1
00:00:56,682 --> 00:00:59,310
GEBASEERD OP
EEN WAAR VERHAAL

2
00:01:02,021 --> 00:01:03,981
1951

3
00:01:04,106 --> 00:01:07,026
MANCHESTER, ENGELAND

4
00:01:36,931 --> 00:01:38,974
Let u even op?

5
00:01:41,977 --> 00:01:43,145
Mooi.

6
00:01:44,480 --> 00:01:49,318
Als u niet goed luistert,
dan ontgaan u dingen.

7
00:01:49,443 --> 00:01:51,278
Belangrijke dingen.

8
00:01:52,321 --> 00:01:58,160
Ik pauzeer niet, ik herhaal me niet,
en u onderbreekt me niet.

9
00:02:00,037 --> 00:02:04,458
U denkt dat, omdat u
daar zit en ik hier...

10
00:02:04,583 --> 00:02:09,296
...u de controle heeft over
wat er staat te gebeuren.

11
00:02:09,421 --> 00:02:13,217
U vergist zich. Ik heb de controle.

12
00:02:13,342 --> 00:02:16,971
Want ik weet dingen die u niet weet.

13
00:02:20,516 --> 00:02:23,477
Manchester, politie. Moment...

14
00:02:23,853 --> 00:02:25,896
...bij Turing, Alan.

15
00:02:26,021 --> 00:02:30,776
Ruit ingeslagen, huis geplunderd.
Stuur 'n rechercheur.

16
00:02:30,901 --> 00:02:31,944
GEHEIME DIENST MI6

17
00:02:32,069 --> 00:02:35,698
Wat ik nu nodig heb,
is uw betrokkenheid.

18
00:02:35,823 --> 00:02:41,203
U luistert goed en oordeelt pas
over mij als ik uitgesproken ben.

19
00:02:41,328 --> 00:02:44,540
Als u dat niet kunt, gaat u dan weg.

20
00:02:45,457 --> 00:02:46,500
Binnen.

21
00:02:46,625 --> 00:02:50,462
Als u wilt blijven, onthoud
dan dat u dat wilde.

22
00:02:50,588 --> 00:02:55,968
Nu is 't mijn verantwoordelijkheid
niet meer, maar de uwe.

23
00:02:56,093 --> 00:02:59,096
ALAN TURING IS BEROOFD

24
00:02:59,930 --> 00:03:01,891
Let even op.

25
00:03:14,653 --> 00:03:17,156
Wat is dit nou?
-Turing, Alan.

26
00:03:17,281 --> 00:03:19,617
Hoogleraar aan het King's.

27
00:03:19,742 --> 00:03:22,453
Er is ingebroken.
-Wat is er weg?

28
00:03:22,578 --> 00:03:25,915
Dat is het gekke. Er is niks weg.

29
00:03:26,040 --> 00:03:28,375
Wat doet hij in Manchester?

30
00:03:28,500 --> 00:03:31,212
Iets met machines.

31
00:03:38,135 --> 00:03:40,346
Een project van de NPL.

32
00:03:40,471 --> 00:03:43,599
Hij wil niet zeggen wat dit inhoudt.

33
00:03:45,142 --> 00:03:46,393
Professor Turing?

34
00:03:46,518 --> 00:03:50,022
Rechercheur Nock, politie Manchester.

35
00:03:53,651 --> 00:03:58,364
Hoofdagent Staehl zegt dat er
ingebroken is. Professor?

36
00:03:59,156 --> 00:04:02,368
Stap achteruit. Houd uw adem in.

37
00:04:02,493 --> 00:04:05,204
Adem?
-Dit is pure cyanide.

38
00:04:05,329 --> 00:04:08,749
Een snufje is genoeg om je te doden.

39
00:04:12,253 --> 00:04:14,588
Teleurstellend.
-Pardon?

40
00:04:14,713 --> 00:04:17,591
Ik had op iets meer gehoopt.

41
00:04:17,716 --> 00:04:21,262
Denk jij ook dat we beledigd worden?

42
00:04:21,387 --> 00:04:23,389
Er is bij u ingebroken.

43
00:04:23,514 --> 00:04:27,726
Uw buurman belde. Hij zei
dat 't erg luidruchtig was.

44
00:04:27,851 --> 00:04:30,604
U zegt dat er niks weg is. Vreemd.

45
00:04:30,729 --> 00:04:34,024
Wat is dit? We zullen de dader pakken.

46
00:04:34,149 --> 00:04:38,237
Heren, ik denk niet dat u
de dader kunt vinden...

47
00:04:38,362 --> 00:04:41,323
...al spuwde hij in uw gezicht.

48
00:04:41,448 --> 00:04:45,703
Ik heb nu behoefte aan 'n heel
goede schoonmaakster.

49
00:04:45,828 --> 00:04:48,539
Als u geen schort bij u heeft...

50
00:04:48,664 --> 00:04:52,793
...maak dan uw verslag op,
en laat me met rust.

51
00:04:53,836 --> 00:04:56,005
Zoals u wilt, professor.

52
00:04:59,675 --> 00:05:01,802
Succes met uw cyanide.

53
00:05:03,262 --> 00:05:05,889
Wat 'n onuitstaanbare vent.

54
00:05:06,015 --> 00:05:09,268
Een beetje geforceerd.
-Hoe bedoel je?

55
00:05:09,393 --> 00:05:15,190
Als je niet wilt dat politie je huis
doorzoekt, moet je 't zo aanpakken.

56
00:05:16,442 --> 00:05:19,194
Vind je dat verdacht?
-Nee, hoor.

57
00:05:19,320 --> 00:05:24,199
Een geheimzinnige hoogleraar
die zegt dat er niks weg is...

58
00:05:25,284 --> 00:05:28,495
Ik denk dat Alan Turing iets verbergt.

59
00:05:38,130 --> 00:05:41,592
Het is oorlog. 800.000
kinderen geëvacueerd.

60
00:05:41,717 --> 00:05:45,721
Duitse bommen komen eraan.
Hier kranten, vers van de pers.

61
00:05:45,846 --> 00:05:50,184
1939
LONDEN

62
00:06:17,252 --> 00:06:22,966
<i>De Britse ambassadeur overhandigde</i>
<i>in Berlijn de Duitse regering...</i>

63
00:06:23,092 --> 00:06:29,515
<i>...de finale aanzegging. We moeten</i>
<i>iets vernemen van hen, vóór elf uur...</i>

64
00:06:29,640 --> 00:06:32,976
<i>...anders zijn we in staat van oorlog.</i>

65
00:06:33,936 --> 00:06:38,774
<i>Ik moet u nu mededelen,</i>
<i>dat wij niets hebben vernomen.</i>

66
00:06:39,900 --> 00:06:45,155
<i>Dat houdt dus in dat dit land</i>
<i>in oorlog is met Duitsland.</i>

67
00:07:12,099 --> 00:07:16,395
<i>Voor de tweede keer in het leven</i>
<i>van velen onder ons...</i>

68
00:07:16,520 --> 00:07:18,272
<i>...zijn we...</i>

69
00:07:18,397 --> 00:07:20,441
<i>...in oorlog.</i>

70
00:07:28,574 --> 00:07:30,742
Papieren, alstublieft.

71
00:07:50,179 --> 00:07:52,931
BLETCHLEY
RADIOFABRIEK

72
00:08:07,112 --> 00:08:08,864
Wat doet u hier?

73
00:08:08,989 --> 00:08:13,702
Die dame zei dat ik moest wachten.
-In mijn kantoor?

74
00:08:13,827 --> 00:08:18,373
En dat u maar thee moest nemen?
-Nee, dat zei ze niet.

75
00:08:18,499 --> 00:08:21,877
Dus ze zei ook niet wat 'n grap is.

76
00:08:22,002 --> 00:08:25,339
Had ze dat dan moeten zeggen?

77
00:08:25,464 --> 00:08:28,425
Wie bent u?
-Alan Turing.

78
00:08:29,968 --> 00:08:33,472
Turing, een wiskundige...
-Dat klopt.

79
00:08:33,597 --> 00:08:37,142
Hoe kon ik dat raden?
-Dat las u daar.

80
00:08:39,186 --> 00:08:43,941
King's College, Cambridge.
U was 'n soort wonderkind.

81
00:08:44,066 --> 00:08:47,194
Dat kan ik niet beoordelen, Mr...

82
00:08:47,319 --> 00:08:49,613
Hoe oud bent u?
-27.

83
00:08:49,738 --> 00:08:53,158
Hoe oud was u toen u hoogleraar werd?
-24.

84
00:08:53,283 --> 00:08:58,080
En hoe oud toen u de paper schreef
met deze onbegrijpelijke titel?

85
00:08:58,205 --> 00:08:59,248
23.

86
00:08:59,373 --> 00:09:05,295
Bent u dan geen wonderkind?
-Newton had z'n theorie op z'n 22ste.

87
00:09:05,420 --> 00:09:08,840
Einstein veranderde
alles op z'n 26ste.

88
00:09:08,966 --> 00:09:12,970
Dus wat mij betreft ben ik
nauwelijks op niveau.

89
00:09:13,095 --> 00:09:15,889
U bent erg serieus.
-Wilt u 'n grap?

90
00:09:16,014 --> 00:09:21,311
U weet niet wat grappen zijn.
-Dat is toch geen vereiste, Mr...

91
00:09:21,436 --> 00:09:27,693
Overste Denniston, Marine. Mr Turing,
waarom wilt u werken voor de overheid?

92
00:09:27,818 --> 00:09:30,362
Dat wil ik niet echt.

93
00:09:30,487 --> 00:09:35,242
Bent u zo'n verdraaide pacifist?
-Ik ben agnost qua geweld.

94
00:09:35,367 --> 00:09:40,372
Weet u dat duizend kilometer
van Londen die akelige Hitler...

95
00:09:40,497 --> 00:09:44,960
...Europa wil overheersen?
-Van politiek weet ik niks.

96
00:09:45,085 --> 00:09:46,336
Echt?

97
00:09:46,461 --> 00:09:52,759
Dit is het kortste sollicitatiegesprek
aller tijden bij de Britse defensie.

98
00:09:52,884 --> 00:09:57,180
Mam zegt dat ik een van de beste
wiskundigen ter wereld ben.

99
00:09:57,306 --> 00:09:58,348
Ter wereld?

100
00:10:00,642 --> 00:10:04,187
Weet u hoeveel mensen
ik hier heb afgewezen?

101
00:10:04,313 --> 00:10:08,734
Klopt, want dit is geheim.
Ik vertel 't u als vriend.

102
00:10:08,859 --> 00:10:13,363
Vorige week wees ik nog een
van onze beste linguïsten af.

103
00:10:13,488 --> 00:10:18,410
Hij spreekt beter Duits dan Brecht.
-Ik spreek geen Duits.

104
00:10:19,453 --> 00:10:21,913
Ik spreek geen Duits.

105
00:10:22,039 --> 00:10:27,419
Hoe kun je dan in vredesnaam
Duitse communicatie decoderen?

106
00:10:27,544 --> 00:10:30,672
Ik ben goed in kruiswoordpuzzels.

107
00:10:31,548 --> 00:10:35,344
Duitse codes zijn 'n spel
zoals andere spelen.

108
00:10:35,469 --> 00:10:40,599
Ik ben goed in spelen en puzzels.
Dit is het moeilijkste spel...

109
00:10:42,517 --> 00:10:43,935
Goeie genade...

110
00:10:44,436 --> 00:10:48,482
Dit is 'n grap, kennelijk.
-Ik weet niet wat dat is...

111
00:10:48,607 --> 00:10:50,651
...overste Denniston.

112
00:10:50,776 --> 00:10:54,029
Goede reis terug, professor.
-Enigma.

113
00:10:54,154 --> 00:10:56,239
Had u geroepen?

114
00:11:04,206 --> 00:11:08,377
Dat probeert u in het geheim
te doen, in Bletchley:

115
00:11:08,502 --> 00:11:12,297
Het decoderen van de Duitse
Enigma-machine.

116
00:11:12,422 --> 00:11:14,174
Hoe komt u daar bij?

117
00:11:15,133 --> 00:11:20,013
De beste codeermachine voor
belangrijke communicatie.

118
00:11:20,097 --> 00:11:25,268
Als de Geallieerden Enigma
kunnen breken, nou...

119
00:11:25,394 --> 00:11:28,355
Dan wordt 't wel 'n erg korte oorlog.

120
00:11:28,480 --> 00:11:31,024
Natuurlijk werkt u daar aan.

121
00:11:31,149 --> 00:11:35,404
Anders haalt u geen codeurs
van de universiteit.

122
00:11:35,529 --> 00:11:41,576
U heeft mij meer nodig dan andersom.
Ik los graag problemen op, overste.

123
00:11:42,619 --> 00:11:46,206
Enigma is het allergrootste probleem.

124
00:11:46,331 --> 00:11:50,711
Enigma is onmogelijk. Amerikanen,
Russen, Fransen...

125
00:11:50,836 --> 00:11:54,715
...en Duitsers denken dat
Enigma niet te breken is.

126
00:11:54,840 --> 00:11:59,219
Mooi. Laat mij het 's proberen.
Dan weten we het, hè?

127
00:12:01,138 --> 00:12:03,223
Welkom bij Enigma.

128
00:12:05,475 --> 00:12:09,062
Details over verrassingsaanvallen...

129
00:12:09,187 --> 00:12:11,481
...geheime konvooien...

130
00:12:11,606 --> 00:12:16,486
...en onderzeeërs in de Atlantische
Oceaan gaan hier in...

131
00:12:16,611 --> 00:12:19,156
...en er komt wartaal uit.

132
00:12:20,449 --> 00:12:21,950
Prachtig.

133
00:12:22,075 --> 00:12:24,870
De gekromde hand van de dood zelf.

134
00:12:25,746 --> 00:12:30,333
Onze dames onderscheppen
talloze boodschappen per dag.

135
00:12:30,459 --> 00:12:34,921
Maar voor die lieve meiden
van de marine zijn ze onzin.

136
00:12:35,046 --> 00:12:38,091
Gooi ze door Enigma en je begrijpt ze.

137
00:12:38,216 --> 00:12:43,096
We hebben zo'n machine.
-Door Polen gesmokkeld uit Berlijn.

138
00:12:43,221 --> 00:12:46,558
Gooi de berichten door Enigma en...

139
00:12:46,683 --> 00:12:48,977
Zo simpel is 't niet. Toch?

140
00:12:50,020 --> 00:12:54,357
Als je zo'n ding hebt, decodeer je
nog geen berichten.

