuur,
en drager van de Vlam van Anor.

1029
02:26:23,491 --> 02:26:27,741
Het donkere vuur zal je niet helpen,
vlam van Udun.

1030
02:26:37,130 --> 02:26:39,716
Ga terug naar de schaduw.

1031
02:26:46,808 --> 02:26:50,895
Je komt er niet langs.

1032
02:27:20,343 --> 02:27:22,596
Gandalf.

1033
02:27:29,978 --> 02:27:32,314
Rennen, jullie dwazen.

1034
02:28:44,391 --> 02:28:47,143
Legolas, help ze overeind.

1035
02:28:51,523 --> 02:28:53,648
Laat ze toch even rouwen.

1036
02:28:53,733 --> 02:28:59,598
't Wemelt straks van de orks. We
moeten naar de wouden van Lothlórien.

1037
02:29:01,826 --> 02:29:05,955
Kom, Boromir. Legolas.
Gimli, help ze overeind.

1038
02:29:06,080 --> 02:29:08,541
Sta op, Sam.

1039
02:29:08,666 --> 02:29:11,168
Frodo?

1040
02:30:06,729 --> 02:30:09,941
Blijf dichtbij, jonge Hobbits.

1041
02:30:10,107 --> 02:30:14,095
Men zegt dat er 'n groot tovenares
in deze wouden woont.

1042
02:30:14,195 --> 02:30:16,238
Een Elfenheks...

1043
02:30:17,366 --> 02:30:19,576
...met grote macht.

1044
02:30:20,827 --> 02:30:25,332
Allen die haar aankijken,
raken onder haar betovering.

1045
02:30:28,752 --> 02:30:31,755
En worden nooit meer gezien.

1046
02:30:31,922 --> 02:30:35,742
Je komst hier is als
de voetstap van 't noodlot.

1047
02:30:35,843 --> 02:30:39,681
Je brengt 'n groot kwaad
hierheen, Ringdrager.

1048
02:30:48,147 --> 02:30:52,468
Er is tenminste één Dwerg die ze
niet gemakkelijk zal strikken.

1049
02:30:52,569 --> 02:30:56,904
lk heb de ogen van een havik
en de oren van een vos.

1050
02:31:04,748 --> 02:31:10,443
De Dwerg ademt zo luid, dat we hem
in 't donker hadden kunnen raken.

1051
02:31:13,592 --> 02:31:16,928
Welkom Legolas, zoon van Thranduil.

1052
02:31:17,095 --> 02:31:20,432
Wij zijn jullie veel verschuldigd.

1053
02:31:22,475 --> 02:31:26,855
Aragorn van de Dunédain,
jou kennen we.

1054
02:31:26,981 --> 02:31:32,136
Waar is nou die Elfengastvrijheid?
Spreek 'n taal die we allemaal verstaan.

1055
02:31:32,236 --> 02:31:36,891
Sinds De Donkere Dagen zijn we
nooit meer met Dwergen omgegaan.

1056
02:31:36,991 --> 02:31:41,203
En weet je wat deze Dwerg
daarop te zeggen heeft?

1057
02:31:46,418 --> 02:31:49,087
Dat was niet zo hoffelijk.

1058
02:31:55,052 --> 02:31:58,430
Jullie brengen 'n groot Kwaad mee.

1059
02:32:00,808 --> 02:32:03,478
Jullie kunnen niet verder.

1060
02:32:40,350 --> 02:32:43,240
Gandalfs dood was niet tevergeefs.

1061
02:32:44,020 --> 02:32:47,482
Noch had hij jullie hoop
kunnen schenken.

1062
02:32:47,650 --> 02:32:53,781
Je draagt een zware last, Frodo.
Draag niet 't gewicht van de doden mee.

1063
02:32:57,952 --> 02:32:59,952
Volg mij.

1064
02:33:11,591 --> 02:33:17,014
Caras Galadhon. Het hart van
het Elfendom op aarde.

1065
02:33:17,180 --> 02:33:22,394
Rijk van Heer Celeborn en Galadriel,
Vrouwe Van Het Licht.

1066
02:34:41,896 --> 02:34:44,732
De vijand weet dat je hier bent.

1067
02:34:45,775 --> 02:34:49,779
De hoop op geheimhouding
is nu weg.

1068
02:34:52,365 --> 02:34:56,995
Er zijn er hier acht,
waar er negen op weg gingen.