141
00:12:54,483 --> 00:12:59,780
Juist, Mr Turing. Daarvoor moet je
de instellingen ervan kennen.

142
00:12:59,905 --> 00:13:04,576
De Duitsers wijzigen die
precies om middernacht.

143
00:13:04,701 --> 00:13:08,580
We hebben hun eerste bericht
om zes uur 's morgens.

144
00:13:08,705 --> 00:13:13,460
Dus je hebt precies achttien uur
om de code te kraken.

145
00:13:13,585 --> 00:13:16,254
Dan kun je opnieuw beginnen.

146
00:13:16,379 --> 00:13:20,091
Vijf rotors en tien schakelbordkabels.

147
00:13:20,217 --> 00:13:22,677
Een miljoen...
-Een miljard.

148
00:13:22,803 --> 00:13:25,430
Een miljoen maal 'n miljoen.

149
00:13:25,555 --> 00:13:30,185
150 miljoen maal miljoen maal miljoen.
-Heel goed.

150
00:13:30,310 --> 00:13:33,605
159, om precies te zijn.

151
00:13:33,730 --> 00:13:37,150
159 met achttien nullen erachter.

152
00:13:37,275 --> 00:13:39,569
Dat zijn de mogelijkheden.

153
00:13:39,694 --> 00:13:43,365
Elke dag weer.
-Heren, dit is Hugh Alexander.

154
00:13:43,490 --> 00:13:47,160
Ik heb 'm zelf geworven
als leider van de unit.

155
00:13:47,285 --> 00:13:50,872
Mr Alexander is Brits schaakkampioen.

156
00:13:50,997 --> 00:13:55,377
Twee keer.
-Er zijn meer spelletjeskampioenen.

157
00:13:55,502 --> 00:13:57,462
Moeten we samenwerken?

158
00:13:57,587 --> 00:14:01,174
Ik wil 'n eigen kantoor.
-U werkt als 'n team.

159
00:14:01,299 --> 00:14:04,469
Ik heb geen tijd voor uitleg
als ik bezig ben.

160
00:14:04,594 --> 00:14:07,430
Deze mannen houden mij maar op.

161
00:14:07,556 --> 00:14:11,059
Als u niet samenwerkt, werkt u niet.

162
00:14:11,184 --> 00:14:15,939
Stewart Menzies van MI6.
-Er zijn vijf afdelingen MI.

163
00:14:16,064 --> 00:14:20,485
MI6 bestaat niet.
-Ja, dat is de goede instelling.

164
00:14:21,528 --> 00:14:25,907
Hoeveel Britten zijn er gesneuveld
vanwege Enigma?

165
00:14:26,032 --> 00:14:27,367
Dat weet ik niet.

166
00:14:27,492 --> 00:14:31,663
Drie. In de loop van dit gesprek.

167
00:14:33,290 --> 00:14:35,000
En nu weer eentje.

168
00:14:36,042 --> 00:14:38,795
Hopelijk had hij geen gezin.

169
00:14:38,920 --> 00:14:43,884
Die oorlog van overste Denniston
zijn we nu niet aan 't winnen.

170
00:14:44,009 --> 00:14:47,512
Als we de code breken,
hebben we wel 'n kans.

171
00:14:49,598 --> 00:14:53,727
Laten we de kinderen alleen
met hun nieuwe speeltje?

172
00:14:57,731 --> 00:15:00,025
Goed, heren.

173
00:15:03,111 --> 00:15:04,154
Spelen maar.

174
00:15:07,157 --> 00:15:09,826
<i>Het spel was eigenlijk simpel.</i>

175
00:15:12,829 --> 00:15:17,083
<i>Duitse berichten over aanvallen</i>
<i>en bombardementen...</i>

176
00:15:17,208 --> 00:15:20,337
<i>...en over dreigende onderzeeërs...</i>

177
00:15:26,051 --> 00:15:29,304
<i>...ze zweefden allemaal door de lucht.</i>

178
00:15:37,896 --> 00:15:39,814
<i>Radiosignalen die...</i>

179
00:15:40,690 --> 00:15:45,570
<i>...die elk jochie met 'n ontvanger</i>
<i>kon oppikken.</i>

180
00:15:47,697 --> 00:15:51,368
<i>Het slimme was: ze waren gecodeerd.</i>

181
00:15:59,876 --> 00:16:05,924
<i>Er waren 159 miljoen maal 'n miljoen</i>
<i>maal 'n miljoen aan instellingen.</i>

182
00:16:06,049 --> 00:16:10,136
<i>We hoefden ze alleen maar</i>
<i>allemaal uit te proberen.</i>

183
00:16:11,680 --> 00:16:15,684
<i>Als tien mensen één instelling</i>
<i>per minuut checkten...</i>

184
00:16:15,809 --> 00:16:19,312
<i>...en dat 24 uur per dag,</i>
<i>zeven dagen per week...</i>

185
00:16:20,563 --> 00:16:26,111
<i>...hoeveel dagen zou 't dan kosten</i>
<i>om alle instellingen na te lopen?</i>

186
00:16:28,905 --> 00:16:31,491
<i>Dat kost geen dagen, maar jaren.</i>

187
00:16:33,493 --> 00:16:35,870
<i>Twintig miljoen jaar.</i>

188
00:16:37,414 --> 00:16:43,420
<i>Vóór 'n aanval moesten we twintig</i>
<i>miljoen jaar instellingen nalopen...</i>

189
00:16:44,421 --> 00:16:46,673
<i>...binnen twintig minuten.</i>

190
00:17:13,366 --> 00:17:15,869
Ik verga van de honger. Lunch?

191
00:17:16,870 --> 00:17:20,206
God, wat hebben vrouwen met hoedjes?

192
00:17:26,838 --> 00:17:30,091
De jongens... We gaan lunchen.

193
00:17:36,890 --> 00:17:39,934
Ik zei dat we gaan lunchen.

194
00:17:44,272 --> 00:17:45,523
Hoor je me?

195
00:17:47,067 --> 00:17:51,154
Ik zei dat we... Ik herhaal mezelf.

196
00:17:51,279 --> 00:17:54,074
Wat?
-Kom je mee lunchen?

197
00:17:54,199 --> 00:17:58,620
Zei je niet dat je lunch ging halen?

198
00:17:58,745 --> 00:18:02,248
Heb ik je beledigd?
-Waarom denk je dat?

199
00:18:02,373 --> 00:18:05,043
Kom je mee lunchen?
-Hoe laat?

200
00:18:05,168 --> 00:18:08,129
Het is maar 'n sandwich.
-Wat?

201
00:18:08,630 --> 00:18:11,216
Lunch.
-Ik hou niet van sandwiches.

202
00:18:11,341 --> 00:18:12,592
Laat maar.

203
00:18:13,468 --> 00:18:19,265
Als je je als genie wilt voordoen,
zul je wel 'n genie moeten zijn.

204
00:18:19,390 --> 00:18:22,560
Maar wij gaan vooruit.
-Is dat zo?

205
00:18:24,312 --> 00:18:25,730
Jazeker.

206
00:18:25,855 --> 00:18:31,694
Wij hebben boodschappen ontcijferd
met letterfrequentieanalyse.

207
00:18:32,570 --> 00:18:36,908
Een kapotte klok staat twee keer
per dag gelijk. Jij hebt geluk.

208
00:18:37,033 --> 00:18:42,831
Ik ontwerp 'n machine waarmee we
elk bericht decoderen, elke dag...

209
00:18:42,956 --> 00:18:45,625
...ogenblikkelijk.

210
00:18:46,251 --> 00:18:49,420
Wie heeft er trek? We gaan.

211
00:18:49,879 --> 00:18:51,714
Ik heb trek.

212
00:18:52,841 --> 00:18:55,552
Wat?
-Peter vroeg wie er trek had.

213
00:18:55,677 --> 00:18:57,095
Ik wil wel wat soep.

214
00:20:20,136 --> 00:20:21,471
1951

215
00:20:21,596 --> 00:20:24,015
MANCHESTER

216
00:20:24,682 --> 00:20:27,560
Wat bedoel je met 'geheim'?

217
00:20:27,685 --> 00:20:30,230
Ik weet wel wat 't betekent...

218
00:20:30,355 --> 00:20:36,152
...maar waarom is het militaire
dossier van 'n hoogleraar geheim?

219
00:20:36,277 --> 00:20:38,446
Dan kom ik wel langs.

220
00:20:58,633 --> 00:21:01,386
Ik wil enkele documenten inzien.

221
00:21:01,511 --> 00:21:05,473
Dienstrapporten van Mr Turing, Alan.

222
00:21:06,432 --> 00:21:09,769
Opdracht van Buitenlandse Zaken.

223
00:21:13,982 --> 00:21:16,109
Dit is onaanvaardbaar.

224
00:21:16,234 --> 00:21:20,822
Als je 'n klacht wilt indienen,
maak dan 'n afspraak.

225
00:21:20,947 --> 00:21:22,156
Klacht?

226
00:21:22,282 --> 00:21:28,079
Alexander wijst m'n aanvraag af
voor onderdelen van mijn machine.

227
00:21:28,204 --> 00:21:32,250
Jouw collega's willen niet
met je werken, zeggen ze.

228
00:21:32,375 --> 00:21:36,921
Geïnspireerd op 'n Poolse machine,
maar veel moderner.

229
00:21:37,046 --> 00:21:40,258
Reageer, of ik ga ermee naar BiZa.

230
00:21:41,843 --> 00:21:45,471
Ontsla ze maar en stop
het geld in m'n machine.

231
00:21:45,596 --> 00:21:49,183
Ik heb maar 100.000 pond nodig.

232
00:21:49,309 --> 00:21:50,810
Honderdduizend...

233
00:21:52,520 --> 00:21:55,064
Waarom bouw je 'n machine?

234
00:21:55,648 --> 00:22:00,278
Erg technisch. Snapt u niet.
-Ik zou zeggen: Probeer 't eens.

235
00:22:01,696 --> 00:22:05,491
Enigma is 'n extreem goed
ontworpen machine.

236
00:22:05,616 --> 00:22:08,453
Wij willen 'm met mensen verslaan.

237
00:22:08,578 --> 00:22:13,124
Ik denk dat alleen 'n machine
zo'n machine kan verslaan.

238
00:22:13,249 --> 00:22:18,546
Dit is niet zo technisch. Alexander
is de baas, en hij zegt nee.

239
00:22:18,671 --> 00:22:20,923
Ik heb hier geen tijd voor.

240
00:22:21,049 --> 00:22:24,385
Heb je ooit 'n oorlog
gewonnen, Turing?

241
00:22:24,510 --> 00:22:27,180
Ik wel. En weet je hoe dat gaat?

242
00:22:27,305 --> 00:22:30,308
Orde, discipline, bevelen volgen.

243
00:22:30,433 --> 00:22:35,313
Dit is geen universiteit. Je bent
een radertje in 'n groot systeem.

244
00:22:35,438 --> 00:22:39,650
Je doet wat je bevelvoerend
officier jou opdraagt.

245
00:22:42,320 --> 00:22:45,198
Wie is uw bevelvoerend officier?

246
00:22:46,366 --> 00:22:50,495
Winston Churchill, 10 Downing
Street, London SW1.

247
00:22:50,620 --> 00:22:54,499
Als m'n besluit jou dwarszit,
neem 't dan op met hem.

248
00:23:00,296 --> 00:23:02,423
Mr Menzies... Mr Menzies.

249
00:23:04,926 --> 00:23:08,054
Bent u... Gaat u naar Londen?

250
00:23:09,430 --> 00:23:11,557
Zou kunnen.

251
00:23:11,682 --> 00:23:14,352
Bezorg deze brief voor mij.

252
00:23:19,690 --> 00:23:21,984
Sorry, maar is dit 'n grap?

253
00:23:22,568 --> 00:23:26,989
Benoemt Churchill nu Alan als baas?
-Erg slecht idee.

254
00:23:27,115 --> 00:23:31,452
Kan ik hun 'n bevel geven?
-Ik zeg 't niet graag, maar ja.

255
00:23:31,577 --> 00:23:34,914
Prima. Keith en Charles vliegen eruit.

256
00:23:35,039 --> 00:23:36,207
Pardon?

257
00:23:36,332 --> 00:23:39,919
Matige linguïsten,
slechte decodeerders.

258
00:23:40,044 --> 00:23:43,005
Dit kun je niet doen.
-Hij zei van wel.

259
00:23:43,131 --> 00:23:47,135
Dat zei ik niet.
-Churchill zei het.

260
00:23:56,519 --> 00:23:58,396
Loop naar de hel.

261
00:24:03,151 --> 00:24:05,862
Nou, dit is niet erg menselijk.

262
00:24:06,988 --> 00:24:08,948
Zelfs voor jou niet.

263
00:24:12,743 --> 00:24:15,830
Jij was vast populair op school.

264
00:24:20,626 --> 00:24:23,337
Het probleem begon met wortels.

265
00:24:24,464 --> 00:24:26,674
Wortels zijn oranje...

266
00:24:26,799 --> 00:24:29,385
...en erwtjes zijn groen.

267
00:24:29,510 --> 00:24:32,221
Ze mogen elkaar niet aanraken.

268
00:24:55,703 --> 00:24:58,956
Waarom vinden mensen geweld prettig?

269
00:24:59,081 --> 00:25:02,084
Omdat ze zich er lekker bij voelen.

270
00:25:03,461 --> 00:25:06,714
Mensen vinden geweld erg bevredigend.

271
00:25:07,757 --> 00:25:11,719
Maar als je de bevrediging wegneemt...

272
00:25:11,844 --> 00:25:15,389
...wordt de geweldpleging leeg.

273
00:25:22,188 --> 00:25:24,482
Turing...

274
00:25:24,607 --> 00:25:26,192
Toe nou.

275
00:25:26,317 --> 00:25:28,986
Je stelt je aan als 'n smous.

276
00:25:29,111 --> 00:25:31,489
Laat 'm maar wegrotten.

277
00:25:37,537 --> 00:25:40,540
Ik had 't uiteraard niet van mezelf.

278
00:25:40,665 --> 00:25:42,708
Ik had hulp.

279
00:25:42,833 --> 00:25:44,794
Christopher hielp me.

280
00:25:47,588 --> 00:25:49,298
Gaat het, Alan?

281
00:25:55,096 --> 00:25:57,056
Het is mijn schuld niet.

282
00:25:57,181 --> 00:25:59,976
De wortels gingen door de erwtjes...

283
00:26:00,101 --> 00:26:03,521
Ik laat 't niet meer toe.
-Het wordt erger.

284
00:26:04,105 --> 00:26:06,691
Ze doen 't omdat ik slimmer ben.

285
00:26:06,816 --> 00:26:09,151
Nee, omdat je anders bent.

286
00:26:09,277 --> 00:26:13,281
Mam zegt dat ik 'n vreemde eend ben.
-Dat klopt.

287
00:26:13,406 --> 00:26:18,119
Maar soms kunnen mensen
van wie niemand iets verwacht...

288
00:26:18,244 --> 00:26:21,622
...onvoorstelbare dingen produceren.

289
00:26:27,753 --> 00:26:30,006
Wat gaan we nu doen?

290
00:26:30,881 --> 00:26:35,011
We zijn met te weinig.
-Dan gaan we mensen werven.

291
00:26:35,469 --> 00:26:37,680
Hoe denk je dat te doen?

292
00:26:48,649 --> 00:26:52,987
LOS DE PUZZEL IN TIEN MINUTEN
OP VOOR EEN SPANNENDE BAAN

293
00:29:06,454 --> 00:29:10,624
Alan Turing voor Stewart Menzies.
-Gaat uw gang.

294
00:29:11,751 --> 00:29:14,754
Wie zijn het?
-Allerlei mensen.

295
00:29:14,879 --> 00:29:18,424
Leraren, technici, studenten...

296
00:29:18,549 --> 00:29:24,305
Gekwalificeerd met kruiswoordpuzzels?
-Nu gaan we ze selecteren, hè?

297
00:29:25,806 --> 00:29:30,060
Om u te helpen heeft u
dat groene schetsboekje.

298
00:29:30,186 --> 00:29:35,483
Maakt u daar aantekeningen in.
U heeft zes minuten, waarna ik...

299
00:29:38,277 --> 00:29:40,237
U mag hier niet in.

300
00:29:40,362 --> 00:29:43,491
Excuus dat ik laat ben.
De bus had pech.

301
00:29:43,616 --> 00:29:45,701
Kan ik doorgaan? Dank u.

302
00:29:45,826 --> 00:29:48,954
U mag er niet in.
-Ik ben te laat, maar...

303
00:29:49,079 --> 00:29:52,333
Secretaressen boven,
hier kandidaten.

304
00:29:52,458 --> 00:29:54,543
Mag ik doorgaan?

305
00:29:55,836 --> 00:29:58,172
Ik ben kandidaat.
-Waarvoor?

306
00:29:58,297 --> 00:30:03,093
Dat stond er niet bij,
maar wel dat 't geheim was.

307
00:30:03,219 --> 00:30:05,012
Wat is hier nu gaande?

308
00:30:05,137 --> 00:30:10,100
Ik had 'n puzzel in de krant ingevuld.
Toen kreeg ik 'n brief.

309
00:30:10,226 --> 00:30:13,562
Over 'n geheimzinnige
baan. Joan Clarke.

310
00:30:13,687 --> 00:30:16,982
Heeft u deze puzzel zelf ingevuld?

311
00:30:19,109 --> 00:30:23,531
Waarom zou ik dat niet zelf kunnen?
-Ik moet vragen...

312
00:30:23,656 --> 00:30:29,995
Miss Clarke, ik vind te laat komen
in elke situatie onaanvaardbaar.

313
00:30:32,206 --> 00:30:35,292
Gaat u zitten, dan kunnen we door.

314
00:30:41,173 --> 00:30:43,092
Zoals ik al zei:

315
00:30:43,217 --> 00:30:47,263
U heeft zes minuten voor
de taak die voor u ligt.

316
00:30:47,388 --> 00:30:50,182
Heren en dame...

317
00:30:50,808 --> 00:30:52,184
Begin nu.

318
00:31:20,129 --> 00:31:21,922
Zes minuten.

319
00:31:22,840 --> 00:31:26,635
Kan dat wel?
-Nee. Ik heb er acht nodig.

320
00:31:26,760 --> 00:31:32,558
Dit is geen puzzel. Het gaat hier om
hoe je iets onoplosbaars aanpakt.

321
00:31:32,683 --> 00:31:35,477
Pak je het geheel, of deel je...

322
00:31:37,438 --> 00:31:39,648
Bent u klaar?
-Ja.

323
00:31:54,705 --> 00:31:57,207
Vijf minuten en 34 seconden.

324
00:31:57,333 --> 00:32:00,669
Het moest binnen zes minuten.

325
00:32:00,794 --> 00:32:02,379
Gefeliciteerd.

326
00:32:02,504 --> 00:32:04,924
Hartelijk welkom bij de dienst.

327
00:32:05,049 --> 00:32:10,763
Als u praat over wat u ziet, wordt u
geëxecuteerd wegens hoogverraad.

328
00:32:10,888 --> 00:32:16,268
U liegt tegen vrienden, familie en
ieder ander over wat u doet.

329
00:32:17,811 --> 00:32:20,481
Maar wat gaan we nu doen?

330
00:32:20,606 --> 00:32:25,027
We kraken onkraakbare nazi-codes
en winnen de oorlog.

331
00:32:36,622 --> 00:32:39,291
Wat ben je aan het lezen?

332
00:32:39,416 --> 00:32:43,545
Gaat over cryptografie.
-Geheime boodschappen?

333
00:32:43,671 --> 00:32:47,299
Niet geheim, dat is het mooie ervan.

334
00:32:47,424 --> 00:32:53,013
Berichten die je gewoon kunt zien,
maar alleen snapt met 'n sleutel.

335
00:32:57,810 --> 00:33:01,772
Hoe verschilt dat van praten?
-Praten?

336
00:33:01,897 --> 00:33:05,943
Mensen menen niet wat ze zeggen.
Ze zeggen wat anders.

337
00:33:06,068 --> 00:33:11,156
Je moet maar weten wat ze
bedoelen. Zo praat ik nooit.

338
00:33:11,281 --> 00:33:14,118
Daarom zeg ik: Hoe verschilt dat?

339
00:33:15,661 --> 00:33:19,915
Ik heb het gevoel dat je hier
erg goed in gaat worden.

340
00:33:45,107 --> 00:33:46,358
Welterusten.

341
00:34:01,081 --> 00:34:07,004
1940

342
00:34:11,008 --> 00:34:15,179
Voorzichtig. Het is geen speelgoed.

343
00:34:15,304 --> 00:34:20,309
Grappig, het ziet er wel zo uit.
Speeltje van 100.000 pond dan.

344
00:34:20,434 --> 00:34:22,561
Je hulpje is aangekomen.

345
00:34:22,686 --> 00:34:25,981
Jack Good, we zijn...
-En Miss Clarke?

346
00:34:28,484 --> 00:34:30,152
Aardige vent, hè?

347
00:34:30,235 --> 00:34:35,157
Het is niet zomaar 'n gewone
fabriek waar ze iets maken.

348
00:34:35,282 --> 00:34:40,245
Zoals ik al zei, het is 'n erg
belangrijke radiofabriek.

349
00:34:40,370 --> 00:34:42,206
Eigenlijk ook niet...

350
00:34:42,331 --> 00:34:47,795
...want in het spectrum van fabrieken
is deze in het bijzonder...

351
00:34:58,055 --> 00:35:00,891
Waarom bent u niet in Bletchley?

352
00:35:01,016 --> 00:35:06,355
Bedankt voor uw bezoek, Mr Turing.
-Pak uw spullen en kom mee.

353
00:35:06,480 --> 00:35:12,694
Sorry, ik neem uw aanbod niet aan.
Zo'n positie vinden we ongepast.

354
00:35:12,820 --> 00:35:17,991
U bent 'n uitmuntend wiskundige.
-En helaas krijg ik geen beurs.

355
00:35:18,534 --> 00:35:20,869
U hoort op Bletchley.

356
00:35:20,994 --> 00:35:25,040
Als iemand in mijn positie
een leven leidde...

357
00:35:25,165 --> 00:35:30,254
...van werken in 'n fabriek, ver van
huis, met oudere mannen...

358
00:35:30,379 --> 00:35:31,964
...dan was dat...

359
00:35:33,382 --> 00:35:35,467
...onwelvoeglijk.

360
00:35:36,468 --> 00:35:38,929
Wat betekent dat, verdorie?

361
00:35:43,851 --> 00:35:48,438
We hebben 'n groep jongedames
die administratie doen...

362
00:35:48,564 --> 00:35:53,527
...assistentes, vertaalsters, en
die wonen samen in de stad.

363
00:35:53,652 --> 00:35:57,114
Is dat 'n geschiktere omgeving?

364
00:35:57,239 --> 00:36:01,118
Dus dan ga ik onder vrouwen werken?

365
00:36:05,831 --> 00:36:10,502
Het zijn fijne dames die ook
in de kerk bijeenkomen.

366
00:36:10,627 --> 00:36:14,506
De hele situatie is heel erg...

367
00:36:14,631 --> 00:36:16,175
...welvoeglijk.

368
00:36:21,388 --> 00:36:26,059
U bent nog niet nagetrokken,
dus we moeten improviseren.

369
00:36:26,185 --> 00:36:31,231
Waarom helpt u me?
-Er is nu maar één ding belangrijk.

370
00:36:31,356 --> 00:36:34,735
Dat is Enigma kraken.
-Maar Mr Turing...

371
00:36:36,987 --> 00:36:39,740
Waarom helpt u mij nou?

372
00:36:42,659 --> 00:36:48,790
Soms doen mensen van wie niemand
iets verwacht, onvoorstelbare dingen.

373
00:37:09,269 --> 00:37:10,646
Wat is dit?

374
00:37:10,771 --> 00:37:14,441
Turings geheime militaire dossier.

375
00:37:14,566 --> 00:37:16,526
Helemaal leeg.
-Juist.

376
00:37:16,652 --> 00:37:18,570
Alleen 'n lege envelop.

377
00:37:20,489 --> 00:37:22,908
Wat 'n enorme doorbraak.

378
00:37:23,033 --> 00:37:27,371
Turings dossier uit de oorlog
bestaat gewoon niet.

379
00:37:27,496 --> 00:37:31,124
Het is weggemaakt.
Geschrapt, verbrand.

380
00:37:31,250 --> 00:37:34,628
Door dezelfde inbreker die niks pikte?

381
00:37:35,837 --> 00:37:38,590
Guy Burgess en Donald Maclean...

382
00:37:38,715 --> 00:37:44,096
Die spionnen uit de krant?
-Sovjet-spionnen. Eerder hoogleraren.

383
00:37:45,138 --> 00:37:49,142
Geradicaliseerd op Cambridge,
communisten, BuZa...

384
00:37:49,268 --> 00:37:51,770
...en ze werkten voor Stalin.

385
00:37:51,895 --> 00:37:57,818
Kan er nog iemand in Cambridge iets
geheims hebben opgepikt in de oorlog?

386
00:37:57,943 --> 00:38:01,363
Zou Alan Turing 'n Sovjet-spion zijn?

387
00:38:01,488 --> 00:38:06,285
Ik denk dat er iets ergs gaande is,
hier onder onze neus.

388
00:38:07,286 --> 00:38:09,705
Wilt u niet weten wat dat is?

389
00:38:41,903 --> 00:38:44,573
Welkom, dames. Komt u mee?

390
00:38:46,283 --> 00:38:50,245
<i>We leken in oorlog met</i>
<i>de Duitsers, maar nee.</i>

391
00:38:50,370 --> 00:38:52,789
<i>We waren in oorlog met de klok.</i>

392
00:38:52,914 --> 00:38:56,168
<i>Groot-Brittannië stierf van de honger.</i>

393
00:38:56,293 --> 00:38:59,588
<i>De Amerikanen stuurden</i>
<i>tonnen aan eten.</i>

394
00:38:59,713 --> 00:39:05,594
<i>Elke week joegen de Duitsers weer</i>
<i>broodnodig voedsel naar de bodem.</i>

395
00:39:06,178 --> 00:39:09,931
<i>En ons falen klonk elke</i>
<i>nacht om twaalf uur.</i>

396
00:39:10,057 --> 00:39:13,393
<i>Dat geluid teisterde ons</i>
<i>in onze dromen.</i>

397
00:39:24,029 --> 00:39:25,655
Verdomme...

398
00:39:27,866 --> 00:39:29,368
Wat is er?

399
00:39:29,493 --> 00:39:33,372
Middernacht. Het werk van
vandaag is nu zinloos.

400
00:39:33,497 --> 00:39:37,209
En er komen straks nieuwe berichten.

401
00:39:38,210 --> 00:39:40,295
Dan beginnen we opnieuw.

402
00:39:41,838 --> 00:39:44,299
Vanaf het begin.
-Ik ben 't zat.

403
00:39:44,424 --> 00:39:50,097
Vier uur met dat schakelbord van hem,
gisteren drie uur met die rotors.

404
00:39:50,222 --> 00:39:52,933
Ga niet daarheen.
-Luister.

405
00:39:53,058 --> 00:39:57,479
Het wordt nu wel heel erg lastig.
-Niet doen, Hugh.

406
00:40:06,029 --> 00:40:09,324
Jij en die zinloze machine van jou...

407
00:40:09,449 --> 00:40:12,786
Met mijn machine gaan we winnen.

408
00:40:12,911 --> 00:40:14,246
O ja?

409
00:40:14,621 --> 00:40:16,248
Deze machine...

410
00:40:17,290 --> 00:40:20,419
Heb je 't over deze verdomde machine?

411
00:40:20,544 --> 00:40:22,170
Niet doen.
-Stop.

412
00:40:22,295 --> 00:40:23,797
Arrogante hufter.

413
00:40:23,922 --> 00:40:28,802
Je kunt ons helpen om sneller
te werken, maar je doet 't niet.

414
00:40:29,428 --> 00:40:30,971
Blijf van me af.

415
00:40:36,977 --> 00:40:38,895
Hij heeft gelijk, Alan.

416
00:40:40,355 --> 00:40:45,068
Echte soldaten zijn nu bezig
met 'n echte oorlog winnen.

417
00:40:45,193 --> 00:40:48,488
M'n broer beschermt voedselkonvooien.

418
00:40:48,613 --> 00:40:51,116
M'n neven vliegen bij de RAF.

419
00:40:51,241 --> 00:40:53,910
M'n vrienden zetten zich in...

420
00:40:54,035 --> 00:40:58,790
...terwijl wij onze tijd verdoen,
en we produceren niets.

421
00:41:00,959 --> 00:41:03,503
En dat komt door jou.