1069
02:34:57,079 --> 02:35:01,417
Waar is Gandalf? Want ik wens
hem te spreken.

1070
02:35:02,459 --> 02:35:06,088
lk zie hem niet langer van veraf.

1071
02:35:06,213 --> 02:35:13,429
Gandalf stak de grens van dit land niet
over. Hij is in de schaduw gevallen.

1072
02:35:18,810 --> 02:35:22,522
Ten prooi gevallen
aan Schaduw en vlammen.

1073
02:35:24,858 --> 02:35:27,611
Een Balrog van Morgoth.

1074
02:35:29,404 --> 02:35:33,199
Omdat we nodeloos Moria betraden.

1075
02:35:34,785 --> 02:35:41,584
Gandalfs daden waren nooit nodeloos.
We kennen zijn bedoelingen niet.

1076
02:35:46,882 --> 02:35:53,221
Laat de leegte van Khazad-dűm
je hart niet vullen, Gimli.

1077
02:35:54,598 --> 02:35:57,851
Het gevaar in de wereld
wordt groter...

1078
02:35:57,976 --> 02:36:05,192
...en in alle landen vermengt liefde
zich met droefenis.

1079
02:36:18,706 --> 02:36:24,796
Wat nu met 't Reisgenootschap?
Zonder Gandalf is er geen hoop.

1080
02:36:27,341 --> 02:36:31,178
De queeste staat op
het scherp van de snede.

1081
02:36:31,346 --> 02:36:37,268
Dwaal af en ze zal falen,
tot ons aller verderf.

1082
02:36:42,316 --> 02:36:47,196
Maar er is hoop, zolang het
Gezelschap trouw blijft.

1083
02:36:49,657 --> 02:36:54,287
Laat jullie hart niet ongerust zijn.
Rust nu...

1084
02:36:54,454 --> 02:36:59,084
...want u bent uitgeput
van verdriet en inspanning.

1085
02:37:00,877 --> 02:37:03,422
Vannacht...

1086
02:37:03,547 --> 02:37:06,675
Welkom, Frodo uit de Gouw...

1087
02:37:07,926 --> 02:37:11,388
...degene die het Oog heeft gezien.

1088
02:37:24,569 --> 02:37:27,488
Een klaagzang voor Gandalf.

1089
02:37:34,538 --> 02:37:39,298
Wat zeggen ze over hem?
- lk kan 't jullie niet vertellen.

1090
02:37:41,796 --> 02:37:44,341
Het verdriet is nog te vers.

1091
02:37:46,801 --> 02:37:50,038
Ze hebben 't vast niet
over z'n vuurwerk.

1092
02:37:50,138 --> 02:37:53,183
Daar zou een vers over moeten zijn.

1093
02:37:56,436 --> 02:37:59,631
'De prachtigste vuurpijlen
ooit gezien...'

1094
02:37:59,732 --> 02:38:03,302
'... met sterrenblauw
en groen van dien...'

1095
02:38:03,361 --> 02:38:07,114
'... met donderend,
zilver geraas...'

1096
02:38:09,158 --> 02:38:14,343
'... waardoor iedereen versteld
was en verbaasd'. Dat is niks.

1097
02:38:26,969 --> 02:38:29,638
Rust wat uit.

1098
02:38:29,763 --> 02:38:34,608
Deze grenzen zijn goed beschermd.
- lk vind hier geen rust.

1099
02:38:37,814 --> 02:38:41,150
lk hoorde haar stem in mijn hoofd.

1100
02:38:41,234 --> 02:38:45,059
Ze sprak over mijn vader
en de val van Gondor.

1101
02:38:45,113 --> 02:38:49,284
Ze zei tegen me:
'Zelfs nu is er nog hoop.'

1102
02:38:52,037 --> 02:38:54,415
Maar ik zie 't niet.

1103
02:38:56,250 --> 02:38:59,820
Het is lang geleden dat we nog
hoop hadden.

1104
02:39:08,680 --> 02:39:13,084
Mijn vader is een nobel man.
Maar zijn bewind faalt...

1105
02:39:13,184 --> 02:39:18,565
...en ons volk verliest het vertrouwen.

1106
02:39:21,235 --> 02:39:25,556
Hij verwacht van mij dat ik de dingen
recht zet. Wat ik ook zou doen.