422
00:41:03,628 --> 00:41:07,340
Mijn machine gaat echt werken.

423
00:41:09,342 --> 00:41:10,886
Kom maar, Peter.

424
00:41:50,884 --> 00:41:52,135
In orde.

425
00:42:50,318 --> 00:42:53,530
Harder, graag. M'n hospita slaapt nog.

426
00:42:55,907 --> 00:42:59,953
Licht aan. Geen mannelijke
bezoekers 's avonds.

427
00:43:00,078 --> 00:43:02,622
Goed, wat hebt u meegenomen?

428
00:43:03,832 --> 00:43:05,083
Ziezo...

429
00:43:07,127 --> 00:43:09,296
Sommigen nemen bloemen mee.

430
00:43:09,421 --> 00:43:15,010
Dit zijn gedecodeerde Enigma-
berichten van het nazi-opperbevel.

431
00:43:15,719 --> 00:43:17,596
'Zes uur.'

432
00:43:17,721 --> 00:43:21,349
'Helder weer, later
regen. Heil Hitler.'

433
00:43:22,892 --> 00:43:25,186
Hiermee winnen we de oorlog.

434
00:43:25,312 --> 00:43:30,233
De relatie tussen gecodeerd en
gedecodeerd, daar gaat 't om.

435
00:43:30,900 --> 00:43:35,113
Dat bouwen we bij Christopher in.
-Wie is Christopher?

436
00:43:35,238 --> 00:43:37,616
Dat is m'n machine.

437
00:43:37,741 --> 00:43:40,201
U hebt 'm een naam gegeven.

438
00:43:40,327 --> 00:43:42,621
Is 't een verkeerde naam?

439
00:43:45,415 --> 00:43:47,375
Nee, laat maar.

440
00:43:53,048 --> 00:43:56,551
Werkt u aan uw universele machine?

441
00:43:57,594 --> 00:44:01,139
Dat stond in uw paper.
-Zit 't in de les?

442
00:44:01,264 --> 00:44:04,267
Nee, ik ben voorbarig geweest.

443
00:44:04,392 --> 00:44:08,271
Dus u denkt dat 'n machine
alles kan oplossen?

444
00:44:08,396 --> 00:44:14,444
Die doet niet één ding, maar alles.
Programmeren en herprogrammeren.

445
00:44:14,569 --> 00:44:17,489
Is dat het idee achter Christopher?

446
00:44:17,614 --> 00:44:21,785
Mensen kunnen grote sommen
snel maken, zelfs Hugh.

447
00:44:21,910 --> 00:44:24,454
Christopher moet slimmer zijn.

448
00:44:24,579 --> 00:44:29,542
Die moet calculeren, en daarna
bepalen wat er moet gebeuren.

449
00:44:29,668 --> 00:44:31,836
Zoals 'n mens dat doet.

450
00:44:31,961 --> 00:44:35,757
Stel je voor, een elektrisch brein.

451
00:44:35,882 --> 00:44:39,969
Een digitale rekenaar.
-Digitale rekenaar...

452
00:44:59,406 --> 00:45:01,116
Wat gebeurt hier?

453
00:45:01,783 --> 00:45:05,203
Blijf daar vanaf. Dat is mijn bureau.

454
00:45:05,328 --> 00:45:08,665
Mooi, we onderzoeken dus het goede.

455
00:45:08,790 --> 00:45:11,418
Wat is er hier aan de hand?

456
00:45:11,543 --> 00:45:17,590
Er is 'n spion op Bletchley.
-Ze denken dat een van ons spioneert.

457
00:45:17,716 --> 00:45:22,053
En waarom?
-Dit bericht was op weg naar Moskou.

458
00:45:22,178 --> 00:45:24,472
Ziet dit er bekend uit?

459
00:45:27,934 --> 00:45:33,106
Een Beale-cijfer. Het is codering
met 'n zin uit 'n gedicht of...

460
00:45:40,238 --> 00:45:43,283
U denkt toch niet dat ik
dit heb gedaan?

461
00:45:44,075 --> 00:45:46,536
Dubbelagenten zijn schoften.

462
00:45:46,661 --> 00:45:50,790
Geïsoleerde eenlingen,
geen vrienden of familie.

463
00:45:50,915 --> 00:45:52,751
Arrogant.

464
00:45:52,876 --> 00:45:54,669
Ken je zo iemand?

465
00:45:59,424 --> 00:46:03,303
Ik weet dat jullie me niet
mogen, maar dan nog...

466
00:46:03,428 --> 00:46:06,222
...ben ik niet 'n Sovjet-spion.

467
00:46:06,347 --> 00:46:08,349
Niks vreemds, meneer.

468
00:46:10,018 --> 00:46:11,561
Echt waar?

469
00:46:11,686 --> 00:46:13,354
Goed...

470
00:46:14,689 --> 00:46:18,067
BiZa beschermt je nu,
maar vroeg of laat...

471
00:46:18,193 --> 00:46:20,445
...maak je 'n fout.

472
00:46:20,570 --> 00:46:22,572
Dan ontsla ik je niet.

473
00:46:22,697 --> 00:46:25,617
Ze hangen je op wegens hoogverraad.

474
00:46:49,891 --> 00:46:51,851
Ik heb 't gehoord.

475
00:46:51,976 --> 00:46:55,522
De meiden in Hut 3 praten
nergens anders over.

476
00:46:56,231 --> 00:46:59,317
Ik heb 'n idee dat jou wel opvrolijkt.

477
00:47:02,779 --> 00:47:08,660
Letters in code zijn niet zichzelf.
Die instellingen gebruiken ze niet.

478
00:47:13,122 --> 00:47:16,501
Is dat je team? Zeggen we hallo?

479
00:47:18,795 --> 00:47:21,381
Ik zei dat je dat niet moest doen.

480
00:47:22,382 --> 00:47:24,843
Alan...
-Hallo, Hugh.

481
00:47:24,968 --> 00:47:28,638
Je drinkt toch niet?
-Hij nipt aan het schuim.

482
00:47:28,763 --> 00:47:32,934
Ik zal u wat zeggen, Miss...
-Clarke.

483
00:47:33,059 --> 00:47:35,687
Schuim is het lekkerst.
-Echt?

484
00:47:35,812 --> 00:47:38,606
Drink wat met ons.
-We komen zo.

485
00:47:38,731 --> 00:47:40,650
Miss Clarke...

486
00:47:46,739 --> 00:47:48,867
Hij vindt je leuk.

487
00:47:48,992 --> 00:47:53,413
Je zorgt ervoor dat hij je leuk vindt.

488
00:47:54,497 --> 00:47:56,082
Ja...
-Waarom?

489
00:47:57,250 --> 00:48:02,213
Een vrouw met 'n mannenbaan
kan geen zak zijn.

490
00:48:02,338 --> 00:48:05,675
Alan, 't maakt niet uit
hoe slim je bent.

491
00:48:05,800 --> 00:48:08,678
Enigma is altijd slimmer.

492
00:48:08,803 --> 00:48:11,639
Als je echt je puzzel wilt oplossen...

493
00:48:11,764 --> 00:48:16,102
...heb je alle hulp nodig.
Zij gaan je niet helpen...

494
00:48:16,227 --> 00:48:18,605
...als ze je onaardig vinden.

495
00:48:25,361 --> 00:48:27,614
Wat zijn dit?
-Appels.

496
00:48:28,740 --> 00:48:31,492
Nee, toch?
-Het zijn echt appels.

497
00:48:31,618 --> 00:48:35,371
Ik... Miss Clarke, Joan, eigenlijk...

498
00:48:35,496 --> 00:48:41,586
...zei dat 't aardig zou zijn als ik
iets voor jullie meenam. Dus ik...

499
00:48:41,711 --> 00:48:43,963
Dank je.
-Lekker, appels.

500
00:48:45,089 --> 00:48:48,593
Bedank haar.
-Twee mensen in het bos...

501
00:48:48,718 --> 00:48:51,137
...komen 'n beer tegen.

502
00:48:51,262 --> 00:48:55,391
De ene gaat bidden, de tweede
trekt z'n veters aan.

503
00:48:55,516 --> 00:49:00,396
De ene zegt: 'Wat doe je nou?
Je bent niet sneller dan 'n beer.'

504
00:49:00,521 --> 00:49:03,691
Waarop de tweede zegt: 'Hoeft niet.'

505
00:49:03,816 --> 00:49:06,527
'Ik moet sneller zijn dan jij.'

506
00:49:16,496 --> 00:49:19,958
Ik ben bij Christopher
als iemand me zoekt.

507
00:49:20,083 --> 00:49:25,171
We nemen aan dat de wortel
van 2 een rationaal getal is.

508
00:49:25,296 --> 00:49:28,716
Dan kunnen we zeggen
dat de wortel van 2...

509
00:49:28,841 --> 00:49:33,930
...A over B is, waarbij A en B
hele getallen zijn...

510
00:49:34,055 --> 00:49:37,016
...en B is niet nul.

511
00:49:37,475 --> 00:49:40,687
Geven we briefjes door?
-Nee, meneer.

512
00:49:46,359 --> 00:49:50,029
Alleen Turing schrijft in kromtaal.

513
00:49:55,326 --> 00:49:59,205
Heren, vergeet uw algebra niet.

514
00:50:00,498 --> 00:50:02,375
Prettige vakantie.

515
00:50:02,500 --> 00:50:06,337
We gaan verder met wiskunde
na uw terugkomst.

516
00:50:22,103 --> 00:50:26,441
TOT OVER TWEE LANGE WEKEN
LIEFSTE VRIEND

517
00:50:34,907 --> 00:50:37,201
1941

518
00:50:37,326 --> 00:50:40,329
BENCHLEY PARK

519
00:50:41,539 --> 00:50:44,709
Met Euler's theorema heb je 't meteen.

520
00:50:55,178 --> 00:50:57,013
Bekijk dit eens.

521
00:50:59,515 --> 00:51:05,229
Als je die kabels diagonaal trekt,
heb je de rotorposities veel sneller.

522
00:51:06,147 --> 00:51:10,193
Dit is eigenlijk helemaal
geen vreselijk idee.

523
00:51:12,779 --> 00:51:15,490
Zo zegt Alan 'dank je wel'.

524
00:51:18,326 --> 00:51:22,288
Dat is mijn sandwich.
-Je houdt niet van sandwiches.

525
00:51:36,135 --> 00:51:37,595
Zenuwachtig?

526
00:52:00,326 --> 00:52:01,994
Wat gebeurt er nu?

527
00:52:03,496 --> 00:52:07,291
Hij berekent Enigma's instellingen.

528
00:52:21,889 --> 00:52:23,641
Hoe lang?

529
00:52:41,617 --> 00:52:43,911
<i>Het Duitse leger zwermt uit.</i>

530
00:52:44,036 --> 00:52:48,249
<i>Polen, Servië, Denemarken,</i>
<i>Noorwegen, Frankrijk:</i>

531
00:52:48,374 --> 00:52:52,712
<i>Overal zijn nazi's in de hoofdstad.</i>

532
00:52:52,837 --> 00:52:56,841
<i>Hun veldtocht verplettert vrij Europa.</i>

533
00:53:36,964 --> 00:53:39,425
O, hij draait nog steeds.

534
00:53:39,550 --> 00:53:41,719
Goedemorgen.
-Goeiemorgen.

535
00:53:41,844 --> 00:53:45,014
De raderen draaien, net als de rotors.

536
00:53:45,598 --> 00:53:47,016
Eindeloos.

537
00:53:47,725 --> 00:53:50,144
En geen resultaat in zicht.

538
00:54:04,909 --> 00:54:06,160
Turing...

539
00:54:18,130 --> 00:54:20,549
Doe die rotdeur open.

540
00:54:24,095 --> 00:54:29,225
We breken 'm open.
-Dat kan niet. Bemoei u er niet mee.

541
00:54:29,350 --> 00:54:30,768
Vooruit maar.

542
00:54:38,943 --> 00:54:43,739
Zet dat ding uit.
-Nee, niet doen. Alstublieft.

543
00:54:51,539 --> 00:54:56,836
Het lijkt erop dat jouw geweldige,
peperdure machine niet werkt.

544
00:54:58,004 --> 00:55:00,756
Hij werkt wel.
-Schitterend.

545
00:55:00,881 --> 00:55:03,301
Dus je hebt Enigma gebroken?

546
00:55:03,426 --> 00:55:04,593
Hij was...

547
00:55:05,803 --> 00:55:07,888
...nog steeds bezig.

548
00:55:08,848 --> 00:55:11,517
Dit is m'n collega van BiZa.

549
00:55:11,642 --> 00:55:14,770
Honderdduizend pond is nogal veel.

550
00:55:14,895 --> 00:55:17,523
Hij wil er nu wat voor terugzien.

551
00:55:17,648 --> 00:55:20,693
U zult echt nooit begrijpen...

552
00:55:20,818 --> 00:55:25,656
...wat het belang is van wat ik
hier aan het creëren ben.

553
00:55:25,948 --> 00:55:28,951
Heb je één Duits bericht gedecodeerd?

554
00:55:29,076 --> 00:55:30,828
Eén enkel bericht?

555
00:55:32,163 --> 00:55:35,624
Kun je enig resultaat aanwijzen?

556
00:55:37,376 --> 00:55:41,255
Je krijgt geen geld meer,
en ons geduld is op.

557
00:55:41,756 --> 00:55:45,801
Met veel plezier kan ik
eindelijk dit zeggen:

558
00:55:45,926 --> 00:55:48,637
Alan Turing, je bent ontslagen.

559
00:55:49,513 --> 00:55:53,309
Begeleid Mr Turing van het terrein af.

560
00:55:53,434 --> 00:55:54,852
Nee...

561
00:55:56,354 --> 00:55:58,105
Wat krijgen we nu?

562
00:56:02,902 --> 00:56:05,571
Als u Alan ontslaat...

563
00:56:06,781 --> 00:56:10,910
...moet u mij ook ontslaan.
-Wat klets je nou?

564
00:56:11,911 --> 00:56:16,457
Geloof me, ik zeg dit echt
zeer ongaarne, maar...

565
00:56:17,583 --> 00:56:20,669
Hij heeft gelijk. Alan heeft gelijk.

566
00:56:20,795 --> 00:56:25,716
Z'n machine kan werken en is vast
de beste kans die we hebben.

567
00:56:25,841 --> 00:56:28,219
Dit is niet te geloven.

568
00:56:28,344 --> 00:56:31,847
Als u ze ontslaat, ontsla mij dan ook.

569
00:56:32,390 --> 00:56:33,808
En mij.

570
00:56:33,933 --> 00:56:37,645
We zijn de beste codeurs
van Groot-Brittannië.

571
00:56:37,770 --> 00:56:42,274
Ontslaat u ons allemaal?
Overste, geef ons meer tijd.

572
00:56:42,400 --> 00:56:45,986
Zes maanden, als hij dan niet werkt...

573
00:56:46,112 --> 00:56:50,908
...nemen we weer de oude methode.
Wat vindt u daarvan?

574
00:56:56,288 --> 00:56:57,498
Eén maand.

575
00:56:57,623 --> 00:57:01,544
En, God sta me bij, dan
zijn jullie allemaal weg.

576
00:57:01,669 --> 00:57:03,712
Laat 'm maar los.

577
00:57:11,387 --> 00:57:14,557
Dank jullie wel.
-Graag gedaan.

578
00:57:16,016 --> 00:57:18,477
Alan, die machine van jou...

579
00:57:21,355 --> 00:57:24,108
...laat 'm verdomme maar werken.

580
00:57:31,657 --> 00:57:32,700
Hugh...

581
00:57:33,784 --> 00:57:37,872
Ik zweer 't. Ik ben echt geen spion.

582
00:57:38,831 --> 00:57:42,126
Je bent natuurlijk geen spion.

583
00:57:43,043 --> 00:57:48,215
Denniston geeft het Beale-getal,
en wat denk je? Ik kraak het.

584
00:57:48,340 --> 00:57:55,139
'Vraag, en jullie zal gegeven worden.
Zoek, en je zult vinden.' Matteüs 7-7.

585
00:57:55,264 --> 00:57:58,476
Veel te simpel voor iemand als jij.

586
00:57:59,351 --> 00:58:03,272
Jammer dat Denniston het
daarmee oneens is.

587
00:58:15,826 --> 00:58:19,163
Ik denk dat ik Turing te pakken heb.

588
00:58:19,288 --> 00:58:23,792
In de pub ontmoette hij 'n man
aan wie hij 'n envelop gaf.

589
00:58:23,918 --> 00:58:27,129
Ik pakte die vent op, ondervroeg 'm...

590
00:58:27,254 --> 00:58:30,382
...en hij bleek 'n poot te zijn.

591
00:58:30,508 --> 00:58:32,843
En hij bekende.
-Wat dan?

592
00:58:32,968 --> 00:58:38,891
Hij gaf toe. Hij heet Arnold Murray,
zit in die pub, en mannen betalen 'm.

593
00:58:39,016 --> 00:58:40,726
Turing is 'n klant.

594
00:58:40,851 --> 00:58:45,814
Mr Murray was zo slim om bij Turing
in te breken met 'n vriend.

595
00:58:45,940 --> 00:58:47,900
Dat verbergt Turing.

596
00:58:48,025 --> 00:58:50,861
Hij is 'n poot, en geen spion.

597
00:58:50,986 --> 00:58:57,201
Een hoogleraar en obsceniteit.
-Sodemieter op. Turing is bezig...

598
00:58:57,326 --> 00:59:01,956
Het is 'n misdaad om 't met
een kerel te doen. Jezus...

599
00:59:02,081 --> 00:59:05,626
Het is walgelijk.
-Dit onderzoek ik niet.

600
00:59:05,751 --> 00:59:06,877
Pak 'm op.

601
00:59:07,378 --> 00:59:08,796
Wacht even.

602
00:59:09,588 --> 00:59:11,715
Laat mij 'm ondervragen.

603
00:59:11,840 --> 00:59:13,759
Geef me 'n halfuur.

604
00:59:13,884 --> 00:59:18,222
Dan doe ik 'n maand lang
jouw rotklusjes.

605
00:59:18,347 --> 00:59:22,434
Fijn. Regel 'n arrestatiebevel
voor Alan Turing.

606
00:59:39,368 --> 00:59:43,414
Alan?
-Christopher is niet snel genoeg.

607
00:59:43,539 --> 00:59:45,124
We moeten praten.

608
00:59:45,249 --> 00:59:49,003
Ook met een diagonaal
schakelbord is hij niet...

609
00:59:49,128 --> 00:59:51,880
Ik ga weg.
-Je bent er net.

610
00:59:52,006 --> 00:59:54,967
Nee, ik ga weg uit Bletchley.

611
00:59:56,302 --> 01:00:02,182
M'n ouders... Ik ben 25 en ongetrouwd.
Ze willen me thuis hebben.

612
01:00:03,225 --> 01:00:05,811
Belachelijk.
-Zo zijn ze.

613
01:00:05,936 --> 01:00:09,273
Je mag niet weg. Ik laat 't niet toe.

614
01:00:09,398 --> 01:00:13,736
'Ik zal je missen.'
Dat zegt 'n normaal iemand.

615
01:00:13,861 --> 01:00:17,323
Kan me niet schelen.
-Wat moet ik doen?

616
01:00:19,283 --> 01:00:21,368
Ik ga niet...

617
01:00:21,493 --> 01:00:23,704
...m'n ouders opgeven.

618
01:00:24,913 --> 01:00:29,043
Je hebt hier de kans om iets
te maken van je leven.

619
01:00:29,168 --> 01:00:32,087
En eindigen zoals jij? Nee, dank je.

620
01:00:32,212 --> 01:00:37,176
Het is erg dat je eenzaam bent,
maar Enigma zal jou niet redden.

621
01:00:37,301 --> 01:00:42,806
Kun je 't duiden, fragiele narcist?
Of moet lieve Christopher helpen?

622
01:00:49,063 --> 01:00:50,272
Het spijt me.

623
01:00:56,987 --> 01:01:00,407
Ik wil dat je blijft, want ik mag je.

624
01:01:00,532 --> 01:01:03,369
Ik vind 't fijn om met je te praten.

625
01:01:04,495 --> 01:01:07,081
Dat vind ik ook fijn, Alan.

626
01:01:11,585 --> 01:01:13,587
En als je niet alleen was?

627
01:01:14,672 --> 01:01:17,091
Als je 'n echtgenoot had?

628
01:01:17,216 --> 01:01:19,551
Heb je er een in gedachten?

629
01:01:19,677 --> 01:01:21,261
Jazeker.

630
01:01:21,637 --> 01:01:23,430
Hugh?

631
01:01:23,555 --> 01:01:28,560
Hugh is heel erg aantrekkelijk,
maar die trouwt niet zo snel.

632
01:01:28,686 --> 01:01:31,772
Ik dacht niet aan Hugh...
-Of Peter.

633
01:01:31,897 --> 01:01:34,191
Peter is heel stil.

634
01:01:39,405 --> 01:01:42,533
O, mijn god...
-Maar dit klopt.

635
01:01:42,658 --> 01:01:47,329
Vraag je me nu ten huwelijk?
-Het is gewoon logisch.

636
01:01:47,454 --> 01:01:49,206
Idioot.
-Je ouders.

637
01:01:49,331 --> 01:01:50,999
Ik kan niet...

638
01:01:51,125 --> 01:01:53,460
...geloven dat dit gebeurt.

639
01:01:56,338 --> 01:01:58,132
Joan...

640
01:01:59,091 --> 01:02:02,928
Middelste naam Caroline? Catherine?
-Elizabeth.

641
01:02:03,053 --> 01:02:05,597
Joan Elizabeth Clarke...

642
01:02:08,892 --> 01:02:11,353
...wil je met me trouwen?

643
01:02:20,404 --> 01:02:21,488
Prachtig.

644
01:02:21,613 --> 01:02:24,032
Het is niet gewoon.

645
01:02:26,910 --> 01:02:28,537
Wie wil nou gewoon?

646
01:02:28,954 --> 01:02:34,209
Ze pakte 'm beet, keek omhoog
met haar hertenogen en zei:

647
01:02:34,334 --> 01:02:40,132
'Moet ik die in m'n mond stoppen?'
Ik zei: 'Je weet wel, op z'n Frans.'

648
01:02:41,175 --> 01:02:43,886
Ze klemt haar lippen erom heen...

649
01:02:44,011 --> 01:02:47,765
...en neuriet die verdomde
<i>Marseillaise.</i>

650
01:02:50,934 --> 01:02:55,731
Kom mee, dansen.
-Nee, jij kunt altijd dansen. Nu...

651
01:02:55,856 --> 01:02:57,900
...is 't mijn beurt.

652
01:03:25,636 --> 01:03:27,304
Wat is er?

653
01:03:32,768 --> 01:03:34,895
Wat doe ik...

654
01:03:39,942 --> 01:03:45,656
Wat doe ik als ik 't niet fijn vind
om zo met Joan om te gaan?

655
01:03:48,116 --> 01:03:50,619
Omdat je homoseksueel bent?

656
01:03:54,248 --> 01:03:56,917
Ik dacht 't al.

657
01:03:57,042 --> 01:03:59,962
Moet ik zeggen dat ik...

658
01:04:00,087 --> 01:04:02,339
...dat ik omga met mannen?

659
01:04:02,464 --> 01:04:07,010
Weet je, ik geef toe, ik heb
er weinig ervaring mee.

660
01:04:07,135 --> 01:04:12,266
Maar 't ligt gevoelig, per ongeluk
trouwen met 'n homoseksueel.

661
01:04:12,391 --> 01:04:16,770
Misschien is niks erover
zeggen 't best voor jou.

662
01:04:19,314 --> 01:04:21,358
Ik geef om haar. Echt.

663
01:04:25,404 --> 01:04:28,490
Ik weet niet of ik in staat ben...

664
01:04:29,867 --> 01:04:33,495
...om te doen alsof.
-Je kunt 't niet zeggen.

665
01:04:33,620 --> 01:04:35,038
Het is strafbaar.

666
01:04:36,081 --> 01:04:39,793
Denniston gebruikt alles
om je vast te zetten.

667
01:04:39,918 --> 01:04:42,671
Weet ik.
-Het moet geheim blijven.

668
01:04:42,796 --> 01:04:44,423
Nu ben jij.

669
01:05:07,404 --> 01:05:10,324
IK HOU VAN JOU

670
01:06:08,966 --> 01:06:11,760
Kopje thee?
-Nee, dank u.

671
01:06:26,191 --> 01:06:28,610
Kan ik u 'n geheim vertellen?

672
01:06:28,735 --> 01:06:32,906
Ik ben goed in geheimen.
-Ik ben er om u te helpen.

673
01:06:34,533 --> 01:06:36,284
O, dat is duidelijk.

674
01:06:43,375 --> 01:06:45,377
Kan 'n machine denken?

675
01:06:45,502 --> 01:06:48,672
Heeft u iets van m'n werk gelezen?

676
01:06:48,797 --> 01:06:51,091
Hoe komt u daarbij?

677
01:06:51,216 --> 01:06:56,388
Ik ben opgepakt omdat ik 'n jongen
vroeg m'n penis aan te raken.

678
01:06:56,513 --> 01:07:00,392
U vraagt of machines kunnen denken.

679
01:07:02,019 --> 01:07:03,645
Kunnen ze dat?

680
01:07:05,147 --> 01:07:08,734
Kunnen machines ooit
denken als mensen?

681
01:07:09,651 --> 01:07:13,947
De meeste mensen zeggen 'nee'.
-U hoort daar niet bij.

682
01:07:16,074 --> 01:07:19,453
Probleem is: het is 'n stomme vraag.

683
01:07:20,454 --> 01:07:21,747
O ja?

684
01:07:21,872 --> 01:07:26,752
Natuurlijk kan 'n machine niet
denken zoals mensen.

685
01:07:26,877 --> 01:07:30,297
Een machine is anders dan 'n mens.

686
01:07:32,090 --> 01:07:34,426
Dus denken ze ook anders.

687
01:07:37,971 --> 01:07:42,434
Het interessante is: als iets
anders denkt dan jij...

688
01:07:42,559 --> 01:07:46,063
...betekent dat dan dat 't niet denkt?

689
01:07:47,230 --> 01:07:51,777
Wij mensen vinden 't goed
dat er veel verschillen zijn.

690
01:07:54,905 --> 01:07:59,993
U houdt van aardbeien, ik haat
schaatsen. U huilt bij films...

691
01:08:00,118 --> 01:08:03,080
...en ik ben allergisch voor pollen.

692
01:08:04,122 --> 01:08:08,919
Waarom bestaan er verschillende
smaken en voorkeuren?

693
01:08:09,044 --> 01:08:14,508
Betekent 't dat onze hersens anders
werken, dat we anders denken?

694
01:08:16,301 --> 01:08:21,890
Als we dat van elkaar zeggen,
zeg je dat dan ook van 'n brein...

695
01:08:22,015 --> 01:08:24,935
...van koper, draden en staal?

696
01:08:25,727 --> 01:08:29,689
En daar gaat die paper van u over.

697
01:08:29,815 --> 01:08:31,817
Hoe heet die paper?

698
01:08:31,942 --> 01:08:33,819
<i>The Imitation Game.</i>

699
01:08:33,944 --> 01:08:35,987
Gaat 't over imiteren?

700
01:08:41,827 --> 01:08:44,871
Houdt u van spelen?
-Spelen?

701
01:08:44,996 --> 01:08:47,916
Het is 'n spel. Een soort test.

702
01:08:49,209 --> 01:08:54,089
Om vast te stellen of iets
een machine is, of 'n mens.

703
01:08:54,881 --> 01:08:59,010
Hoe gaat dat?
-Je hebt 'n rechter en 'n subject.

704
01:08:59,136 --> 01:09:01,388
De rechter stelt vragen.

705
01:09:01,513 --> 01:09:05,433
De antwoorden geven aan
met wie hij praat...

706
01:09:05,559 --> 01:09:08,520
...of met wat hij praat.

707
01:09:10,355 --> 01:09:13,567
U hoeft me alleen maar wat te vragen.

708
01:09:18,655 --> 01:09:23,577
Wat deed u in de oorlog?
-Ik heb gewerkt in 'n radiofabriek.

709
01:09:25,036 --> 01:09:26,997
Wat deed u echt?

710
01:09:31,251 --> 01:09:33,128
Let u even op?

711
01:09:52,439 --> 01:09:54,065
Verdomme...

712
01:10:01,406 --> 01:10:05,327
We hebben nog maar
weinig tijd. Een maand...

713
01:10:05,452 --> 01:10:09,122
Dat is 't dan, hè?
-Het maakt niet uit.

714
01:10:09,247 --> 01:10:13,460
De machine kan die miljoenen
instellingen niet aan.