1107
02:39:25,656 --> 02:39:28,971
lk zou de glorie van Gondor herstellen.

1108
02:39:31,370 --> 02:39:34,123
Heb jij het ooit gezien?

1109
02:39:34,915 --> 02:39:37,109
De Witte toren van Ecthelion.

1110
02:39:37,210 --> 02:39:41,375
Glinsterend als een naald
van paarlemoer en zilver

1111
02:39:41,465 --> 02:39:44,926
De bannieren gevangen
in de ochtendbries.

1112
02:39:48,055 --> 02:39:54,090
Ben je ooit huiswaarts geroepen door
't geschal van zilveren trompetten?

1113
02:39:54,896 --> 02:39:58,149
lk heb de Witte Stad gezien.

1114
02:39:58,316 --> 02:40:00,568
Lang geleden.

1115
02:40:00,735 --> 02:40:04,730
Op een dag zullen onze paden
ons er heen leiden.

1116
02:40:06,658 --> 02:40:12,205
En de torenwachter zal roepen:
'De Heren van Gondor zijn terug.'

1117
02:41:20,403 --> 02:41:24,741
Wil je in de spiegel kijken?
- Wat zal ik zien?

1118
02:41:27,660 --> 02:41:30,939
Dat kan zelfs de meest wijze
niet zeggen...

1119
02:41:31,039 --> 02:41:35,501
...want de spiegel laat
vele dingen zien.

1120
02:41:38,464 --> 02:41:42,760
Dingen die eens waren,
dingen die zijn...

1121
02:41:44,261 --> 02:41:47,264
...en sommige dingen...

1122
02:41:49,934 --> 02:41:53,063
...die nog komen moeten.

1123
02:43:15,901 --> 02:43:18,696
lk weet wat je zag.

1124
02:43:21,365 --> 02:43:25,411
Want het is ook in mijn gedachten.

1125
02:43:25,578 --> 02:43:30,291
Het is wat er zal gebeuren,
wanneer jij zou falen.

1126
02:43:32,085 --> 02:43:37,382
Het Reisgenootschap valt uit elkaar.
Het is reeds begonnen.

1127
02:43:37,549 --> 02:43:43,805
Hij zal de Ring proberen te verkrijgen.
Je weet over wie ik spreek.

1128
02:43:43,973 --> 02:43:48,269
Eén voor één, zullen allen
ten prooi vallen.

1129
02:43:50,188 --> 02:43:54,901
Als u er om vraagt
zal ik u de Ene Ring geven.

1130
02:43:56,903 --> 02:44:00,657
Je wilt hem mij
uit eigen beweging geven.

1131
02:44:03,994 --> 02:44:09,009
lk ontken niet dat mijn hart
hier sterk naar verlangd heeft.

1132
02:44:14,254 --> 02:44:18,075
ln plaats van de Donkere Vorst,
zul je 'n koningin hebben...

1133
02:44:18,176 --> 02:44:22,455
...niet donker, maar mooi en
schrikwekkend als de zonsopgang.

1134
02:44:22,555 --> 02:44:24,849
Verraderlijk als de zee.

1135
02:44:25,934 --> 02:44:31,147
Sterker dan de fundamenten
van de aarde.

1136
02:44:31,314 --> 02:44:35,568
Allen zullen van mij houden
en wanhopen.

1137
02:44:50,794 --> 02:44:53,463
lk heb de proef doorstaan.

1138
02:44:53,547 --> 02:44:56,925
lk zal vervagen
en westwaarts gaan...

1139
02:44:57,968 --> 02:45:02,431
...en Galadriel blijven.
- lk kan dit niet alleen.

1140
02:45:06,185 --> 02:45:08,771
Jij bent een Ringdrager.

1141
02:45:08,938 --> 02:45:12,692
Dat betekent eenzaamheid.

1142
02:45:15,945 --> 02:45:20,535
Dit is Nenya, de Ring van Adamant.
En ik ben de Drager.

1143
02:45:23,912 --> 02:45:30,002
Deze taak is jou opgedragen.
En als jij de weg niet vindt...

1144
02:45:32,463 --> 02:45:36,700
...zal niemand dat doen.
- Dan weet ik wat ik moet doen.

1145
02:45:36,800 --> 02:45:39,720
Het is alleen...

1146
02:45:43,308 --> 02:45:46,061
...ik ben bang om het te doen.

1147
02:45:48,938 --> 02:45:54,378
Zelfs de kleinste persoon kan
de loop van de toekomst veranderen.

1148
02:45:59,450 --> 02:46:03,954
Weet je hoe de orks voor
het eerst ontstaan zijn?

1149
02:46:05,998 --> 02:46:08,793
Eens waren het elfen...

1150
02:46:10,419 --> 02:46:13,990
...gevangen genomen
door de Donkere Machten...

1151
02:46:14,091 --> 02:46:16,551
...gemarteld en verminkt.

1152
02:46:17,552 --> 02:46:21,807
Een verwoeste en vreselijke
vorm van leven.

1153
02:46:23,266 --> 02:46:25,266
En nu...

1154
02:46:26,228 --> 02:46:28,897
...geperfectioneerd.

1155
02:46:29,023 --> 02:46:32,193
Mijn vechtende Uruk-hai...

1156
02:46:34,070 --> 02:46:38,783
...wie dienen jullie?
- Saruman.

1157
02:46:59,805 --> 02:47:03,460
Jaag ze op. Stop niet
voor ze gevonden zijn.

1158
02:47:03,476 --> 02:47:09,426
Jullie kennen geen pijn. Geen angst.
Jullie zullen Mensenvlees proeven.

1159
02:47:14,779 --> 02:47:18,642
Eén van de halflingen
draagt iets bij zich van grote waarde.

1160
02:47:18,743 --> 02:47:22,872
Breng ze levend
en ongeschonden bij me.

1161
02:47:24,582 --> 02:47:26,917
Dood de anderen.

1162
02:47:45,103 --> 02:47:49,693
Nooit hebben wij vreemdelingen
in onze kledij gestoken.

1163
02:47:51,736 --> 02:47:56,496
Moge deze mantels jullie beschermen
tegen vijandige ogen.

1164
02:48:02,705 --> 02:48:04,705
Lembas.

1165
02:48:04,749 --> 02:48:06,749
Elfenbrood.

1166
02:48:08,629 --> 02:48:12,049
E'n hap en een volwassen
maag is gevuld.

1167
02:48:18,305 --> 02:48:21,600
Hoeveel heb jij er op?
- Vier.

1168
02:48:27,857 --> 02:48:34,280
Zuidwaarts wordt 't gevaarlijker. Orks
beheersen de oostkust van de Anduin.

1169
02:48:34,447 --> 02:48:37,450
De westoever is ook niet veilig.

1170
02:48:37,575 --> 02:48:41,688
Vreemde wezens van de Witte Hand
zijn bij onze grens gezien.

1171
02:48:41,789 --> 02:48:46,502
Orks komen zelden in de volle zon,
maar deze wel.

1172
02:48:55,011 --> 02:48:57,847
Jullie worden gevolgd.

1173
02:48:59,349 --> 02:49:05,299
Over water blijven jullie de vijand
voor tot de Watervallen van Rauros.

1174
02:49:21,414 --> 02:49:26,044
Mijn geschenk voor jou is
een boog van de Galadhrim.

1175
02:49:26,210 --> 02:49:29,380
Die eer zal doen
aan onze verwant.

1176
02:49:35,095 --> 02:49:40,893
Dit zijn de dolken van de Noldorin.
Ooit gebruikt in de oorlog.

1177
02:49:41,060 --> 02:49:46,190
Geen angst, Peregrin Took.
Je zult de moed opbrengen.

1178
02:49:49,486 --> 02:49:53,765
En voor jou, Samwise Gamgee:
Elfentouw gemaakt van hithlain.

1179
02:49:53,865 --> 02:49:55,865
Dank u, vrouwe.

1180
02:49:58,454 --> 02:50:01,916
Zijn die mooie, glimmende dolken op?

1181
02:50:08,173 --> 02:50:12,177
En wat vraagt 'n Dwerg van de Elfen?
- Niets.

1182
02:50:14,137 --> 02:50:18,625
Behalve om De Vrouwe
van de Galadhrim nog 'n keer te zien...

1183
02:50:18,725 --> 02:50:23,145
...omdat zij mooier is dan
alle juwelen van de aarde.

1184
02:50:30,405 --> 02:50:33,908
Eigenlijk is er toch iets.

1185
02:50:36,620 --> 02:50:39,665
Stom om te vragen.