715
01:10:13,585 --> 01:10:15,879
Het is verdomme hopeloos.

716
01:10:16,004 --> 01:10:18,089
Hij zoekt en zoekt.

717
01:10:19,132 --> 01:10:21,968
Hij weet niet wat hij zoekt.

718
01:10:22,093 --> 01:10:28,225
Als we weten wat ze willen zeggen...
-Dan hoeven we niet te decoderen.

719
01:10:32,270 --> 01:10:34,564
Wie is die vriend van Alan?

720
01:10:35,023 --> 01:10:37,400
Hugh. Lust er wel pap van.

721
01:10:37,525 --> 01:10:39,653
Dus helemaal mijn type.

722
01:10:39,778 --> 01:10:41,655
Ik kan je voorstellen.

723
01:10:41,780 --> 01:10:43,949
Hij komt hierheen.

724
01:10:44,074 --> 01:10:45,825
Weet je 't zeker?

725
01:10:45,951 --> 01:10:50,247
Ik lachte daarnet naar 'm,
en heb niet meer gekeken.

726
01:10:51,456 --> 01:10:54,209
Wie is dat meisje bij Joan?

727
01:10:54,334 --> 01:10:56,503
Dat is Helen, 'n collega.

728
01:10:56,628 --> 01:10:58,255
Ze is heel mooi.

729
01:10:58,380 --> 01:11:02,467
Ze wil dat ik naar haar toe ga.
-Hoe weet je dat nou?

730
01:11:02,592 --> 01:11:06,471
Ze lachte daarnet en heeft
niet meer gekeken.

731
01:11:11,935 --> 01:11:13,645
En ik heb hem.

732
01:11:13,770 --> 01:11:17,691
Ik vond dit altijd stom.
Nu ben ik verloofd...

733
01:11:17,816 --> 01:11:20,860
...en vind ik 't ontzettend leuk.

734
01:11:22,153 --> 01:11:25,448
Bingo. Ze doet mee.
Stel ons even voor.

735
01:11:25,573 --> 01:11:27,993
Hè? Waarom ik?

736
01:11:29,744 --> 01:11:33,498
Bij 'n verloving kun je gek
doen met vrouwen...

737
01:11:33,623 --> 01:11:37,544
...als je knapper bent dan
de verloofde. Kom op.

738
01:11:42,048 --> 01:11:45,343
Wedden dat Alan 't helemaal verprutst?

739
01:11:45,468 --> 01:11:46,720
Ik wed niet.

740
01:11:46,845 --> 01:11:49,639
Alan heeft 'n theorie.
-Heeft ie veel.

741
01:11:49,764 --> 01:11:54,352
Er moeten regels zijn voor mannen
en vrouwen die samenwerken.

742
01:11:54,477 --> 01:11:58,189
Nabijheid leidt tot romantiek.
-Ik heb...

743
01:11:58,315 --> 01:12:02,027
Maar ik heb 'n andere mening.
-O ja?

744
01:12:02,152 --> 01:12:07,324
Als ik met 'n vrouw werk,
waardeer ik haar talent en kennis...

745
01:12:07,449 --> 01:12:09,617
...zonder met haar te slapen.

746
01:12:10,827 --> 01:12:12,620
Kennen we elkaar?

747
01:12:12,746 --> 01:12:16,666
Ik denk van niet.
-Helen Stewart, Hugh Alexander.

748
01:12:16,791 --> 01:12:21,004
Ben je 't eens met Alan of met mij?
-Met Alan, uiteraard.

749
01:12:21,129 --> 01:12:23,381
Ik voel me gevleid, maar...

750
01:12:23,506 --> 01:12:25,008
Kletskoek.

751
01:12:25,133 --> 01:12:29,596
Ik werk met 'n man, en ben
een beetje verliefd op hem.

752
01:12:29,721 --> 01:12:33,725
Ik sla 'm in elkaar.
-Niks aan de hand. Het is kuis.

753
01:12:33,850 --> 01:12:36,561
Ik ken 'm niet. Het is 'n Duitser.

754
01:12:36,686 --> 01:12:38,938
Nu wil ik 'm echt vermoorden.

755
01:12:40,065 --> 01:12:43,193
Hoe kun je werken met 'n Duitser?

756
01:12:43,318 --> 01:12:47,072
We onderscheppen berichten
van 'n Duitse zender.

757
01:12:47,197 --> 01:12:50,241
De andere kant tikt morseberichten.

758
01:12:50,367 --> 01:12:53,953
Iedereen tikt op z'n eigen manier.

759
01:12:54,079 --> 01:12:58,041
Het is eigenaardig intiem.
Ik ken 'm goed, denk ik.

760
01:12:58,166 --> 01:13:02,003
En hij heeft 'n vriendin.
Dus ik ben 't oneens met u.

761
01:13:02,128 --> 01:13:05,924
Ik ben verliefd op 'n collega
die ik niet ken.

762
01:13:06,049 --> 01:13:10,845
Ik trakteer u op 'n pint, en leg
uit waarom u zich vergist.

763
01:13:10,970 --> 01:13:12,931
Heel goed.

764
01:13:23,525 --> 01:13:26,069
Zo ziet flirten er dus uit.

765
01:13:26,194 --> 01:13:27,362
Helen...

766
01:13:30,240 --> 01:13:35,078
Ja, Alan?
-Waarom heeft de Duitser 'n vriendin?

767
01:13:35,203 --> 01:13:39,249
Stomme grap. Laat maar.
-Nee, vertel 't me.

768
01:13:39,374 --> 01:13:44,254
Al z'n berichten beginnen met
dezelfde letters, C-I-L-L-Y.

769
01:13:44,379 --> 01:13:46,840
Ik denk dat het z'n meisje is.

770
01:13:46,965 --> 01:13:51,511
Kan niet. De Duitsers moeten
willekeurige letters gebruiken.

771
01:13:51,636 --> 01:13:53,346
Deze doet 't niet.

772
01:13:53,471 --> 01:13:56,099
Liefde maakt de mensen gek.

773
01:13:56,224 --> 01:14:01,646
En nu laat de liefde Duitsland
de hele rotoorlog verliezen.

774
01:14:29,048 --> 01:14:30,133
Stel...

775
01:14:30,258 --> 01:14:36,222
Stel dat Christopher niet hoeft
te zoeken in alle instellingen...

776
01:14:36,347 --> 01:14:41,769
...maar alleen in instellingen van
woorden die we al kennen?

777
01:14:41,895 --> 01:14:45,565
Herhaalde, voorspelbare woorden.
-Juist.

778
01:14:47,609 --> 01:14:48,902
Zoals deze:

779
01:14:49,027 --> 01:14:53,698
'0600 uur, helder weer,
vanavond regen. Heil Hitler.'

780
01:14:54,824 --> 01:14:56,201
Dat is het.

781
01:14:56,326 --> 01:15:01,372
Ze sturen elke dag 'n weerbericht
om zes uur 's morgens.

782
01:15:01,498 --> 01:15:06,127
Dus drie woorden zitten steeds
in elk ochtendbericht.

783
01:15:06,252 --> 01:15:09,422
'Weer' dus, en...
-'Heil rot-Hitler'.

784
01:15:09,547 --> 01:15:11,424
'Heil rot-Hitler'.

785
01:15:12,091 --> 01:15:14,844
Het bericht van zes uur vandaag.

786
01:15:21,309 --> 01:15:25,605
Hugh, stel de rechterrotors in op...
-'Weer' en 'Hitler'.

787
01:15:25,730 --> 01:15:29,609
Peter en John, zet de rotors
op spanning achterin.

788
01:15:29,734 --> 01:15:33,363
Met de spoelen, dus.
-Joan, laatste bericht?

789
01:15:33,488 --> 01:15:34,531
L.

790
01:15:36,699 --> 01:15:37,784
H.

791
01:15:46,376 --> 01:15:47,544
Klaar.

792
01:16:24,372 --> 01:16:25,623
Mijn god...

793
01:16:32,672 --> 01:16:34,132
Wat is er gebeurd?

794
01:16:36,092 --> 01:16:37,927
Heeft 't gewerkt?

795
01:16:43,349 --> 01:16:46,561
Ik heb het laatste bericht nodig.

796
01:16:57,780 --> 01:16:59,073
Klaar?

797
01:17:22,972 --> 01:17:27,185
<i>'Konvoi Jaguar ist auf Punkt.</i>
53 graden, 24 minuten noord.'

798
01:17:27,310 --> 01:17:28,645
<i>'Auf punkt 1...'</i>

799
01:17:29,771 --> 01:17:30,980
'...graad west.'

800
01:17:32,357 --> 01:17:33,608
Heil Hitler.

801
01:17:38,988 --> 01:17:43,159
Meer Duits hoef je niet te weten
om Enigma te kraken.

802
01:19:12,206 --> 01:19:14,333
Mijn god, het is je gelukt.

803
01:19:14,459 --> 01:19:18,504
Je hebt de nazi's verslagen
met 'n kruiswoordpuzzel.

804
01:19:18,629 --> 01:19:24,385
Vijf mensen weten waar elk schip op
de oceaan is. En ze zijn in deze zaal.

805
01:19:24,510 --> 01:19:28,055
Goeie god...
-Zelfs Hij kan niet wat wij doen.

806
01:19:28,181 --> 01:19:32,518
Er komt 'n aanval op
een Brits konvooi. Daar.

807
01:19:32,643 --> 01:19:36,606
Klopt. Die U-Boten zijn er
over twintig minuten.

808
01:19:36,731 --> 01:19:41,235
We kunnen veel burgers redden.
-Ik bel Denniston meteen.

809
01:19:41,360 --> 01:19:44,614
Kan 't nog?
-Als die boodschap op tijd is.

810
01:19:44,739 --> 01:19:46,991
Het is urgent.
-Nee...

811
01:19:47,575 --> 01:19:52,580
Wat doe je nou?
-Zeg Denniston niks over die aanval.

812
01:19:52,705 --> 01:19:55,958
Wat klets je?
-We kunnen luchtsteun geven.

813
01:19:56,083 --> 01:20:00,254
Laat die U-Boten begaan.
-Het was 'n zware dag. Je...

814
01:20:00,379 --> 01:20:02,089
Er is geen tijd.

815
01:20:04,550 --> 01:20:06,594
Genoeg...
-Stop, Hugh.

816
01:20:06,719 --> 01:20:09,138
Die aanval komt er aan.

817
01:20:09,263 --> 01:20:11,307
Het gaat prima. Prima.

818
01:20:14,644 --> 01:20:17,438
Waarom houden mensen van geweld?

819
01:20:18,356 --> 01:20:20,650
Het geeft 'n lekker gevoel.

820
01:20:21,984 --> 01:20:26,656
Soms kun je het lekkere niet doen.
Dan doe je het logische.

821
01:20:26,781 --> 01:20:28,574
Wat is het logische?

822
01:20:28,699 --> 01:20:33,746
Het moeilijkst is liegen tegen
iemand die leugens verwacht.

823
01:20:34,831 --> 01:20:39,460
Als iemand 'n leugen verwacht,
kun je niet zomaar liegen.

824
01:20:40,002 --> 01:20:42,255
Verdomme. Alan heeft gelijk.

825
01:20:43,673 --> 01:20:47,552
Wat denken Duitsers als we
hun U-Boten vernietigen?

826
01:20:47,677 --> 01:20:50,596
Niks, dan zijn ze dood.
-Nee...

827
01:20:51,973 --> 01:20:56,519
Dit kan niet goed zijn.
-Ons konvooi wijzigt z'n koers.

828
01:20:56,644 --> 01:21:03,442
Een eskader jachtvliegtuigen daagt op,
als door 'n wonder, bij die U-Boten.

829
01:21:03,568 --> 01:21:07,572
Wat zullen de Duitsers ervan denken?

830
01:21:08,865 --> 01:21:12,535
Dan weten ze dat we
Enigma hebben gekraakt.

831
01:21:12,660 --> 01:21:16,205
Ze stoppen met hun
berichten vrijwel direct...

832
01:21:16,330 --> 01:21:19,458
...en veranderen Enigma dit weekend.

833
01:21:21,586 --> 01:21:23,671
Twee jaar werk.

834
01:21:23,796 --> 01:21:28,259
Alles wat we hebben gedaan,
is dan voor niets geweest.

835
01:21:28,384 --> 01:21:33,389
Er zitten vijfhonderd burgers bij.
Vrouwen, kinderen...

836
01:21:34,974 --> 01:21:39,937
En we laten ze doodgaan.
-We moeten niet 'n konvooi redden...

837
01:21:40,062 --> 01:21:42,189
...maar de oorlog winnen.

838
01:21:42,315 --> 01:21:46,736
We moesten Enigma kraken.
-Dat hebben we gedaan.

839
01:21:46,861 --> 01:21:49,196
Nu komt het moeilijkste.

840
01:21:50,448 --> 01:21:53,451
Het geheim houden.
-De Carlisle...

841
01:21:55,244 --> 01:21:57,830
Het konvooi dat je nu laat...

842
01:21:57,955 --> 01:22:00,750
De Carlisle is een van de schepen.

843
01:22:02,293 --> 01:22:07,423
We kunnen niet op alle informatie
reageren, dat doen we ook niet.

844
01:22:07,548 --> 01:22:10,968
Maar in dit geval...
-Wat heb je, Peter?

845
01:22:12,345 --> 01:22:15,640
M'n broer vaart op de Carlisle.

846
01:22:18,684 --> 01:22:21,479
Als artillerieofficier.

847
01:22:27,068 --> 01:22:28,402
Het spijt me.

848
01:22:31,364 --> 01:22:32,865
Wat denk je wel?

849
01:22:34,909 --> 01:22:36,911
Het is m'n broer...

850
01:22:38,329 --> 01:22:41,040
Je kunt de moord op hem voorkomen.

851
01:22:42,124 --> 01:22:44,251
Dat kunnen we niet.

852
01:22:45,753 --> 01:22:47,171
Hij heeft gelijk.

853
01:22:48,214 --> 01:22:49,465
Alan...

854
01:22:50,716 --> 01:22:52,093
Joan...

855
01:22:54,095 --> 01:22:56,639
Hugh, John...

856
01:22:58,182 --> 01:23:00,267
Alsjeblieft, ik...

857
01:23:00,393 --> 01:23:04,271
De Duitsers vermoeden niks.
Het is één aanval...

858
01:23:04,397 --> 01:23:08,234
Niemand zal ervan weten.
Ik vraag 't jullie...

859
01:23:08,359 --> 01:23:10,277
...als jullie vriend.