1186
02:50:43,085 --> 02:50:48,100
lk heb niets te geven dat groter is
dan wat je al meedraagt.

1187
02:50:49,466 --> 02:50:51,593
Haar liefde.

1188
02:50:51,719 --> 02:50:56,765
lk vrees dat Arwen Evenstars
schittering afneemt.

1189
02:50:56,891 --> 02:51:00,603
lk zou vrede hebben met haar vertrek...

1190
02:51:00,770 --> 02:51:04,691
...om bij haar volk te blijven.

1191
02:51:07,610 --> 02:51:13,283
lk had haar naar Valinor laten gaan.

1192
02:51:14,368 --> 02:51:17,872
Die keus is aan haar.

1193
02:51:18,039 --> 02:51:21,208
Jij staat voor je eigen keuze.

1194
02:51:21,375 --> 02:51:26,405
Om hoger te reiken dan je voor-
vaderen sinds de dagen van Elendil...

1195
02:51:26,506 --> 02:51:31,470
...of ten onder te gaan
met je medemensen.

1196
02:51:38,352 --> 02:51:40,352
Vaarwel.

1197
02:51:43,816 --> 02:51:46,986
Er staat je veel te doen.

1198
02:51:53,284 --> 02:51:57,664
We zullen elkaar niet
meer ontmoeten. Elessar.

1199
02:51:59,124 --> 02:52:02,336
Vaarwel, Frodo Baggins.

1200
02:52:02,503 --> 02:52:05,648
lk geef jou het licht van Eärendil...

1201
02:52:06,465 --> 02:52:09,635
...onze meest geliefde ster.

1202
02:52:18,353 --> 02:52:22,816
Moge het je pad verlichten
op donkere plaatsen...

1203
02:52:22,941 --> 02:52:26,861
...wanneer alle andere
lichten uitdoven.

1204
02:52:35,746 --> 02:52:39,417
Dit vertrek heeft me
diep bedroefd...

1205
02:52:39,542 --> 02:52:44,255
...nu ik voor het laatst zo iets
moois mocht zien.

1206
02:52:44,380 --> 02:52:48,460
Daarom beschouw ik
haar geschenk als het ultieme.

1207
02:52:48,468 --> 02:52:50,468
Wat was haar geschenk?

1208
02:52:50,595 --> 02:52:54,057
lk vroeg 'n haar van
haar gouden hoofd.

1209
02:52:56,101 --> 02:52:58,562
Ze gaf me er drie.

1210
02:54:41,129 --> 02:54:44,716
Gollem. Hij achtervolgt
ons al sinds Moria.

1211
02:54:48,303 --> 02:54:53,743
lk had gehoopt 'm via de rivier
te ontlopen. Maar hij is te slim.

1212
02:54:55,644 --> 02:55:01,442
Als hij de vijand inseint, wordt
de oversteek nog gevaarlijker.

1213
02:55:01,526 --> 02:55:04,696
Eet wat, meneer Frodo.
- Nee, dank je.

1214
02:55:04,863 --> 02:55:10,952
U heeft de hele dag nog niet gegeten.
Of geslapen. lk merk 't wel.

1215
02:55:11,119 --> 02:55:15,582
lk mankeer niks.
- Wel waar.

1216
02:55:15,666 --> 02:55:20,171
lk ben 'r om te helpen.
Dat heb ik Gandalf beloofd.

1217
02:55:26,010 --> 02:55:29,013
Je kan me niet helpen, Sam.

1218
02:55:30,973 --> 02:55:33,267
Deze keer niet.

1219
02:55:35,645 --> 02:55:37,898
Ga maar slapen.

1220
02:55:43,945 --> 02:55:50,077
Minas Tirith is 'n veiliger route.
Daar kunnen we hergroeperen.

1221
02:55:50,244 --> 02:55:52,897
Op krachten komen
om naar Mordor te gaan.

1222
02:55:52,997 --> 02:55:55,917
ln Gondor vinden we geen kracht.

1223
02:55:56,084 --> 02:55:58,836
De Elfen vertrouwde je wel.

1224
02:55:59,879 --> 02:56:03,024
Geloof je zo weinig in je eigen volk?

1225
02:56:03,049 --> 02:56:05,968
Er heerst zwakte en broosheid.

1226
02:56:06,136 --> 02:56:10,933
Maar ook moed en eer.
Maar dat wil je niet zien.

1227
02:56:12,226 --> 02:56:16,338
Je bent bang. Je hele leven
verberg je je in de schaduw.

1228
02:56:16,438 --> 02:56:19,608
Bang voor wie je bent
en wat je bent.

1229
02:56:22,278 --> 02:56:27,033
lk breng de Ring niet in
de nabijheid van jouw stad.

1230
02:56:38,672 --> 02:56:40,672
Frodo?

1231
02:56:41,967 --> 02:56:44,052
De Argonath.

1232
02:56:46,972 --> 02:56:51,293
Hoe graag wilde ik de koningen
van weleer aanschouwen...

1233
02:56:51,393 --> 02:56:53,812
...mijn bloedverwanten.

1234
02:58:12,187 --> 02:58:14,756
We steken 't meer bij donker over...

1235
02:58:14,856 --> 02:58:18,176
...verstoppen de boten
en gaan te voet verder.

1236
02:58:18,277 --> 02:58:20,972
We naderen Mordor vanuit 't noorden.

1237
02:58:21,072 --> 02:58:24,992
Gewoon 'n kwestie van
Emyn Muil doorkruisen...

1238
02:58:25,118 --> 02:58:28,938
...'n ondoordringbaar labyrint
van messcherpe rotsen.

1239
02:58:29,038 --> 02:58:32,250
En daarna wordt het zelfs nog beter.

1240
02:58:32,417 --> 02:58:37,296
Een zwerend en stinkend moerasland,
zo ver het oog reikt.

1241
02:58:37,423 --> 02:58:40,175
Dat is onze weg.

1242
02:58:40,300 --> 02:58:44,221
Rust wat en herwin je krachten,
Meester Dwerg.

1243
02:58:48,559 --> 02:58:50,559
We moeten nu gaan.

1244
02:58:50,687 --> 02:58:55,550
Er zijn orks op de oostelijke oever.
We moeten op de duisternis wachten.

1245
02:58:55,650 --> 02:58:58,970
lk maak me geen zorgen over
de oostelijke oever.

1246
02:58:59,070 --> 02:59:02,555
Een schaduw en 'n bedreiging
beklemmen me.

1247
02:59:03,408 --> 02:59:06,745
Er nadert iets.
lk voel het.

1248
02:59:09,040 --> 02:59:13,502
Krachten herwinnen?
Negeer dat maar, jonge Hobbit.

1249
02:59:14,962 --> 02:59:17,298
Waar is Frodo?

1250
02:59:42,450 --> 02:59:45,765
Niemand van ons moet alleen
rondzwerven.

1251
02:59:45,828 --> 02:59:49,653
En jij zeker niet.
Er hangt zoveel van jou af.

1252
02:59:51,709 --> 02:59:53,753
Frodo?

1253
03:00:00,594 --> 03:00:03,972
lk weet waarom je
de afzondering zoekt.

1254
03:00:04,098 --> 03:00:06,934
Je lijdt. lk zie het iedere dag.

1255
03:00:08,268 --> 03:00:11,021
Lijd je niet onnodig?

1256
03:00:13,066 --> 03:00:17,345
Er zijn andere paden
die we kunnen bewandelen, Frodo.

1257
03:00:17,445 --> 03:00:23,055
lk weet wat je zegt. En 't lijkt wijs,
maar m'n hart waarschuwt me.

1258
03:00:23,535 --> 03:00:28,331
Waarvoor?
We zijn allemaal bang, Frodo.

1259
03:00:29,417 --> 03:00:33,613
Maar om ons door angst te laten leiden,
en de hoop te vernietigen...

1260
03:00:33,713 --> 03:00:38,659
...zie je de dwaasheid daar niet van?
- Er is geen andere weg.

1261
03:00:38,759 --> 03:00:43,556
lk vraag slechts de kracht
om mijn volk te verdedigen.

1262
03:00:43,723 --> 03:00:46,892
Als je me de Ring zou willen lenen...

1263
03:00:46,977 --> 03:00:52,162
Waarom deins je terug? lk ben geen dief.
- Je bent jezelf niet.

1264
03:00:52,691 --> 03:00:55,819
Welke kans denk je dat je hebt?

1265
03:00:55,986 --> 03:01:00,615
Ze zullen je vinden.
Ze zullen de Ring afnemen.