860
01:23:10,778 --> 01:23:12,029
Alsjeblieft.

861
01:23:15,408 --> 01:23:17,284
Het spijt me heel erg.

862
01:23:18,744 --> 01:23:22,581
Jij bent niet God die over
leven of dood beslist.

863
01:23:22,873 --> 01:23:24,959
Dat doen we wel.

864
01:23:27,712 --> 01:23:28,879
Waarom?

865
01:23:29,005 --> 01:23:31,298
Omdat niemand anders 't kan doen.

866
01:24:19,805 --> 01:24:23,726
Waarom vertel je me dit?
-We hebben je hulp nodig.

867
01:24:23,851 --> 01:24:28,522
Dit moet geheim blijven voor
marine, leger en luchtmacht.

868
01:24:28,981 --> 01:24:33,069
Niemand mag weten
dat Enigma gekraakt is.

869
01:24:33,194 --> 01:24:37,198
Zelfs Denniston niet.
-Die wil jou ontslaan.

870
01:24:37,698 --> 01:24:39,950
Jij kunt dat afhandelen.

871
01:24:40,076 --> 01:24:44,872
Wij maken 'n systeem dat zegt
welke informatie actie vereist.

872
01:24:44,997 --> 01:24:49,919
Welke aanval hou je tegen,
welke niet? Statistische analyse.

873
01:24:50,044 --> 01:24:53,881
Wat moet je minimaal doen
om de oorlog te winnen?

874
01:24:54,924 --> 01:25:00,137
En wat kun je maximaal doen
voor de Duitsers iets doorkrijgen?

875
01:25:00,262 --> 01:25:03,599
En dat vertrouw je toe aan statistiek?

876
01:25:04,767 --> 01:25:06,352
Aan wiskunde?
-Juist.

877
01:25:06,477 --> 01:25:10,022
En MI6 verspreidt steeds onze leugens.

878
01:25:10,523 --> 01:25:15,069
Je hebt 'n geloofwaardige bron
voor je informatie nodig.

879
01:25:15,194 --> 01:25:20,032
Een dekmantel voor informatie die
niks te maken heeft met Enigma.

880
01:25:20,157 --> 01:25:23,327
Deze verhalen lek je naar de Duitsers.

881
01:25:23,452 --> 01:25:25,454
Dan naar onze defensie.

882
01:25:31,210 --> 01:25:36,298
Een samenzwering van leugens
op het hoogste overheidsniveau.

883
01:25:43,806 --> 01:25:46,016
Een kolfje naar m'n hand.

884
01:25:49,395 --> 01:25:52,565
Ik heb zelden reden om dit te zeggen.

885
01:25:52,690 --> 01:25:56,277
Je bent precies de man
op wie ik had gehoopt.

886
01:26:10,207 --> 01:26:13,043
<i>De codenaam was Ultra.</i>

887
01:26:13,169 --> 01:26:19,592
<i>Het werd de grootste militaire</i>
<i>spionageoperatie aller tijden.</i>

888
01:26:26,348 --> 01:26:29,602
<i>Alsof we Himmler konden afluisteren.</i>

889
01:26:34,398 --> 01:26:40,237
<i>Geheimhouding was de eerste zorg,</i>
<i>en dat vertrouwden ze aan mij toe.</i>

890
01:26:41,572 --> 01:26:42,990
Peter...

891
01:26:43,115 --> 01:26:46,702
Heb jij de decodering van half zeven?

892
01:27:26,408 --> 01:27:29,787
<i>...Beale-cijfer, coderen met 'n zin...</i>

893
01:27:29,912 --> 01:27:34,875
<i>'Zoek, en je zult vinden.'</i>
<i>De sleutel was Matteüs 7,7.</i>

894
01:27:35,417 --> 01:27:37,628
Peter komt er wel overheen.

895
01:27:46,387 --> 01:27:48,180
Jack...

896
01:27:48,305 --> 01:27:51,225
Wil je Alan en mij even alleen laten?

897
01:28:02,236 --> 01:28:05,864
De Sovjets en wij staan
aan dezelfde kant.

898
01:28:05,990 --> 01:28:11,495
Hiermee help ik Groot-Brittannië.
-Ik moet 't zeggen tegen Denniston.

899
01:28:12,079 --> 01:28:14,415
Je hoeft 't niet te zeggen.

900
01:28:14,540 --> 01:28:16,917
Als jij mijn geheim vertelt...

901
01:28:17,668 --> 01:28:20,254
...vertel ik jouw geheim.

902
01:28:21,588 --> 01:28:24,633
Weet je wat ze doen
met homoseksuelen?

903
01:28:25,676 --> 01:28:31,098
Die mogen niet meer werken of
lesgeven. Jouw geliefde machine...

904
01:28:31,223 --> 01:28:33,267
...zie je nooit meer.

905
01:28:49,575 --> 01:28:53,662
Kunt u mij doorverbinden
met Stewart Menzies?

906
01:28:53,787 --> 01:28:55,164
Moment.

907
01:28:59,001 --> 01:29:00,502
Met Menzies.

908
01:29:04,006 --> 01:29:07,051
<i>Enig advies over geheimen bewaren:</i>

909
01:29:09,386 --> 01:29:13,098
<i>Het is veel eenvoudiger</i>
<i>als je ze niet hebt.</i>

910
01:29:14,183 --> 01:29:18,645
<i>Stoomden ze m'n brieven open?</i>
<i>Werd ik afgeluisterd?</i>

911
01:29:18,771 --> 01:29:22,024
<i>Volgden ze me tijdens wandelingen?</i>

912
01:29:22,149 --> 01:29:24,068
<i>Weet je, ik...</i>

913
01:29:24,193 --> 01:29:27,071
<i>Ik ben er nooit achtergekomen.</i>

914
01:29:27,196 --> 01:29:28,489
Joan...

915
01:29:32,701 --> 01:29:34,620
Joan, wat is...

916
01:29:39,124 --> 01:29:41,251
Waar is Joan?

917
01:29:41,377 --> 01:29:43,712
In de militaire gevangenis.

918
01:29:45,589 --> 01:29:47,508
Wat heb je gedaan?

919
01:29:47,633 --> 01:29:50,928
Gedecodeerde berichten
naast het bed...

920
01:29:51,053 --> 01:29:54,098
Die heb ik 'n jaar geleden gegeven.

921
01:29:54,223 --> 01:29:58,018
Ik zocht 'n verband tussen...
-Dat zal wel.

922
01:29:58,143 --> 01:30:02,815
Denniston zoekt naar 'n Sovjet-spion.
Dat doet hij in Hut 8.

923
01:30:03,857 --> 01:30:06,193
Ik weet wie de spion is.

924
01:30:06,318 --> 01:30:08,237
En 't is niet Joan.

925
01:30:10,406 --> 01:30:12,408
Het is Cairncross.

926
01:30:12,533 --> 01:30:15,661
Ik vond het Beale-cijfer, de Bijbel.

927
01:30:17,162 --> 01:30:19,832
God, ik wou dat jij die spion was.

928
01:30:20,958 --> 01:30:23,502
Jij zou veel beter geweest zijn.

929
01:30:24,545 --> 01:30:28,257
Je wist dat hij 't was.
-Ik wist 't verdomd goed.

930
01:30:28,382 --> 01:30:30,300
Al voordat hij hier kwam.

931
01:30:31,301 --> 01:30:33,470
Ik heb 'm hier geplaatst.

932
01:30:33,595 --> 01:30:37,724
Maar we hebben 'n Enigma,
dus wat is het probleem?

933
01:30:37,850 --> 01:30:42,646
Heb jij 'n Sovjet-agent
neergezet in Bletchley Park?

934
01:30:43,272 --> 01:30:46,483
Handig als we iets willen
lekken naar Stalin.

935
01:30:48,152 --> 01:30:50,612
Churchill is te achterdochtig.

936
01:30:50,737 --> 01:30:54,575
Die wil geen flard informatie
delen met de Sovjets.

937
01:30:54,700 --> 01:31:00,330
Zelfs niet iets wat de Sovjets helpt
tegen de Duitsers. Al die geheimen...

938
01:31:01,790 --> 01:31:04,835
Cairncross weet niet dat we 't weten.

939
01:31:04,960 --> 01:31:07,921
Hij is ook niet de slimste.

940
01:31:08,797 --> 01:31:11,258
Daarom heb ik jouw hulp nodig.

941
01:31:11,383 --> 01:31:16,638
Wat moet ik lekken naar John,
voor de Sovjets en de Britten?

942
01:31:17,890 --> 01:31:20,684
Ik ben geen spion. Ik ben...

943
01:31:20,809 --> 01:31:23,520
Ik ben maar 'n wiskundige.

944
01:31:23,645 --> 01:31:26,899
Ik ken heel veel spionnen, Alan.

945
01:31:27,024 --> 01:31:29,943
Jij hebt meer geheimen dan de beste.

946
01:31:34,323 --> 01:31:37,784
Je moet beloven dat je Joan vrijlaat.

947
01:31:38,619 --> 01:31:41,914
Joan is op de markt. Die is zo terug.

948
01:31:42,039 --> 01:31:43,540
Ik heb gelogen.

949
01:31:44,541 --> 01:31:46,460
Dit bewaar ik.

950
01:31:46,585 --> 01:31:51,089
Als 't zou worden ontdekt,
is vastzitten de minste zorg.

951
01:31:52,883 --> 01:31:54,259
O, Alan...

952
01:31:55,719 --> 01:31:58,847
We krijgen 'n heerlijke oorlog samen.

953
01:32:17,783 --> 01:32:22,996
Ik wil dat je weggaat uit Bletchley.
Ik vertrouw Menzies niet.

954
01:32:23,121 --> 01:32:26,917
Het is niet veilig.
-Is 't elders veiliger?

955
01:32:27,042 --> 01:32:30,587
Je moet weg van mij.
-Wat is er gebeurd?

956
01:32:34,967 --> 01:32:37,386
Ik kan niet meer verloofd zijn.

957
01:32:37,511 --> 01:32:42,933
Je ouders moeten je terugnemen,
en ergens anders 'n man zoeken.

958
01:32:43,058 --> 01:32:45,018
Wat heb jij?

959
01:32:46,186 --> 01:32:49,189
Ik moet je iets vertellen.

960
01:32:49,314 --> 01:32:50,857
Ik ben...

961
01:32:53,485 --> 01:32:55,404
Ik ben homoseksueel.

962
01:32:58,323 --> 01:32:59,449
Goed.

963
01:33:00,492 --> 01:33:04,246
Mannen, Joan. Niet vrouwen.

964
01:33:04,371 --> 01:33:05,998
Nou en?

965
01:33:06,123 --> 01:33:08,792
Ik heb 't net gezegd.
-Nou en?

966
01:33:12,379 --> 01:33:14,840
Ik heb 't altijd al vermoed.

967
01:33:15,924 --> 01:33:19,720
Wij zijn anders. We houden
van elkaar op onze manier.

968
01:33:19,845 --> 01:33:25,100
We leven samen zoals we willen.
Jij wordt geen perfecte man.

969
01:33:25,225 --> 01:33:30,147
Ik beloof je, dat ik geen perfecte
vrouw wil zijn. Ik ga niet...

970
01:33:30,272 --> 01:33:33,400
...koken terwijl jij op kantoor zit.

971
01:33:33,525 --> 01:33:35,527
Ik ga werken.

972
01:33:35,652 --> 01:33:37,154
Jij gaat werken.

973
01:33:38,697 --> 01:33:41,450
En we zullen bij elkaar zijn.

974
01:33:41,575 --> 01:33:44,161
En elkaars geest hebben.

975
01:33:44,286 --> 01:33:47,414
Lijkt me 'n beter huwelijk
dan de meeste.

976
01:33:49,583 --> 01:33:51,168
Want ik geef om je.

977
01:33:52,377 --> 01:33:54,379
En jij geeft om mij.

978
01:33:56,173 --> 01:33:59,926
We begrijpen elkaar beter dan wie ook.

979
01:34:02,179 --> 01:34:03,639
Ik niet.

980
01:34:07,351 --> 01:34:09,936
Wat?
-Ik geef niet om je.

981
01:34:10,062 --> 01:34:11,521
Nooit gedaan ook.

982
01:34:11,647 --> 01:34:14,441
Ik had je alleen nodig voor Enigma.

983
01:34:14,566 --> 01:34:17,402
Dat heb ik gedaan. Dus je kunt gaan.

984
01:34:23,033 --> 01:34:24,910
Ik ga nergens naartoe.

985
01:34:26,453 --> 01:34:29,915
Ik ben veel te bezorgd
over wat jij vindt...

986
01:34:30,040 --> 01:34:32,125
...m'n ouders vinden...

987
01:34:32,250 --> 01:34:37,172
...de jongens van Hut 8, de meiden
van Hut 3. Ik ben er klaar mee.

988
01:34:37,297 --> 01:34:42,886
Dit is het belangrijkste werk van
m'n leven. Niemand stopt mij.

989
01:34:43,011 --> 01:34:45,138
Zeker jij niet.

990
01:34:47,182 --> 01:34:49,226
Ze hadden gelijk.

991
01:34:50,268 --> 01:34:52,938
Peter, Hugh en John.

992
01:34:55,982 --> 01:34:58,777
Je bent echt 'n monster.

993
01:35:16,378 --> 01:35:20,340
De oorlog sleepte zich voort
gedurende nog twee...

994
01:35:20,465 --> 01:35:22,467
...eenzame jaren.

995
01:35:23,885 --> 01:35:28,348
En dagelijks maakten we
onze bloedige berekeningen.

996
01:35:29,850 --> 01:35:32,936
We beslisten over leven en dood.

997
01:35:33,061 --> 01:35:37,232
We hielpen de Geallieerden
aan overwinningen.

998
01:35:37,357 --> 01:35:38,900
Niemand wist dat.