1266
03:01:00,741 --> 03:01:04,327
En je zal uiteindelijk
om de dood smeken.

1267
03:01:06,706 --> 03:01:09,042
Dwaas.

1268
03:01:09,208 --> 03:01:15,365
Jij hebt 'm ook maar bij toeval gekregen.
Hij behoort mij toe. Geef hem aan mij.

1269
03:01:15,465 --> 03:01:17,800
Geef op.

1270
03:01:27,227 --> 03:01:32,299
lk zie wat je van plan bent. Je zal
de Ring naar Sauron brengen.

1271
03:01:32,399 --> 03:01:38,030
Je zult ons verraden.
Je zal ons aller dood veroorzaken.

1272
03:01:38,198 --> 03:01:42,118
Vervloekt ben je.
Jij en alle halflingen.

1273
03:01:49,167 --> 03:01:51,586
Frodo?

1274
03:02:00,554 --> 03:02:03,432
Wat heb ik gedaan?

1275
03:02:03,599 --> 03:02:06,894
Alsjeblieft, Frodo.
Het spijt me.

1276
03:02:58,575 --> 03:03:01,770
Hij heeft Boromir in z'n ban.
- Waar is de Ring?

1277
03:03:01,870 --> 03:03:03,870
Weg.

1278
03:03:07,876 --> 03:03:12,211
lk heb gezworen je te beschermen.
- Ook tegen jezelf?

1279
03:03:21,433 --> 03:03:24,352
Zou jij hem vernietigen?

1280
03:03:48,003 --> 03:03:52,299
lk zou je vergezeld hebben
tot 't einde.

1281
03:03:52,466 --> 03:03:55,219
Tot in de vuren van Mordor.

1282
03:03:57,930 --> 03:04:00,432
Dat weet ik.

1283
03:04:01,558 --> 03:04:03,852
Zorg voor de anderen.

1284
03:04:04,020 --> 03:04:08,066
Speciaal voor Sam.
Hij zal het niet begrijpen.

1285
03:04:10,860 --> 03:04:13,238
Ga, Frodo.

1286
03:04:15,490 --> 03:04:18,201
Rennen.

1287
03:04:43,478 --> 03:04:46,064
Meneer Frodo.

1288
03:04:54,407 --> 03:04:56,909
Zoek de halfling.

1289
03:04:57,035 --> 03:04:59,454
Zoek de halfling.

1290
03:05:03,624 --> 03:05:06,419
Elendil.

1291
03:05:12,134 --> 03:05:14,511
Ga dan, Aragorn.

1292
03:05:37,285 --> 03:05:40,789
Verberg je hier. Snel.
Toe dan.

1293
03:05:43,417 --> 03:05:46,128
Wat doet ie nou?

1294
03:05:49,632 --> 03:05:52,301
Hij gaat weg.

1295
03:05:56,347 --> 03:05:58,766
Nee.

1296
03:06:04,398 --> 03:06:07,109
Rennen, Frodo.

1297
03:06:07,275 --> 03:06:10,487
Hé, jullie. Hierheen.

1298
03:06:10,654 --> 03:06:13,198
Deze kant op.

1299
03:06:23,167 --> 03:06:26,421
Het werkt.
- lk merk 't. Rennen.

1300
03:07:20,979 --> 03:07:24,524
De hoorn van Gondor.
- Boromir.

1301
03:08:06,652 --> 03:08:09,113
Rennen.

1302
03:11:45,260 --> 03:11:48,745
Ze hebben de halflingen meegenomen.
- Stil.

1303
03:11:48,764 --> 03:11:50,849
Waar is Frodo?

1304
03:11:52,518 --> 03:11:56,897
lk liet Frodo gaan.
- Dan deed jij wat ik niet kon.

1305
03:11:58,190 --> 03:12:01,985
lk heb geprobeerd hem
de Ring af te nemen.

1306
03:12:02,153 --> 03:12:04,764
De Ring is nu buiten ons bereik.

1307
03:12:04,864 --> 03:12:08,910
Vergeef me.
lk voorzag 't niet.

1308
03:12:09,035 --> 03:12:12,981
lk heb jullie in de steek gelaten.
- Nee, Boromir...

1309
03:12:13,081 --> 03:12:18,096
Je hebt dapper gevochten.
En je hebt je eer niet geschonden.

1310
03:12:19,046 --> 03:12:22,842
Laat maar. Het is voorbij.

1311
03:12:24,135 --> 03:12:27,288
De wereld der Mensen
zal ten onder gaan.

1312
03:12:27,388 --> 03:12:33,253
En 't kwaad zal alles in duisternis
hullen, en mijn stad doen vergaan.

1313
03:12:37,149 --> 03:12:40,302
lk weet niet welke kracht
mijn bloed bezit...

1314
03:12:40,402 --> 03:12:44,931
...maar ik zweer je, ik laat de
Witte Stad niet ten onder gaan...

1315
03:12:45,031 --> 03:12:47,451
...evenmin als ons volk.

1316
03:12:48,452 --> 03:12:50,704
Ons volk.

1317
03:12:53,583 --> 03:12:56,043
Ons volk.

1318
03:13:17,441 --> 03:13:20,944
lk zou je hebben gevolgd,
mijn broeder.

1319
03:13:21,945 --> 03:13:24,364
Mijn kapitein.

1320
03:13:26,576 --> 03:13:29,120
Mijn koning.

1321
03:13:48,474 --> 03:13:52,436
Rust in vrede,
zoon van Gondor.

1322
03:14:09,746 --> 03:14:13,483
Ze zullen naar hem uitkijken
vanaf de Witte Toren.

1323
03:14:13,584 --> 03:14:16,254
Maar hij zal niet terugkeren.

1324
03:14:39,570 --> 03:14:41,989
Frodo.

1325
03:15:01,009 --> 03:15:04,749
'Was de Ring maar nooit
naar me toe gekomen.'

1326
03:15:05,639 --> 03:15:08,601
'Was dit maar nooit gebeurd.'

1327
03:15:11,520 --> 03:15:17,051
'Dat geldt voor allen in zulke tijden.
Maar dat is niet hun beslissing.'

1328
03:15:17,151 --> 03:15:24,408
'Onze beslissing is wat we doen
met de tijd die je gegeven is.'

1329
03:15:59,071 --> 03:16:01,448
Meneer Frodo.
- Nee, Sam.

1330
03:16:05,285 --> 03:16:07,746
Ga terug, Sam.

1331
03:16:07,914 --> 03:16:12,877
lk ga alleen naar Mordor.
- Natuurlijk. En ik ga mee.

1332
03:16:15,004 --> 03:16:17,757
Je kan niet zwemmen.

1333
03:17:10,689 --> 03:17:13,609
lk heb een belofte gedaan.

1334
03:17:13,735 --> 03:17:17,614
'Laat hem niet alleen,
Samwise Gamgee.'

1335
03:17:19,115 --> 03:17:22,035
En dat ben ik niet van plan.

1336
03:17:22,160 --> 03:17:24,746
Dat ben ik niet van plan.

1337
03:17:42,598 --> 03:17:44,892
Kom mee.

1338
03:18:12,964 --> 03:18:16,534
Snel, Frodo en Sam zijn
al bij de oostkust.

1339
03:18:32,359 --> 03:18:37,799
Je wilt ze niet volgen.
- Frodo's lot is niet meer in onze handen.

1340
03:18:40,618 --> 03:18:46,416
Dan is alles tevergeefs geweest.
Het Reisgenootschap heeft gefaald.

1341
03:18:57,303 --> 03:19:00,931
Niet als we elkaar trouw blijven.

1342
03:19:02,016 --> 03:19:06,776
We laten Merry en Pippin
niet over aan foltering en dood.

1343
03:19:07,354 --> 03:19:12,539
Niet zolang we nog kracht hebben.
Laat zoveel mogelijk achter.

1344
03:19:13,987 --> 03:19:18,325
We reizen licht.
We gaan op orkjacht.

1345
03:19:42,184 --> 03:19:47,147
Mordor. lk hoop dat de anderen
'n veiliger weg vinden.

1346
03:19:48,357 --> 03:19:50,943
Strider zal op hen passen.

1347
03:19:52,027 --> 03:19:55,489
We zien ze vast niet meer terug.

1348
03:19:55,656 --> 03:19:59,409
Je kunt nooit weten, Meneer Frodo.

1349
03:20:01,746 --> 03:20:04,207
Sam?

1350
03:20:06,459 --> 03:20:09,546
Ik ben blij dat je bij me bent.