999
01:35:42,112 --> 01:35:43,363
<i>Stalingrad.</i>

1000
01:35:44,406 --> 01:35:45,699
<i>De Ardennen.</i>

1001
01:35:45,824 --> 01:35:48,118
<i>De invasie in Normandië.</i>

1002
01:35:48,243 --> 01:35:52,914
<i>Overwinningen die onmogelijk</i>
<i>waren zonder onze informatie.</i>

1003
01:35:54,249 --> 01:35:57,461
<i>Mensen praten over de oorlog...</i>

1004
01:35:57,586 --> 01:36:02,007
<i>...als over 'n beslissende slag</i>
<i>tussen beschavingen.</i>

1005
01:36:03,091 --> 01:36:08,054
<i>Vrijheid versus tirannie,</i>
<i>democratie versus nazisme.</i>

1006
01:36:08,180 --> 01:36:12,225
<i>Legers van miljoenen</i>
<i>die de grond bebloedden.</i>

1007
01:36:12,350 --> 01:36:15,562
<i>Hele vloten die ten onder gingen.</i>

1008
01:36:15,687 --> 01:36:20,692
<i>Bommenwerpers die vanuit de hemel</i>
<i>de zon zelf verduisterden.</i>

1009
01:36:21,777 --> 01:36:24,404
<i>De oorlog was voor ons niet zo.</i>

1010
01:36:27,282 --> 01:36:29,534
<i>Voor ons was 't alleen...</i>

1011
01:36:30,786 --> 01:36:36,166
<i>...een paar kruiswoordpuzzelfans</i>
<i>in 'n dorpje in Zuid-Engeland.</i>

1012
01:36:38,084 --> 01:36:40,212
<i>...uw overwinning...</i>

1013
01:36:40,337 --> 01:36:42,589
<i>De overwinning...</i>

1014
01:36:42,714 --> 01:36:47,052
<i>...van de goede zaak van</i>
<i>vrijheid, in alle landen.</i>

1015
01:36:51,598 --> 01:36:55,310
<i>Dit is 'n plechtig,</i>
<i>maar glorieus moment.</i>

1016
01:36:56,353 --> 01:37:01,608
<i>Ik zou willen dat Roosevelt vandaag</i>
<i>nog had kunnen meemaken.</i>

1017
01:37:01,733 --> 01:37:03,985
<i>Was ik God? Nee.</i>

1018
01:37:04,110 --> 01:37:07,280
<i>God had de oorlog niet gewonnen.</i>

1019
01:37:08,281 --> 01:37:10,450
<i>Wij hadden gewonnen.</i>

1020
01:37:22,254 --> 01:37:24,506
Wat gaat er nu gebeuren?

1021
01:37:25,757 --> 01:37:29,678
Terug naar de universiteit, denk ik.

1022
01:37:29,803 --> 01:37:31,137
Ja, zo ongeveer.

1023
01:37:31,263 --> 01:37:35,141
Nog één ding, dan is je werk
voor de overheid klaar.

1024
01:37:35,267 --> 01:37:36,726
Wat is dat dan?

1025
01:37:36,852 --> 01:37:39,521
Alles verbranden.
-Waarom?

1026
01:37:39,646 --> 01:37:45,277
Je wist vanaf 't begin dat het project
topgeheim was. Dat was geen grap.

1027
01:37:45,402 --> 01:37:49,447
De oorlog is voorbij.
-Deze. Maar er komen andere.

1028
01:37:49,573 --> 01:37:54,995
En we kunnen 'n codering kraken
die iedereen onkraakbaar acht.

1029
01:37:55,120 --> 01:37:56,580
Precies.

1030
01:37:58,164 --> 01:38:01,668
Verscheur het, verbrand het,
veeg de as weg.

1031
01:38:01,793 --> 01:38:07,799
Jullie kennen elkaar niet, en hebben
het woord Enigma nooit gehoord.

1032
01:38:08,967 --> 01:38:11,052
Behouden thuiskomst.

1033
01:38:14,097 --> 01:38:15,974
Gedraag je.

1034
01:38:16,099 --> 01:38:21,271
Met wat geluk zie je mij, of elkaar,
de rest van je leven niet meer.

1035
01:38:35,994 --> 01:38:37,662
Ongelooflijk.

1036
01:38:39,539 --> 01:38:41,917
En nu, rechercheur...

1037
01:38:43,293 --> 01:38:45,712
...is 't aan u om te oordelen.

1038
01:38:47,505 --> 01:38:49,090
Vertel eens.

1039
01:38:50,800 --> 01:38:52,427
Wat ben ik?

1040
01:38:54,220 --> 01:38:56,097
Ben ik...

1041
01:38:56,222 --> 01:38:59,601
...een machine? Ben ik 'n mens?

1042
01:38:59,726 --> 01:39:01,978
Ben ik 'n oorlogsheld?

1043
01:39:04,147 --> 01:39:06,316
Ben ik 'n misdadiger?

1044
01:39:09,778 --> 01:39:12,113
Ik kan niet over u oordelen.

1045
01:39:14,908 --> 01:39:16,451
Nou, dan...

1046
01:39:20,038 --> 01:39:22,958
...heb ik aan u ook niks.

1047
01:39:25,835 --> 01:39:27,295
<i>Binnen.</i>

1048
01:39:31,883 --> 01:39:33,885
U wilde me spreken.

1049
01:39:34,010 --> 01:39:36,137
Turing... Ga zitten.

1050
01:39:48,108 --> 01:39:50,360
Is er iets aan de hand?

1051
01:39:50,485 --> 01:39:54,906
Jij en Chris Morcom zijn bevriend.
-Kan ik niet zeggen.

1052
01:39:55,031 --> 01:40:00,328
Je wiskundedocent zegt: Altijd samen.
-Wij zijn de besten.

1053
01:40:01,329 --> 01:40:06,418
Jullie geven briefjes door.
-Cryptografie. De les is te simpel.

1054
01:40:06,543 --> 01:40:12,674
Jij en je vriend lossen vraagstukken
op, want de wiskundeles is te saai.

1055
01:40:12,799 --> 01:40:15,010
Hij is niet m'n vriend.

1056
01:40:15,135 --> 01:40:17,345
Ze zeggen: Je enige vriend.

1057
01:40:17,470 --> 01:40:19,431
Wie zegt dat?

1058
01:40:21,182 --> 01:40:24,269
Er is iets gebeurd inzake Morcom.

1059
01:40:24,936 --> 01:40:26,688
Waarom ben ik hier?

1060
01:40:29,190 --> 01:40:31,735
Christopher is dood.

1061
01:40:39,367 --> 01:40:41,119
Ik snap 't niet.

1062
01:40:41,244 --> 01:40:46,416
Z'n moeder heeft 't net laten weten,
vanaf hun vakantieadres.

1063
01:40:49,836 --> 01:40:51,087
Ik snap 't niet.

1064
01:40:51,212 --> 01:40:55,633
Hij had rundertuberculose.
Dat heeft hij vast gezegd.

1065
01:40:56,676 --> 01:40:58,887
Het is vast geen schok...

1066
01:40:59,012 --> 01:41:02,265
...maar tegelijk vind ik 't wel erg.

1067
01:41:04,100 --> 01:41:05,643
U vergist zich.

1068
01:41:07,228 --> 01:41:09,898
Heeft hij 't niet gezegd?

1069
01:41:10,023 --> 01:41:12,650
Hij was al heel lang ziek.

1070
01:41:12,776 --> 01:41:15,820
Hij wist dat 't snel zou gebeuren.

1071
01:41:15,945 --> 01:41:19,365
En hij hield zich kranig. Goeie knul.

1072
01:41:21,284 --> 01:41:25,455
Gaat 't wel, Turing?
-Zeker. Ik kende 'm niet goed.

1073
01:41:26,498 --> 01:41:29,084
Juist, ik begrijp het.

1074
01:41:29,209 --> 01:41:30,335
Goed dan.

1075
01:41:34,172 --> 01:41:36,549
Kan ik gaan, meneer de rector?

1076
01:41:51,231 --> 01:41:53,566
Gefeliciteerd.

1077
01:41:58,238 --> 01:42:01,282
HOOGLERAAR VEROORDEELD
VOOR OBSCENITEIT

1078
01:42:20,760 --> 01:42:22,178
Sorry...

1079
01:42:26,391 --> 01:42:30,562
Ik zou gekomen zijn om
een verklaring af te leggen.

1080
01:42:30,687 --> 01:42:34,190
Had je gezegd dat ik geen
homoseksueel was?

1081
01:42:34,315 --> 01:42:38,278
Het is ernstig. Je kunt
gevangenisstraf krijgen.

1082
01:42:38,403 --> 01:42:40,446
Verdomme.

1083
01:42:42,532 --> 01:42:45,702
Je handen trillen.
-Nee, hoor.

1084
01:42:49,414 --> 01:42:51,541
Het zijn de medicijnen.

1085
01:42:52,333 --> 01:42:53,668
Medicijnen?

1086
01:42:54,878 --> 01:42:57,505
De rechter liet me kiezen.

1087
01:42:57,630 --> 01:43:00,383
Twee jaar gevangenisstraf...

1088
01:43:00,508 --> 01:43:04,512
...of hormoontherapie.
-O, mijn god.

1089
01:43:05,597 --> 01:43:07,891
O, mijn god...
-Zeg dat wel.

1090
01:43:08,016 --> 01:43:10,602
Chemische castratie.

1091
01:43:10,727 --> 01:43:14,981
Om mij te genezen van
m'n homoseksuele voorkeur.

1092
01:43:16,357 --> 01:43:20,278
Natuurlijk heb ik dat
gekozen. Ik kon niet...

1093
01:43:20,403 --> 01:43:23,948
...werken in de gevangenis.
-Goed.

1094
01:43:26,492 --> 01:43:29,454
Ik ga naar je dokters en advocaten.

1095
01:43:29,579 --> 01:43:31,289
Het gaat prima met me.

1096
01:43:31,414 --> 01:43:36,336
Laat me je helpen.
-Ik hoef geen hulp. Dank je wel.

1097
01:43:36,461 --> 01:43:39,672
Je hoeft dit niet alleen te doen.

1098
01:43:39,797 --> 01:43:41,382
Ik ben niet alleen.

1099
01:43:44,802 --> 01:43:46,721
Ben ik nooit geweest.

1100
01:43:50,892 --> 01:43:53,770
Christopher is heel slim geworden.

1101
01:43:56,564 --> 01:44:00,777
Als ik niet doorga met
m'n behandeling, dan...

1102
01:44:03,947 --> 01:44:06,741
...pakken ze 'm van me af.

1103
01:44:11,955 --> 01:44:15,333
Dat kun je ze niet laten doen.

1104
01:44:17,126 --> 01:44:20,672
Laat ze mij niet eenzaam maken.

1105
01:44:23,049 --> 01:44:28,638
Ik wil niet alleen zijn, ik wil...
-Het is goed. Het is goed.

1106
01:44:31,599 --> 01:44:33,601
Ga even zitten.

1107
01:44:38,356 --> 01:44:39,732
Ga zitten.

1108
01:44:43,069 --> 01:44:44,737
Komt goed.

1109
01:44:58,793 --> 01:45:01,879
Een veel mooiere ring dan die van mij.

1110
01:45:03,589 --> 01:45:08,511
Hij heet Jock en zit in het leger.
Dat is toch niet te geloven?

1111
01:45:08,636 --> 01:45:10,346
We werken samen.

1112
01:45:13,975 --> 01:45:16,769
Laten we 'n kruiswoordpuzzel doen.

1113
01:45:17,854 --> 01:45:19,689
Kost vijf minuten.

1114
01:45:19,814 --> 01:45:22,317
In jouw geval zes minuten.

1115
01:45:26,571 --> 01:45:27,864
Toe maar.

1116
01:45:52,305 --> 01:45:55,892
Misschien later wel.
-Ja, natuurlijk.

1117
01:46:01,981 --> 01:46:04,233
Jij hebt wat je wilde, hè?

1118
01:46:04,359 --> 01:46:06,903
Een baan, een echtgenoot...

1119
01:46:08,071 --> 01:46:10,031
Een gewoon leven.

1120
01:46:19,916 --> 01:46:23,711
Een normaal persoon had
dat niet kunnen doen.

1121
01:46:26,506 --> 01:46:28,424
Weet je, vanmorgen...

1122
01:46:29,634 --> 01:46:34,138
...reed ik met de trein door
een stad die er niet zou zijn...

1123
01:46:34,263 --> 01:46:36,182
...zonder jou.

1124
01:46:37,850 --> 01:46:40,436
Ik kocht 'n kaartje van 'n man...

1125
01:46:40,561 --> 01:46:43,689
...die dood was geweest zonder jou.

1126
01:46:44,732 --> 01:46:47,860
Ik bestudeer op m'n werk...

1127
01:46:47,985 --> 01:46:53,366
...een heel terrein wetenschappelijk
onderzoek dat alleen bestaat...

1128
01:46:53,491 --> 01:46:55,118
...dankzij jou.

1129
01:46:57,662 --> 01:47:00,832
Als jij wilt dat je normaal was...

1130
01:47:03,167 --> 01:47:06,379
...dan verzeker ik je
dat ik dat niet wil.

1131
01:47:07,422 --> 01:47:13,594
De wereld is 'n oneindig veel betere
plek juist omdat jij niet normaal was.

1132
01:47:18,433 --> 01:47:20,393
Denk je dat echt?

1133
01:47:21,853 --> 01:47:23,855
Ik denk...

1134
01:47:24,939 --> 01:47:29,152
...dat 't soms mensen zijn van wie
niemand iets verwacht...

1135
01:47:29,277 --> 01:47:33,823
...die dingen doen die niemand
zich kan voorstellen.

1136
01:48:38,054 --> 01:48:42,517
Na 'n jaar van door de overheid
opgelegde hormoontherapie...

1137
01:48:42,642 --> 01:48:46,437
...pleegde Alan Turing
op 7 juni 1954 zelfmoord.

1138
01:48:47,939 --> 01:48:50,566
Hij was 41 jaar oud.

1139
01:48:53,069 --> 01:48:59,075
Tussen 1885 en 1967 zijn zo'n 49.000
homoseksuele mannen veroordeeld...

1140
01:48:59,200 --> 01:49:01,994
...wegens grove obsceniteit.

1141
01:49:05,039 --> 01:49:09,669
In 2013 gaf koningin Elizabeth
Turing postuum gratie.

1142
01:49:09,794 --> 01:49:14,590
Daarmee eerde ze hem voor
zijn ongekende prestaties.

1143
01:49:18,386 --> 01:49:23,933
Historici denken dat het kraken van
Enigma de oorlog twee jaar bekortte...

1144
01:49:24,058 --> 01:49:28,104
...waarmee veertien miljoen
levens zijn gespaard.

1145
01:49:29,772 --> 01:49:33,901
De overheid heeft het
vijftig jaar geheimgehouden.

1146
01:49:40,992 --> 01:49:46,706
Turing zette aan tot wetenschappelijk
onderzoek naar Turing-machines.

1147
01:49:49,208 --> 01:49:53,004
Tegenwoordig noemen we
die machines 'computers'.